Chiến lược tăng trưởng của VN tập trung vào kinh tế thị trường và công nghệ

Sản xuất dây điện tại Công ty Tiến Thịnh tại tp HCM. Việt Nam đã đề ra chiến lược 10 năm để thực hiện quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường hiện đại.

Đất nước chuẩn bị chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường hiện đại, thúc đẩy sự phát triển của khoa học và công nghệ, giải phóng tiềm năng của khu vực tư nhân và đầu tư vào giáo dục cho thế hệ trẻ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã phát biểu như vậy tại Diễn đàn Cải cách Việt Nam lần thứ hai và Diễn đàn phát triển (VRDF) được tổ chức vào ngày 19 tháng 9 tại Hà Nội.

Dự thảo Chiến lược Phát triển Việt Nam giai đoạn 2021 - 2030 được hình thành trong bối cảnh thế giới ngày càng khó lường với căng thẳng gia tăng về các vấn đề chính trị, chiến tranh thương mại, chủ nghĩa bảo hộ, suy giảm kinh tế và biến đổi khí hậu.

Thủ tướng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cải thiện khả năng chống chọi và thích nghi với những thay đổi trong nền kinh tế. Ông cam kết Việt Nam sẽ đẩy nhanh quá trình hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu và tiếp tục thực hiện các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã ký kết.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết còn nhiều việc phải làm trước khi đất nước trở thành một phần của chuỗi giá trị toàn cầu.

“Tỷ lệ nội địa hóa ở Việt Nam vẫn ở mức thấp chỉ 33%, dẫn đến sự tham gia thấp trong chuỗi giá trị toàn cầu”. Thủ tướng kêu gọi khu vực kinh doanh cải thiện hơn nữa chất lượng nguồn nhân lực và thực hiện các tiến bộ khoa học và công nghệ để trở thành một phần lớn hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu. Điều này sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp Việt Nam thoát khỏi thu nhập trung bình - một trở ngại lớn cho nỗ lực phát triển kinh tế xã hội của đất nước.

Kinh tế thị trường

Bản dự thảo liệt kê các mục tiêu hàng đầu của đất nước bao trùm toàn bộ mô hình kinh tế thị trường tuân thủ các chuẩn mực và tiêu chuẩn toàn cầu, để thiết lập khung pháp lý cho các mô hình kinh doanh mới, nền kinh tế kỹ thuật số cũng như bảo vệ môi trường. Ông Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng bộ Kế hoạch Đầu tư cho biết.

Việt Nam đang đầu tư đáng kể vào việc phát triển các công nghệ trong các lĩnh vực số hóa, trí tuệ nhân tạo, tự động hóa, năng lượng và môi trường. Kể từ khi trở thành một quốc gia có thu nhập trung bình vào năm 2010, Việt Nam đã có thể duy trì tăng trưởng ổn định với mức tăng trưởng GDP trung bình là 6,2% trong giai đoạn 2011-2018. Vào cuối năm 2018, GDP của Việt Nam đã đạt 250 tỷ đô la Mỹ với GDP bình quân đầu người ở mức 2.600 đô la, Bộ trưởng cho biết.

Việt Nam cũng đã trở thành một điểm đến hấp dẫn cho các công ty và nhà đầu tư quốc tế. Đầu tư nước ngoài vào Việt Nam giai đoạn 2011-2018 đạt tổng cộng 200 tỷ đô la (6,1 nghìn tỷ đồng) với độ mở thương mại, một con số được tính bằng xuất khẩu cộng với nhập khẩu theo phần trăm GDP, gấp đôi GDP năm 2018. Khi nền kinh tế toàn cầu ngày càng được thúc đẩy bởi các công nghệ đột phá, Bộ trưởng cho biết Việt Nam rất coi trọng việc hợp lý hóa khung pháp lý và chính sách phát triển của mình để xây dựng một nền kinh tế nuôi dưỡng các công ty khởi nghiệp, đổi mới và số hóa. Do đó, Việt Nam đã tăng lên thứ hạng 42 trên 129 trong Chỉ số Đổi mới Toàn cầu, dẫn đầu các quốc gia có thu nhập trung bình thấp và đứng thứ ba trong số các quốc gia Đông Nam Á chỉ sau Singapore và Malaysia.

Tăng trưởng dựa trên công nghệ

Bất chấp những thành tựu gần đây, Việt Nam hiện đang phải đối mặt với những vấn đề ngày càng phức tạp trong nỗ lực phát triển kinh tế xã hội. Năng suất và năng lực cạnh tranh sản phẩm của đất nước còn thấp, trong khi mô hình kinh tế thị trường vẫn còn quá nhiều thiếu sót và hạn chế, bộ trưởng cho biết.

“Những tiến bộ công nghệ, những thứ mà chúng ta chưa từng thấy trước đây, đang có tác động lớn đến nền kinh tế, về cách thức kinh doanh và hoạt động của các công ty. Các nước đang phát triển, bao gồm cả Việt Nam, phải chủ động nắm bắt các cơ hội và vượt qua các thách thức nếu không sẽ tụt lại phía sau trong quá trình phát triển”, Bộ trưởng nói.

Ông cho biết nền kinh tế và chính sách của Việt Nam phải tiếp tục thay đổi và thích nghi để vượt qua  ngưỡng thu nhập trung bình và đạt được sự phát triển bền vững.

Ousmane Dione, Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam cho biết trong khi đất nước có mọi tiềm năng để duy trì thành công phát triển thì cần phải có những cải cách táo bạo để đất nước có thể nắm bắt cơ hội trong tương lai và quản lý rủi ro.

Dione đã thảo luận về các cải cách quan trọng để giải quyết một điểm yếu cơ bản của mô hình tăng trưởng của đất nước, ví dụ như xác định các lựa chọn chính sách để thúc đẩy tăng trưởng dựa trên đổi mới và tận dụng cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Ông kêu gọi hiện đại hóa nền kinh tế thị trường và quản trị quốc gia để tạo ra một môi trường nơi các công ty thuộc khu vực tư nhân, bao gồm cả các doanh nghiệp trong nước, có thể phát triển và trở thành động lực tăng trưởng.

“Một chiến lược phát triển kinh tế xã hội (SEDS) được thiết kế tốt là rất quan trọng đối với Việt Nam, nhưng thực hiện thành công chiến lược đó còn quan trọng hơn. Vì lý do này, các ưu tiên và hành động không chỉ cần được xác định rõ ràng mà còn phải thiết thực để thực hiện cho phù hợp với bối cảnh địa phương và các bên liên quan”, ông nói.

VRDF, trước đây gọi là Nhóm tư vấn Việt Nam (CG), từng là nền tảng để thảo luận giữa chính phủ và các nhà tài trợ về các chính sách phát triển, đã phát triển thành một diễn đàn để thảo luận về chiến lược quốc gia và các vấn đề phát triển quan trọng. Cuộc họp CG Việt Nam đầu tiên được tổ chức tại Paris vào năm 1993, với các cuộc họp từ năm 1999 được tổ chức tại Việt Nam, do Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam đồng chủ trì.