Chính sách, quản lý và chia sẻ dữ liệu số: Vấn đề đặt ra và kinh nghiệm quốc tế

Tham dự Hội thảo có Thứ trưởng Bộ TTTT Nguyễn Thành Hưng, ông Achim Fock đại diện Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam cùng đại diện một số Bộ, ngành, các doanh nghiệp, các chuyên gia trong và ngoài nước.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Nguyễn Thành Hưng nhấn mạnh: "Việt Nam đang trong quá trình tiến hành chuyển đổi số để có thể chủ động bước vào nền kinh tế số. Dữ liệu được đánh giá là vấn đề cốt lõi, là chìa khóa thành công cho chuyển đổi số. Bộ TTTT đã đề xuất và được Chính phủ thông qua, cho phép xây dựng đề án Chuyển đổi số quốc gia và xây dựng dự thảo Nghị định về quản lý, kết nối và chia sẻ dữ liệu số".

Thứ trưởng Bộ TTTT phát biểu tại Hội thảo

Theo Thứ trưởng, trong thời gian vừa qua, vấn đề kết nối, chia sẻ dữ liệu đã được đề cập rất nhiều trong các báo cáo của Bộ TTTT, Văn phòng Chính phủ cũng như các bộ, ngành, địa phương, đặc biệt là những khó khăn, bất cập từ hạ tầng kỹ thuật đến hành lang pháp lý…

Thứ trưởng mong muốn các đại biểu tham dự Hội thảo thảo luận và đưa ra các giải pháp cho những khó khăn cả về mặt quản lý và kỹ thuật, cụ thể như: chúng ta cần làm gì, có những giải pháp gì để xây dựng hạ tầng kỹ thuật, cần ban hành các văn bản gì để củng cố hành lang pháp lý, kinh nghiệm một số nước họ thế nào và chúng ta có thể học hỏi được gì… Bên cạnh đó, khi đã chia sẻ dữ liệu cần phải bàn đến việc sử dụng các dữ liệu được chia sẻ thế nào sao cho hiệu quả nhất trong công việc, phải làm sao gia tăng và khai thác tối đa được giá trị của dữ liệu. Trao đổi dữ liệu phải thông suốt, dữ liệu phải đến được những nơi cần nó, dữ liệu phải phù hợp, sử dụng được và đáng tin cậy cho người dùng;

Ngoài ra, trong quá trình chia sẻ dữ liệu, dữ liệu phải được bảo đảm về tính riêng tư, bảo mật; kinh nghiệm của các nước trong vấn đề này như thế nào. Cơ quan nhà nước cũng cần phải có giải pháp để đánh giá được hiệu quả các phương án chia sẻ dữ liệu, theo dõi được mức độ chia sẻ, tần suất sử dụng dữ liệu được chia sẻ để đảm bảo hiệu quả. Ngay từ khi xây dựng hành lang pháp lý, các cơ quan nhà nước cần tính đến các bộ chỉ số để đánh giá được hiệu quả sử dụng, từ đó có những điều chỉnh phù hợp, nhằm tối đa hóa nguồn lực.

Thứ trưởng lưu ý, dữ liệu không chỉ được chia sẻ trong các cơ quan nhà nước để thúc đẩy phát triển Chính phủ điện tử mà còn cần được cung cấp ra xã hội, phục vụ sự phát triển chung của toàn xã hội.

Ông Achim Fock, Giám đốc điều phối danh mục và hoạt động dự án, Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, phát biểu tại Hội thảo

Phát biểu tại Hội thảo, ông Achim Fock, Giám đốc điều phối danh mục và hoạt động dự án, Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam khẳng định: “Chia sẻ dữ liệu là một trong những nền tảng quan trọng nhất của bất kỳ chính phủ điện tử nào”. Nhìn trên thế giới, những nước đang đi tiên phong về phát triển số như các nước OECD, Estonia, Singapore đều có những cơ chế quản lý mạnh mẽ tập trung vào dữ liệu và quản lý dữ liệu. Nguyên tắc của những cơ chế quản lý này là tăng cường tính minh bạch và tính mở, hình thành văn hoá được dữ liệu định hướng trong khu vực nhà nước và quan trọng nhất là bảo vệ và bảo mật sự an toàn của dữ liệu.

