Cách trí tuệ nhân tạo “có trách nhiệm” thúc đẩy sự phát triển bền vững

Và việc thực hiện trí tuệ nhân tạo có trách nhiệm là gì? Liệu có thể thực sự thực hiện trí tuệ nhân tạo có trách nhiệm mà không phải lo lắng về những hậu quả xã hội? Làm thế nào để có thể áp dụng các nguyên tắc của trí tuệ nhân tạo có trách nhiệm để đạt được các mục tiêu phát triển bền vững?

Trí tuệ nhân tạo đang được áp dụng trong hầu hết các ngành công nghiệp - từ nông nghiệp đến hàng không vũ trụ - và trên các lĩnh vực chức năng, từ chiến lược đến các lĩnh vực hỗ trợ.

Ngày càng có nhiều các quốc gia trong các giai đoạn tiến bộ kinh tế khác nhau cũng đang lên kế hoạch áp dụng trí tuệ nhân tạo.

Mặc dù điều này có thể làm tăng lợi nhuận của các doanh nghiệp và tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của các quốc gia trong ngắn hạn, nhưng nếu không được thực hiện một cách có trách nhiệm, nó có thể giúp tạo ra sự bất bình đẳng lớn hơn ở mỗi quốc gia, sự bất bình đẳng lớn hơn giữa các quốc gia, tăng việc sử dụng và gây cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên để thúc đẩy sự tăng trưởng của các nền kinh tế do trí tuệ nhân tạo dẫn đầu. Điều này cũng làm giảm sự đa dạng sinh học và ảnh hưởng xấu đến khí hậu.

Kỷ luật toàn diện

Đối với PwC, trí tuệ nhân tạo là kỷ luật toàn diện. Nó không chỉ là về những gì bạn xây dựng, mà còn là lý do và cách bạn xây dựng nó - cũng như những tác động lâu dài của việc sử dụng trí tuệ nhân tạo đối với khách hàng, nhân viên và xã hội. Đây không chỉ là về bản thân công nghệ. Đó là về sự cai trị của trí tuệ nhân tạo, tác động của nó đối với con người và quá trình thiết kế, xây dựng và duy trì nó.

Các nguyên tắc bao trùm chi phối vấn đề này bắt nguồn từ đạo đức và giá trị của xã hội. Việc quản trị trí tuệ nhân tạo và các thuật toán - đặc biệt là giá trị tiền tệ mà trí tuệ nhân tạo mang lại và các rủi ro đi kèm cần được giảm thiểu - là các quyết định quản lý của Hội đồng quản trị và ban điều hành.

Quá trình thiết kế, xây dựng, khởi chạy và duy trì trí tuệ nhân tạo nên được đưa vào bối cảnh rộng hơn trong cách thức hoạt động của một doanh nghiệp. Ngoài tất cả những điều này, đó là cách các mô hình trí tuệ nhân tạo của PwC được xây dựng - cụ thể, giải quyết các vấn đề như công bằng, minh bạch, dễ hiểu, giải thích, an toàn, bảo mật, đạo đức, giá trị và trách nhiệm.

Giải quyết các mục tiêu phát triển bền vững

Trí tuệ nhân tạo có trách nhiệm giải quyết 4 trong số 17 Mục tiêu phát triển bền vững (Sustainable Development Goals) của Liên hợp quốc (UN), cụ thể là bình đẳng giới, tạo nhiều việc làm và tăng trưởng kinh tế, đổi mới công nghiệp và cơ sở hạ tầng, và giảm bất bình đẳng xã hội.

Chủ yếu, trí tuệ nhân tạo có trách nhiệm quan tâm đến sự công bằng và bình đẳng về giới tính, chủng tộc hoặc các thuộc tính được bảo vệ tương tự.

Hành động có trách nhiệm trong bối cảnh doanh nghiệp có thể hoặc không (tùy theo mục đích và tầm nhìn của doanh nghiệp) tính đến các chủ đề rộng hơn về quyền con người, sự thịnh vượng của nhân loại và các giống loài khác, bảo vệ và nuôi dưỡng sự đa dạng sinh học của hành tinh và tài nguyên thiên nhiên. Nói cách khác, trí tuệ nhân tạo có trách nhiệm trong bối cảnh doanh nghiệp có tính đến một số mục tiêu liên quan đến con người và chính sách, trong khi không phải lúc nào cũng giải quyết những mục tiêu liên quan đến hành tinh và tình trạng của con người.

Cách mạng xã hội lần thứ tư?

Như đã được tranh luận tại Diễn đàn kinh tế thế giới, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư cần được đi kèm với cuộc cách mạng xã hội lần thứ tư.

Các cá nhân, tổ chức doanh nghiệp, quốc gia và các cơ quan siêu quốc gia khác nên bao gồm các số liệu rộng hơn doanh thu và lợi nhuận.

Một số hoặc tất cả các mục tiêu được nêu trong Mục tiêu phát triển bền vững phải là một phần của tầm nhìn, kế hoạch và số liệu có trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Ví dụ, các tập đoàn toàn cầu phụ thuộc nhiều vào du lịch hàng không nên cam kết trở thành các doanh nghiệp carbon trung tính; những nhân viên đi du lịch thường xuyên nên được cung cấp những dữ liệu không chỉ là số dặm mà họ đã bay, mà còn về lượng khí thải CO2 đã được tạo ra như từ kết quả của chuyến du lịch của họ.

Nhân viên và các doanh nghiệp cùng nhau có thể làm việc để bù đắp lượng khí thải thông qua các sáng kiến ​​để trồng thêm cây xanh. Các trang web đặt vé du lịch hàng không có thể có Máy tính lượng khí thải Carbon (Carbon Emissions Calculator) từ ICAO, ví dụ, dựa trên lượng khí thải CO2, có thể có một liên kết đến một tổ chức môi trường như Arbor Day hoặc Carbonfund để bù đắp lượng phát thải bằng cách trồng thêm cây

Như đã nêu trong một diễn đàn kinh tế thế giới về khai thác trí tuệ nhân tạo, được phát triển với sự hợp tác của PwC và Viện môi trường Stanford, trí tuệ nhân tạo có thể đóng vai trò nòng cốt trong việc giải quyết 6 lĩnh vực chính - cụ thể là biến đổi khí hậu, đa dạng sinh học và bảo tồn, sức khỏe đại dương, an ninh nguồn nước, không khí sạch, thời tiết và khả năng phục hồi thảm họa. Nhưng những trường hợp sử dụng trí tuệ nhân tạo này không nên được xem là các chương trình biệt lập để giải quyết các tác động của sự phát triển kinh tế, mà thay vào đó nên được giải quyết một cách toàn diện để giúp tìm ra nguyên nhân gốc rễ ảnh hưởng đến hành tinh, nhân quyền và sức khỏe con người.

Các tổ chức tuyên bố áp dụng trí tuệ nhân tạo theo cách có trách nhiệm với xã hội không chỉ nên kết hợp các thuộc tính như công bằng, trách nhiệm, an toàn và minh bạch mà còn cần tính đến các yếu tố bổ sung, như tác động của trí tuệ nhân tạo đến công việc, tình trạng con người, đa dạng sinh học, năng lượng, khí hậu v.v... Các tiêu chí bổ sung sẽ khác nhau tùy thuộc vào sản phẩm và dịch vụ của một công ty nhất định, tác động của các yếu tố này đến môi trường và thuật toán trí tuệ nhân tạo mà công ty đang sử dụng trong việc tạo ra các sản phẩm và dịch vụ này.