Chuyển đổi số trong kinh doanh cần lưu ý 4 vấn đề

Công nghệ số đang cho phép các tổ chức áp dụng những cách thức hoàn toàn mới để mang lại giá trị cho khách hàng, thay đổi xu hướng cạnh tranh và sự phát triển của nền kinh tế.

Thay đổi công nghệ không phải vấn đề mới, nhưng lần thay đổi này đang diễn ra với tốc độ nhanh chóng hơn bao giờ hết. Một số CEO đã đề cập đến nguy cơ gián đoạn để làm động lực chuyển đổi, nguy cơ đó chắc chắn là có thật.

Trong khi công nghệ có thể đe dọa đến các doanh nghiệp (DN) mới thành lập, thì nó cũng có thể tạo ra các cơ hội chưa từng có cho họ. Đầu tiên, chúng ta phải hiểu, chuyển đổi số không phải là công việc chuyển đổi "nguyên khối".

Có 4 loại chuyển đổi số, bao gồm: quy trình kinh doanh, mô hình kinh doanh, lĩnh vực và văn hóa/tổ chức. 

Thứ nhất, chúng ta thường thấy các DN chỉ tập trung vào quá trình hoặc chuyển đổi tổ chức mà không giải quyết tất cả 4 vấn đề như trên. 

Thứ hai, bản chất đa chiều của chuyển đổi số có nghĩa là việc thực thi phải kết hợp đồng bộ, nó không chỉ liên quan đến Giám đốc CNTT (CIO) hoặc Giám đốc Kỹ thuật số (CDO), mà còn là sự tham gia lãnh đạo đơn vị chiến lược và kinh doanh, phải được sự ủng hộ của CEO... 

Thứ ba, quá nhiều công ty sai lầm khi tin rằng, chuyển đổi số phải bắt đầu bằng chuyển đổi văn hóa/tổ chức. Hướng dẫn cho DN trở nên sáng tạo hơn, xử lý công việc nhanh hơn và kỹ thuật số thực sự quan trọng, nhưng sẽ thành công hơn nếu DN theo đuổi các sáng kiến, chuyển đổi kinh doanh. Có những cơ hội đáng kể được tạo ra bởi các công nghệ mới, nhưng các DN không nhận ra.

Chuyển đổi quy trình 

Trọng tâm chính của hoạt động DN là các quy trình kinh doanh. Dữ liệu, phân tích, API (Giao diện lập trình ứng dụng), học máy và các công nghệ khác cung cấp cho các DN những cách mới có giá trị để xây dựng lại các quy trình với mục tiêu giảm chi phí, giảm chu kỳ thời gian hoặc tăng chất lượng. 

Chúng ta đã chứng kiến sự thay đổi quy trình trải nghiệm của khách hàng, nơi các công ty như Pizza của Domino đã chuyển đổi toàn bộ quy trình đặt hàng. AnyWare của Domino cho phép khách hàng đặt hàng từ bất kỳ thiết bị nào, do đó làm tăng sự thuận tiện cho khách hàng, giúp thương hiệu này vượt qua Pizza Hut về doanh số. 

Hay việc các công ty áp dụng các công nghệ như tự động hóa quy trình robot để hợp lý hóa các quy trình văn phòng chẳng hạn như kế toán và pháp lý. Chuyển đổi quy trình có thể tạo ra giá trị đáng kể và việc áp dụng công nghệ trong các lĩnh vực này đang ngày càng phát triển.

Chuyển đổi mô hình kinh doanh

Một số công ty đang theo đuổi các công nghệ số để chuyển đổi những mô hình kinh doanh truyền thống. Trong khi chuyển đổi quy trình tập trung vào các lĩnh vực hữu hạn của DN, thì chuyển đổi kinh doanh nhằm vào các khối cơ bản tạo ra giá trị cho DN.

Các ví dụ khá nổi tiếng về kiểu đổi mới này, từ việc phát lại video của Netflix, cho đến việc thay đổi lại cách thức phân phối âm nhạc (iTunes) của Apple, cho đến việc Uber, Grab định hình lại lĩnh vực taxi. 