Khẳng định tầm quan trọng của việc chia sẻ dữ liệu, ông Achim Fock cho rằng nếu coi dữ liệu là một loại dầu mỏ mới thì những nước nói trên đã biết cách tạo ra những giá trị gia tăng từ loại dầu mỏ mới này và biến loại dầu mỏ này trở thành nguồn năng lượng tái tạo thông qua việc chia sẻ dữ liệu.

Đại diện Ngân hàng Thế giới nhận định, trong những năm gần đây, Chính phủ Việt Nam đã có nhiều nỗ lực trong việc xây dựng nền tảng để phát triển chính phủ điện tử. Nghị quyết mới được thông qua về phát triển Chính phủ điện tử, hướng tới Chính phủ điện tử giai đoạn 2019-2025 đã tái khẳng định cam kết của Chính phủ Việt Nam trong việc theo đuổi con đường phát triển này.

Đại diện Ngân hàng Thế giới cũng đã đưa ra 3 khuyến nghị về cơ chế pháp lý liên quan đến chia sẻ dữ liệu.

Thứ nhất, sự cụ thể về quy mô và mục tiêu của luật quy định về chia sẻ dữ liệu. Chính sách về chia sẻ dữ liệu phải cụ thể hoá những dữ liệu công nào của cơ sở dữ liệu quốc gia sẽ được chia sẻ; cơ quan nào chịu trách nhiệm chia sẻ và chia sẻ dữ liệu cho ai. Chính sách này sẽ thay đổi tư tưởng và văn hoá của các cơ quan chính phủ về chia sẻ dữ liệu như: sở hữu dữ liệu, bảo vệ dữ liệu, quản lý dữ liệu, do đó luật quy định về chia sẻ dữ liệu càng rõ ràng sẽ hỗ trợ các công chức chính phủ thực thi luật này tốt hơn.

Thứ hai, chính sách về chia sẻ dữ liệu chính phủ cần tạo ra một cơ chế kiểm soát và đánh giá chi tiết và rõ ràng mới có thể đo lường được việc triển khai chính sách, phát hiện ra những nút thắt cổ chai hay những vấn đề trong chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan. Cơ chế kiểm soát và đánh giá rõ ràng được hỗ trợ bởi sự tiến bộ của công nghệ, đưa ra các yêu cầu về dữ liệu và việc giải quyết những yêu cầu này có thể dễ dàng được theo dõi dấu vết.

Thứ ba là năng lực chia sẻ dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của chính sách chia sẻ dữ liệu của chính phủ chính là dữ liệu được chia sẻ thông suốt giữa các cơ quan chính phủ và với xã hội, do đó cần tập trung hình thành và cải thiện năng lực cả về quản lý và công nghệ của các cơ quan chính phủ. Nâng cao năng lực chia sẻ dữ liệu sẽ giúp cho việc triển khai tốt hơn và đưa những thay đổi bắt buộc này hướng đến sự chia sẻ dữ liệu chính phủ nhiều hơn nữa trong hệ sinh thái dữ liệu quốc gia.

Toàn cảnh hội thảo

Tại Hội thảo, ông Nguyễn Trọng Khánh, Cục Tin học hoá - Bộ TTTT đã có bài tham luận khái quát về những chính sách hiện hành về quản lý, kết nối và chia sẻ dữ liệu và đề nghị xây dựng Nghị định về quản lý, kết nối và chia sẻ dữ liệu.

Đại diện đến từ Bộ Tài chính, Bộ Tài nguyên Môi trường cũng chia sẻ về thực tiễn trong quản lý, kết nối và chia sẻ dữ liệu tại hai Bộ có hệ thống cơ sở dữ liệu lớn, phức tạp trong các lĩnh vực quan trọng, nền tảng của đất nước.

Đặc biệt, các chuyên gia đến từ Ngân hàng Thế giới đã chia sẻ các kinh nghiệm quốc tế về chia sẻ dữ liệu số hỗ trợ xây dựng chính phủ điện tử thành công và đưa ra những đề xuất, góp ý về chính sách chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan nhà nước tại Việt Nam.