Có phải thành phố thông minh là ”kẻ gây rối”?

Columbus không đơn độc. Trên khắp thế giới, khi ngày càng có nhiều lực lượng lao động được kết nối di động, giao thông liền mạch và bền vững là tiêu chí quyết định chất lượng cuộc sống, các thành phố lớn và nhỏ đã nhận ra rằng công nghệ đã trở thành bộ cân tuyệt vời. Từ Boston đến Bangkok, các thành phố đang tiết lộ kế hoạch liên kết cáp quang, đường sắt nhẹ, phương tiện tự động và mạng 5G trong một mạng lưới di động luôn luôn hoạt động.

Ước tính 2/3 các thành phố trên toàn cầu đang đầu tư vào công nghệ thành phố thông minh, với chi tiêu dự kiến ​​đạt 135 tỷ đô la vào năm 2021. Hiện tại, các ứng dụng hàng đầu đang được theo đuổi bao gồm; đồng hồ tiện ích thông minh, tín hiệu giao thông thông minh, ứng dụng chính phủ điện tử, kiốt wi-fi và cảm biến nhận dạng tần số vô tuyến trên vỉa hè.

Tuy nhiên, không phải ai cũng tham gia trên chiến dịch này. Những người ủng hộ quyền riêng tư gần đây đã phát động một chiến dịch để ngăn chặn dự án thành phố thông minh Sidewalk Labs của Alphabet ở Toronto với lý do thiếu minh bạch và lo ngại về cách công ty thu thập và sử dụng dữ liệu cá nhân của công dân. Khi các sáng kiến ​​thành phố thông minh tiếp tục đạt được động lực, sẽ có nhiều câu hỏi quan trọng về vai trò của doanh nghiệp tư nhân trong chính phủ, sự phụ thuộc vào các công nghệ mới chưa được kiểm chứng và định nghĩa về chi tiêu cơ sở hạ tầng. Sidewalk Labs đã công bố kế hoạch tổng thể cho dự án vào thứ Hai vừa qua với nỗ lực giải quyết một số những lo ngại đó và hứa sẽ tạo ra khu vực đổi mới nhất trên thế giới.

Một ví dụ cho thấy cả tiến bộ trong thế giới thực và mê cung phức tạp của các vấn đề liên quan đến quy định và cơ sở hạ tầng sẽ song hành với loại sáng kiến ​​này, đó là công bố gần đây của Vương quốc Anh nhằm cách mạng hóa việc tìm điểm đỗ xe bằng ứng dụng di động, xác định không gian mở và cho trả tiền đỗ xe từ điện thoại. Tuy nhiên, trước khi dự án có thể khởi công, chính phủ và chính quyền địa phương cần thống nhất một tiêu chuẩn duy nhất về dữ liệu đỗ xe. Chỉ khi đó thì các nhà phát triển ứng dụng mới có thể truy cập thông tin về chỗ đỗ xe có sẵn, thời gian cho phép và giá cả mà họ cần để bắt đầu quá trình tạo ứng dụng đỗ xe kỹ thuật số.

Mặc dù sáng kiến ​​này có vẻ hoàn toàn hợp lý nhưng nó đã tạo ra một cuộc tranh luận về quyền riêng tư dữ liệu và mức độ hợp tác giữa chính phủ và các công ty thuộc khu vực tư nhân. Như cố vấn đỗ xe Steve Vollar đã nói với BBC, “một số người sẽ muốn được biết chi tiết thanh toán trực tuyến và sự chuyển động của họ”.

Nỗi sợ hãi này đã ngăn chặn các ngành công nghiệp chính bao gồm năng lượng, ô tô, công nghệ, tài chính, viễn thông để tham gia nhiều vào phong trào thành phố thông minh. Các tập đoàn đa quốc gia bao gồm Intel, Cisco, IBM, GE, Verizon, Siemens và Ericsson đang định hình các giải pháp và theo đuổi thị trường này một cách mạnh mẽ.

Thành phố thông minh không có nghĩa là chuyển đổi các thành phố thành những điều không tưởng kỹ thuật số được kết nối liền mạch sẽ là dễ dàng. Ngay cả với cơn gió đô thị hóa và sự quan tâm ngày càng tăng từ nhiều nhóm khác nhau, phong trào thành phố thông minh vẫn đầy thách thức. Trong số đó:

•   Mối lo ngại về công tác giám sát của chính phủ: Một nền tảng của công nghệ thành phố thông minh là theo dõi để hiểu rõ hơn về giao thông, tuyến đường đi lại và an toàn công cộng. Nhưng các thông tin đó còn có thể được sử dụng như thế nào? Một ủy ban quốc hội Hoa Kỳ gần đây đã đưa ra một báo cáo về phát triển thành phố thông minh ở Trung Quốc, nơi có khoảng 500 dự án khác nhau hiện đang được tiến hành và phát hiện ra rằng mục tiêu chính của các dự án này là giám sát 1,3 tỷ công dân bằng các dịch vụ an ninh nội địa.

•   Tiêu chuẩn hóa dữ liệu: Tiềm năng thực sự của công nghệ thành phố thông minh sẽ được giải phóng với việc áp dụng rộng rãi và khả năng tương tác liền mạch, không phải là phương pháp tiếp cận từng phần và các dự án thí điểm biệt lập. Như đã lưu ý trong sáng kiến ​​đỗ xe của Hoa Kỳ, điều đó có thể gây khó khăn cho vô số nhà cung cấp, công nghệ, chính phủ, chính sách, luật pháp và cơ chế tài chính ảnh hưởng đến các dự án này.

•   Ngân sách bị phân bổ sai: Các chính phủ có ngân sách eo hẹp, cơ cấu tổ chức khổng lồ, các khu vực cạnh tranh và xu hướng đầu tư vào công nghệ với vòng đời dài, không phù hợp với việc đổi mới. Trong khi đó, các nhà cung cấp lại muốn xây dựng các giải pháp, mở rộng quy mô, bán công nghệ, cải thiện, bán lại.

John Hayduk, Giám đốc điều hành COO tại Tata Communications, đã viết rằng: “Các nhà lãnh đạo và lập pháp ngày hôm nay phải đối mặt với thách thức không thể chối cãi là phải theo kịp các công nghệ mới đã từng là không tưởng chỉ trong vài thập kỷ trước. Máy bay không người lái, xe tự lái, giám sát nâng cao, tài chính kỹ thuật số, thành phố thông minh và robot chỉ là một số ví dụ có khả năng thay đổi cuộc sống của chúng ta”.

“Bị bỏ lại phía sau khiến chúng ta gặp phải 2 mối đe doạ. Một mặt, sự tiến bộ và việc áp dụng có thể bị kìm hãm bởi những lo ngại về chính sách mờ ám hoặc thiếu các tiêu chuẩn công nghệ được chấp nhận. Mặt khác, sự đổi mới mà không có giám sát sẽ làm tăng sự ám ảnh về an ninh, quyền riêng tư và vi phạm đạo đức.

Mối lo ngại đó dành cho các phòng lập pháp và các cuộc thảo luận của doanh nghiệp, nó sẽ được định hình bởi các chính sách tài chính và thuế, lực lượng thị trường, áp lực cộng đồng và tiến bộ công nghệ. Thành công sẽ đòi hỏi sự siêng năng, minh bạch và cam kết sẽ xem xét kỹ lưỡng, đánh giá và quản lý các cơ hội và cả rủi ro.