Loại chuyển đổi này đang diễn ra ở những lĩnh vực khác. Các công ty bảo hiểm như Allstate và Metromile đang sử dụng dữ liệu và phân tích để hủy hợp đồng bảo hiểm và tính phí cho khách hàng bằng cách đổi hình thức kinh doanh truyền thống sang mô hình kinh doanh bảo hiểm tự động. 

Và mặc dù chưa phải là thực tế, nhưng đang có nhiều nỗ lực được tiến hành để chuyển đổi hoạt động kinh doanh truyền thống thành công việc do robot đảm nhiệm, không có sự hiện diện của con người. 

Bản chất phức tạp và chiến lược của những cơ hội này đòi hỏi sự tham gia và lãnh đạo của khối chiến lược và kinh doanh trong DN, và các ý tưởng này thường được đưa ra dưới dạng các sáng kiến riêng biệt trong khi vẫn tiếp tục vận hành cách thức kinh doanh truyền thống. 

Chuyển đổi lĩnh vực kinh doanh

Điều mà DN ít tập trung nhưng đáng ngạc nhiên là chuyển đổi lĩnh vực kinh doanh lại tạo ra cơ hội to lớn.  Các công nghệ mới đang định nghĩa lại các sản phẩm và dịch vụ, làm mờ ranh giới ngành và tạo ra các nhóm đối thủ hoàn toàn mới. Điều mà nhiều CEO không đánh giá cao lại là cơ hội thực tế cho các công nghệ mới này, giúp mở rộng thị trường ngoài các thị trường DN hiện đang phục vụ. 

Thông thường, chính loại chuyển đổi này đã mang lại cơ hội lớn nhất để tạo ra giá trị mới. Một ví dụ rõ ràng về cách mà nhà bán lẻ trực tuyến có thể chuyển đổi lĩnh vực hoạt động, Amazon. Công ty bán hàng trực tuyến này đã tham gia vào một lĩnh vực mới với sự ra mắt của Amazon Web Services (AWS) - hiện đang là dịch vụ cơ sở hạ tầng/điện toán đám mây lớn nhất thế giới, ngành nghề trước đây vốn thuộc sự sở hữu của những gã khổng lồ CNTT như Microsoft và IBM. AWS hoàn toàn không phụ thuộc vào Amazon, hay không phải là hình thức mở rộng kinh doanh của Amazon, đây là DN hoàn toàn độc lập với thị trường cơ bản của Amazon. Hoạt động kinh doanh của AWS hiện chiếm gần 60% lợi nhuận hàng năm của Amazon. 

Trong thế giới kỹ thuật số ngày nay, các lỗ hổng công nghệ không còn là rào cản. Bất kỳ công ty nào cũng có thể truy cập và có được các công nghệ mới cần thiết để mở khóa tăng trưởng hiệu quả với chi phí thấp.

Công nghệ đang là chìa khoá cho nhiều lĩnh vực kinh doanh mới (như trí tuệ nhân tạo, học máy, Internet vạn vật (IoT), thực tế tăng cường v.v...). Ngày nay, các lĩnh vực này không chỉ có nguồn gốc từ các tập đoàn CNTT truyền thống như Microsoft hay IBM mà còn từ một hệ sinh thái khởi nghiệp đang phát triển, nơi chứng kiến nhiều sự đổi mới nhất. 

Các DN biết cách tiếp cận và thúc đẩy sự đổi mới một cách hiệu quả, đặc biệt là từ các nguồn lực mới đang gặt hái được những lợi ích của sự tăng trưởng. Chúng ta thấy nhiều công ty công nghiệp đã trải qua quá trình chuyển đổi lĩnh vực kinh doanh truyền thống. 

ThyssenKrupp, một công ty kỹ thuật công nghiệp đa ngành, đã mở rộng các dịch vụ của mình bằng cách giới thiệu một DN số mới, sinh lợi cùng với các mảng kinh doanh truyền thống. Công ty đã tận dụng vị thế trên thị trường công nghiệp và khả năng IoT để giúp khách hàng quản lý việc bảo trì thang máy.

