Cần chuẩn bị những gì để đón các nhà sản xuất thế giới đến Việt Nam

Xu hướng chuyển dịch các ngành sản xuất đến Việt Nam

Ba năm trước Jack O'Sullivan, một người Ireland đến Việt Nam để sản xuất xe đạp điện cao cấp, nhưng hết nhà máy này đến nhà máy khác cho biết họ không thể sản xuất các bộ phận xe đạp điện mà ông cần. Vì vậy, Jack O'Sullivan đã giải quyết theo một cách không chính thống để đưa xe đạp điện phát triển nhanh chóng.

Jack O'Sullivan bắt đầu cử các nhân viên từ Modmo, nhà xuất khẩu xe đạp mà ông thành lập vào năm 2017, để làm việc cùng với các nhà cung ứng Việt Nam. Hiện nay, Modmo đảm bảo khoảng 50% linh kiện của mình từ Việt Nam, một số lượng lớn mà O'Sullivan hy vọng sẽ thay thế các bộ phận có giá thành cao hơn từ Trung Quốc và Đài Loan.

O'Sullivan cho biết: "Chúng tôi vẫn đang thúc đẩy việc này. Việt Nam cũng vậy".

Việt Nam đang hưởng lợi trước làn sóng các nhà sản xuất nước ngoài, khi các nhà máy may mặc và giày bắt đầu rời khỏi Trung Quốc do các chi phí gia tăng vào năm 2007. Giờ đây, Việt Nam đang hy vọng trở thành một trung tâm sản xuất công nghệ cao lớn, do căng thẳng thương mại Mỹ - Trung Quốc đang buộc phải điều chỉnh lại chuỗi cung ứng hỗ trợ các ngành máy tính, điện thoại thông minh và viễn thông. Hiện tại, chỉ riêng Samsung đã đóng góp 1/4 kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam, trong khi Intel chọn Việt Nam để đặt nhà máy lắp ráp chip lớn nhất trên toàn thế giới.

Đối với tất cả các nhà sản xuất toàn cầu, việc phụ thuộc quá nhiều vào Trung Quốc ngày càng trở nên bấp bênh sau cuộc chiến thương mại của Mỹ, chuỗi cung ứng bị gián đoạn do đại dịch và chi phí tăng cao. Việc chuyển dịch của các nhà sản xuất đã giúp thúc đẩy lĩnh vực sản xuất của Việt Nam, đạt mức 21% hàng năm vào tháng 2/2020, trước khi bắt đầu giãn cách xã hội.

Với các khoản đầu tư trong năm nay từ tập đoàn điện tử khổng lồ Hàn Quốc LG và nhà sản xuất băng dính Tesa của Đức, Việt Nam đang trên đà trở thành nền kinh tế phát triển nhanh nhất thế giới trong năm 2020.

Cần có chuẩn bị sẵn sàng để "đón đại bàng"

Ông Nguyễn Thanh Bình, Giám đốc Trung tâm thông tin thương mại tại Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cho biết "đại bàng" sản xuất đang đổ vào Việt Nam, cần phải có những chuẩn bị tương ứng. "Hãy xây tổ để chào đón những chú đại bàng", ông Bình trao đổi với Nikkei.

Phần lớn khoản đầu tư mới này là vào lĩnh vực công nghệ, như sản xuất tai nghe cho Apple và màn hình tinh thể lỏng cho Sharp. Điều đó phù hợp với mục tiêu của Hà Nội là nâng cao chuỗi giá trị và chuyển đổi sang công việc đòi hỏi kỹ năng cao hơn. Nhưng vẫn còn thiếu phương pháp, quy trình kinh doanh để tạo ra các sản phẩm tiên tiến hơn, như xe đạp của Modmo, có động cơ điện, màn hình cảm ứng và Bluetooth, được bán với giá 2.400 USD.

Navigos Group, công ty sở hữu trang web việc làm lớn nhất Việt Nam, cho biết 71% các công ty công nghệ cho biết khan hiếm nhân tài là thách thức lớn nhất của họ. Con số này vượt xa các chi phí lương, các vấn đề pháp lý và các thách thức khác được trích dẫn trong cuộc khảo sát được công bố vào tháng 4. Tương tự, các nhà tuyển dụng cho biết họ gặp khó khăn khi tuyển các vị trí quản lý cấp trung trong nhiều ngành khác nhau.

Ông Thịnh Nguyễn, CEO công ty tư vấn phần mềm Zien Solutions, cho biết: "Nguồn lao động có tay nghề cao ở Việt Nam không đủ để đáp ứng nhu cầu".

Một thách thức khác là nguồn cung cấp trong nước, hiện Việt Nam phải nhập khẩu nguyên liệu từ Trung Quốc. Các nhà cung ứng đang làm việc để đáp ứng nhu cầu này bằng hợp tác với các đối tác nước ngoài, các chương trình đào tạo và các nhà máy mới, điều này làm tăng các chi phí tài sản.

Tuy nhiên, chuyên gia kinh tế trưởng Michael Kokalari của VinaCapital bác bỏ quan điểm cho rằng các nhà máy và kho bãi của Việt Nam có thể sắp đạt công suất.

Trao đổi trong một cuộc phỏng vấn, chuyên gia Michael Kokalari cho biết: "Có lẽ Việt Nam đã lấp đầy nếu bạn quan tâm đến chi phí. Nhưng nếu bạn đang sản xuất đồ điện tử và các sản phẩm có giá trị cao hơn, chúng tôi vẫn chưa thể lấp đầy".

VinaCapital đã tính toán trong một báo cáo năm 2019 rằng Việt Nam có đủ đất công nghiệp cho các công ty nước ngoài để tăng gấp đôi quy mô đầu tư của họ vào thời điểm đó. Báo cáo cho biết 20% thị phần của ngành sản xuất trong nền kinh tế Việt Nam vẫn thấp hơn nhiều so với mức 30% ở các "các con hổ kinh tế" châu Á khác, theo đó, còn nhiều dư địa cho tăng trưởng, báo cáo cho biết.

Để theo kịp, Việt Nam có nhiều khu công nghiệp đang hoạt động hơn, trong đó có ít nhất 17 khu công nghiệp sẽ mở trong vài năm tới, theo thống kê của Savills. Việc đào tạo nhân viên và nhà cung cấp cũng phải theo kịp, các doanh nghiệp cho hay.

O'Sullivan cho biết ông hy vọng sẽ cung cấp nhiều linh kiện xe đạp hơn từ Việt Nam khi chuyên môn trong nước tăng lên. "Hiện khả năng trong nước còn chưa cao và còn nhiều tiềm năng", ông nói về năng lực địa phương.