Châu Á - Thái Bình Dương trước nguy cơ gian lận thanh toán và cách ứng phó

Có thể nhận thấy, một xu hướng hiện nay là tỷ lệ và mức độ gian lận thanh toán trên toàn khu vực ngày càng tăng, đặc biệt là đối với các giao dịch của khách hàng. Với sự gia tăng trong việc sử dụng thanh toán trực tuyến và di động, gian lận thanh toán cần phải được xem xét nghiêm túc.

Châu Á – Thái Bình Dương là một trong những khu vực dẫn đầu về thanh toán di động, ngân hàng và điều đó đã mang lại lợi ích cho người tiêu dùng. Việc gia tăng thanh toán di động làm tăng nhu cầu của người tiêu dùng về việc cung cấp quyền truy cập “mọi lúc và mọi nơi” vào tài khoản thanh toán của họ.

Theo đó, ngành ngân hàng không chỉ đứng trước các cơ hội mà còn phải đối mặt với các thách thức trong việc quản lý các kênh thanh toán hoàn toàn mới của họ để đảm bảo các sản phẩm và giải pháp tài chính mạnh mẽ, tin cậy và an toàn hơn.

Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc đang sử dụng ví điện tử và công nghệ thanh toán. Các nước ASEAN cũng đang theo đuổi xu hướng này.

Hầu hết sinh viên tốt nghiệp đại học ở Trung Quốc đang hoàn toàn bỏ qua thẻ tín dụng và chỉ sử dụng ví số và thanh toán ngay tức thời. Theo McKinsey, tập đoàn hàng đầu về tư vấn chiến lược kinh doanh, khu vực châu Á – Thái Bình Dương sẽ có đến 1,7 tỷ khách hàng sử dụng dịch vụ ngân hàng trực tuyến vào năm 2020.

Mua sắm trực tuyến đang diễn ra phổ biến hơn bao giờ hết. Theo hãng nghiên cứu dự báo Forrester Research, khu vực Châu Á - Thái Bình Dương là khu vực bán lẻ trực tuyến lớn nhất, trong đó có thị trường lớn nhất (Trung Quốc) và thị trường phát triển nhanh nhất (Ấn Độ). Dự kiến khoảng 1/4 tổng doanh số bán lẻ là từ trực tuyến vào năm 2022 tại Châu Á - Thái Bình Dương.

Điện thoại thông minh là yếu tố thúc đẩy bán lẻ trực tuyến ở Châu Á - Thái Bình Dương, với 80% doanh số bán lẻ trực tuyến đến từ điện thoại di động vào năm 2022. Mặc dù điều này có vẻ là tin tốt cho các ngân hàng và các nhà kinh doanh, nhưng mặt tối có thể gây tổn thất 3,6 tỷ USD mỗi năm do gian lận thanh toán trực tuyến nếu xu hướng hiện tại tiếp tục.

Tổn thất tài chính do gian lận

Theo số liệu của Cơ quan Cảnh sát Quốc gia Nhật Bản, mặc dù các tổn thất tài chính bắt nguồn từ các trường hợp gian lận giảm trong năm thứ tư liên tiếp so với cùng kỳ (tháng 1-6/2018), số tiền tổn thất vẫn còn ở mức cao là 15,84 triệu USD.

"Thế hệ bạc" (siliver generation) chiếm gần 80% số nạn nhân của các trường hợp gian lận được xác nhận. Những người từ 65 tuổi trở lên chiếm 75,7% tổng số nạn nhân trong các trường hợp gian lận đặc biệt và 96,8% trong trường hợp gian lận chuyển tiền liên quan đến việc mạo danh một thành viên trong gia đình họ.

Trong trường hợp của Trung Quốc, gian lận thẻ tín dụng là một trong những vụ việc nổi nhất trên thế giới. Sự gia tăng của lừa đảo mã QR (Quick Response) cũng đang gia tăng ở Trung Quốc.

Xu hướng mới nhất là bằng cách thay thế mã của người bán hợp pháp bằng các bản sao có ý đồ xấu (malevolent copy), kẻ gian lận đang truy cập vào dữ liệu của người tiêu dùng và thậm chí có thể xâm nhập tài khoản ngân hàng của họ. Khoảng 90 triệu nhân dân tệ (13 triệu USD) đã bị đánh cắp chỉ riêng thông qua lừa đảo mã QR ở tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc.

Tại Hồng Kông, năm 2017 lừa đảo mua sắm trực tuyến đã tăng 56% về. Theo số liệu chính thức, số vụ gian lận mua sắm trực tuyến đã tăng lên 872 trong 6 tháng đầu năm 2017, tăng so với 559 trong cùng kỳ 2016. Tổng số tiền tổn thất tăng 54% so với cùng kỳ năm 2016, khoảng 5,7 triệu đô la Hồng Kông trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 6 năm 2017.