Trong một ví dụ khác, một nhà sản xuất thiết bị lớn đang vượt ra ngoài các dịch vụ cốt lõi của mình để giới thiệu một nền tảng giải pháp kỹ thuật số cho các trang web của khách hàng: điều phối hoạt động tại nơi làm việc, theo dõi thiết bị từ xa, và tối ưu hóa chuỗi cung ứng. Công ty đang chuyển sang không chỉ đơn thuần là một nhà cung cấp thiết bị hạng nặng, mà còn là một công ty giải pháp kỹ thuật số. 

Bài học là các DN nên nắm bắt và nhận ra các cơ hội để phát triển những lĩnh vực kinh doanh mới trong quá trình chuyển đổi số. 

Văn hóa/tổ chức 

Việc chuyển đổi số đầy đủ, lâu dài, đòi hỏi phải xác định lại tư duy tổ chức, quy trình và khả năng cho thế giới số. 

Nhiều DN đã nhận ra rằng, kỹ thuật số đòi hỏi phải có một quy trình làm việc nhanh, thiên về kiểm tra và học hỏi, ra quyết định phi tập trung và phụ thuộc nhiều hơn vào hệ sinh thái kinh doanh. Và họ thực hiện các bước tích cực để mang lại sự thay đổi cho các tổ chức của họ.

Experian - chuyên về tín dụng tiêu dùng - một trong những nơi chuyển đổi số thành công nhất, đã thay đổi tổ chức của mình bằng cách đưa sự phát triển và hợp tác nhanh chóng vào quy trình công việc theo cách chuyển sự tập trung cơ bản của nhân viên từ thiết bị sang dữ liệu.

Tương tự, Pitney Bowes - công ty thiết bị bưu chính 100 năm tuổi - đã thực hiện quá trình chuyển đổi thành công để trở thành một công ty công nghệ bằng cách thúc đẩy văn hóa đổi mới của địa phương. Theo người đứng đầu về đổi mới, bằng cách thay đổi giá trị của công ty để tập trung vào khách hàng hơn.

Nhưng ban đầu cả hai công ty này không tập trung vào tổ chức và văn hóa. Thay vào đó, các công ty này đã tập trung vào các kỹ năng đổi mới, tư duy kỹ thuật số nhờ vào các sáng kiến cụ thể để thúc đẩy tăng trưởng. 

Experian nhận ra tầm quan trọng của việc bắt đầu một dự án kỹ thuật số là tạo API (phương thức kết nối với các thư viện và ứng dụng khác) nội bộ, buộc các nhóm phải áp dụng các quy trình thực hành kỹ thuật số. Khi làm như vậy sẽ chứng minh được sức mạnh của kỹ thuật số để thay đổi các quy tắc tổ chức cũ. 

Tương tự, Giám đốc điều hành của Pitney Bowes, Mark Lautenbach bắt đầu chuyển đổi với trọng tâm chính là các dịch vụ hướng tới khách hàng, phát triển đám mây thương mại mới để cho phép khách hàng quản lý và thanh toán tốt hơn. 

Khi bạn đang suy nghĩ về việc chuyển đổi một công ty, hãy cố gắng nhận ra những vấn đề cốt lõi. Các sáng kiến kinh doanh sẽ kéo theo sự thay đổi của DN. Thay đổi văn hóa/tổ chức là một yêu cầu lâu dài của thành công, nhưng tốt nhất các DN nên coi việc này là một sản phẩm, chứ không phải là điều kiện tiên quyết cho các sáng kiến chuyển đổi kinh doanh. 

Khi ứng dụng công nghệ tăng lên, các ngành công nghiệp sẽ buộc phải tiếp tục thay đổi. Các DN quan tâm và theo đuổi chuyển đổi kỹ thuật số theo cách đa chiều sẽ tìm thấy thành công lớn hơn so với các DN khác.