Chính phủ Ấn Độ cũng đã tập trung cho các giao dịch không dùng tiền mặt mang lại nhiều lợi ích, nhưng điều đó cũng có các tác động xấu dưới dạng lừa đảo trực tuyến. Các giao dịch trực tuyến tăng đã dẫn đến sự gia tăng đều về số lượng gian lận trực tuyến và các trường hợp gian lận, đặc biệt là sau phi tiền tệ hóa (demonetize – tức rút tiền mặt khỏi lưu thông). Dữ liệu của chính phủ Ấn Độ đã tiết lộ rằng số lượng các trường hợp như vậy đã tăng mạnh mỗi quý sau khi phi tiền tệ hóa.

Số lượng các trường hợp như vậy trong tháng 9 năm 2016 (trước khi phi tiền tệ hóa) đã tăng hơn ba lần lên khoảng 10.200 trường hợp liên quan đến khoảng 17 triệu USD trong tháng 12/2017. Tất cả những sự cố gian lận này liên quan đến chế độ giao dịch trực tuyến hoặc số, bao gồm ATM, thẻ ghi nợ hoặc thẻ tín dụng và ngân hàng trực tuyến.

Thâm nhập Internet và điện thoại thông minh cao của Singapore cũng thúc đẩy sự gia tăng các vụ việc tội phạm trực tuyến, trong đó có 72,8% sự gia tăng lừa đảo thương mại điện tử trong nửa đầu năm 2018. Điều đó cho thấy đã có một sự gia tăng ổn định  các vụ việc tương tự trong vài năm qua. Trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, Singapore có tỷ lệ gian lận thẻ cao thứ ba, sau Úc và Ấn Độ, theo dữ liệu do ACI Worldwide và Aite Group tổng hợp.

Malaysia, Indonesia và Philippines cũng không đứng đằng sau sự gia tăng số lượng gian lận trực tuyến hoặc lừa đảo thanh toán. Các trường hợp đã được báo cáo từ mỗi quốc gia này và sự tổn thất tiền tệ cũng chạy vào hàng triệu USD tương đương và đang đặt ra một mối đe dọa lớn cho các nền kinh tế này.

Ứng dụng công nghệ để chống lại gian lận

Các công nghệ trong thanh toán di động qua nhiều năm cũng đã phát triển từ tin nhắn SMS đến WEB, USSD (Dữ liệu dịch vụ bổ sung không có cấu trúc), Thẻ RFID và NFC (Giao tiếp trường gần), ...

Mặc dù các nhà cung cấp công nghệ, ngân hàng, tổ chức tài chính và các cơ quan quản lý đã và đang nỗ lực để chống lại sự yếu kém bằng cách ứng dụng Elliptic Curve Cryptography (ECC) trong thẻ thông minh EMV, giao thức bảo mật 3D (được xác minh bằng VISA hoặc MasterCard Secure-Code) các giao dịch không hiện tại, SET (Giao dịch điện tử an toàn) và mã thông báo, nhưng dường như thế là chưa đủ.

Với sự tập trung vào số hóa, các doanh nghiệp dự kiến sẽ phải trải qua sự gia tăng gian lận trong những năm tới. Khi các công ty công nghệ mở rộng nền tảng thanh toán của họ và các bên tham gia, các nhà quản lý sẽ cần thực hiện các bước để đảm bảo các tiêu chuẩn bảo mật tối thiểu cho toàn bộ hệ thống thanh toán.

Thị trường thanh toán và thương mại di động - trị giá hơn 600 tỷ USD - rất hấp dẫn đối với cả các bên tham gia hợp pháp và tội phạm. Vì vậy, các nhà sản xuất điện thoại thông minh, các tổ chức ngân hàng, nhà cung cấp dịch vụ lưu trữ, nhà mạng và người tiêu dùng đều cần phải đóng vai trò của mình với trách nhiệm lớn hơn. Với việc thương mại hóa dữ liệu người tiêu dùng ngày càng tăng, sẽ có sự sự quan tâm lớn đến dữ liệu ngân hàng cá nhân của người tiêu dùng, bao gồm cả các khoản thanh toán.

Do đó, điều quan trọng nhất là các cơ quan quản lý, chính phủ, ngân hàng, tổ chức tài chính và nhà cung cấp phải làm việc chặt chẽ để không chỉ nâng cao nhận thức của người dùng và tuyên truyền về gian lận tiềm năng mà còn phát triển nền tảng vững chắc để phòng tránh các hoạt động gian lận đó.