CĐS là vấn đề sống còn của cơ quan báo chí

Toàn cảnh Diễn đàn. Ảnh: BM

Diễn đàn nhằm hướng đến mục tiêu tìm kiếm những giải pháp mang tính đột phá và khả thi về CĐS với các cơ quan báo chí trong bối cảnh mới, góp phần nhìn rõ thực trạng và thách thức CĐS trong các cơ quan báo chí hiện nay. Diễn đàn cũng tạo cơ hội để các cơ quan báo chí và cơ quan quản lý trong lĩnh vực thông tin truyền thông có cơ hội thảo luận trực tiếp với các chuyên gia, doanh nghiệp trong lĩnh vực CNTT và CĐS. Từ đó, tìm ra một số giải pháp CĐS phù hợp với yêu cầu thực tiễn.

CĐS là con đường mà báo chí cần phải bước đi

Tại diễn đàn, vấn đề CĐS được các chuyên gia nhận định là con đường mà báo chí cần phải bước đi, nếu không muốn bị tụt hậu và mất đi độc giả, khán thính giả. Nói cách khác CĐS trong báo chí là vấn đề sống còn của chính cơ quan báo chí hiện nay.

CĐS cũng là mong muốn của nhiều cơ quan báo chí, thế nhưng trên thực tế, không ít cơ quan báo chí rơi vào tình thế không biết bắt đầu CĐS từ đâu, hay không đủ tiềm lực tài chính để thực hiện đầu tư đồng bộ cho máy móc kỹ thuật. Cũng có cơ quan báo chí có đủ máy móc, thiết bị kỹ thuật nhưng lại gặp khó khăn về con người khi vận hành, hiện thực hóa các công đoạn của CĐS...

Nhà báo Lê Quốc Minh, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Tổng Biên tập Báo Nhân dân gợi mở nhiều vấn đề đáng suy nghĩ tại diễn đàn. Ảnh: BM

Theo phân tích của nhà báo Lê Quốc Minh, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Tổng Biên tập Báo Nhân dân, xây dựng một chiến lược CĐS là công việc đơn giản. Hiện thực hóa mới là điều khó khăn. Thực tế, đa số các cơ quan báo chí bị mắc kẹt dọc đường trong hàng chục năm vừa qua.

Nhà báo Lê Quốc Minh cũng chỉ ra rằng, nói đến CĐS là nói đến con người, chứ không phải công nghệ. Mua sắm thiết bị hay công nghệ hiện đại không phải là chuyện khó. Khả năng thích nghi với một tương lai kỹ thuật số của môi cơ quan báo chí tùy thuộc vào việc phát triển một thế hệ những kỹ năng mới, thu hẹp khoảng cách cung cầu về nhân lực chất lượng cao, để vượt qua các thử thách.

Gợi mở cách làm để CĐS, có ý kiến cho rằng, thách thức về chi phí đầu tư là vấn đề cần phải giải quyết. Do vậy, các cơ quan báo chí cần xác định các danh mục cần thiết như: Đầu tư công nghệ làm tòa soạn điện tử, hệ thống lưu trữ dữ liệu, hệ thống quản trị toàn bộ quy trình vận hành cơ quan báo chí, mua hay thuê hệ thống server,…thì tùy thuộc vào khả năng tài chính có thể đầu tư dần hay đầu tư trọn gói, theo thứ tự ưu tiên.

Các chuyên gia, lãnh đạo cơ quan quản lý báo chí tại diễn đàn. Ảnh: BM

Một phương án khác các cơ quan báo chí cần cân nhắc đó là tự chủ một phần công nghệ bằng lực lượng phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên... tại chỗ. Lực lượng này chịu trách nhiệm vận hành CĐS, cũng như nghiên cứu, đề xuất những ứng dụng mới, giải pháp mới, sản phẩm mới...

Đi liền với vấn đề CĐS, một giải pháp quan trọng là cần đào tạo, trao đổi nghiệp vụ định kỳ về CĐS. Hiện nay, Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ Hội Nhà báo Việt Nam cũng như các cơ quan quản lý báo chí thường xuyên phối hợp, khảo sát, thu thập nhu cầu đào tạo của các cơ quan báo chí và tổ chức các khóa bồi dưỡng phù hợp cho từng đối tượng phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên, họa sĩ thiết kế... giúp hỗ trợ cho vấn đề CĐS báo chí. Cùng với đó, các cơ quan báo chí tại Trung ương và địa phương cũng chủ động đề xuất tổ chức các lớp bồi dưỡng, nghiệp vụ riêng để kịp thời đáp ứng ngay cho CĐS nói chung và vấn đề tác nghiệp, đổi mới công nghệ trong hoạt động báo chí nói riêng...

Một số vấn đề khác rất cần sự quan tâm nghiên cứu thực hiện từ các cơ quan báo chí như: thực hiện thu phí bạn đọc, bảo vệ bản quyền báo chí, đổi mới hình thức, giao diện, tăng chất lượng nội dung, hạn chế chạy theo view, chạy theo số lượng tin bài...

CĐS thành công không chỉ là yếu tố về công nghệ mà quan trọng hơn phụ thuộc vào yếu tố con người và tư duy

Theo ông Nguyễn Thanh Lâm, Cục trưởng Cục Báo chí - Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT), chúng ta nói đầu tư về công nghệ nhưng cái khó nhất chính là thay đổi mô hình tổ chức. Nhiều cơ quan báo chí nói về CĐS báo chí trở thành những cơ quan truyền thông đa phương tiện rất hay nhưng mô hình tổ chức gần như giữ nguyên và chưa đưa ra được giải pháp thiết thực.

Đồng tình với ý kiến trên, nhiều chuyên gia cũng cho rằng, để CĐS thành công không chỉ là yếu tố về công nghệ mà quan trọng hơn phụ thuộc vào yếu tố con người và tư duy. Nguyên tắc "bạn đọc ở đâu, báo chí ở đó" lại được nhấn mạnh buộc các cơ quan báo chí phải thực hiện.

Nhà báo Lê Quốc Minh cho biết, CĐS có nhiều yếu tố, nhưng lãnh đạo các cơ quan báo chí am hiểu về CĐS sẽ giúp quá trình này diễn ra nhanh chóng và thành công hơn. Để đáp ứng và theo kịp xu hướng CĐS, các tòa soạn cần đào tạo một đội ngũ nhân lực có khả năng sử dụng thành thạo các công cụ sáng tạo nội dung, cũng như tạo ra môi trường để phóng viên phát triển sáng tạo, thực hiện đúng chiến lược và tiêu chí cơ quan mong muốn.

"CĐS không là một chu kỳ mà phải đổi mới không ngừng. Thậm chí, cả các cơ quan chủ lực cũng mới chỉ xây dựng được chiến lược phát triển kinh tế số, CĐS ở giai đoạn đầu, cần có những chiến lược cụ thể hơn. Chỉ khi có chiến lược tốt thì quá trình thực hiện mới thực sự đạt được những kết quả quan trọng. Để CĐS cần có sự đồng bộ từ những người xây dựng chiến lược đến những người trực tiếp triển khai, thậm chí từng phóng viên phải thấm nhuần tư duy về CĐS thì quá trình này mới có thể thành công", nhà báo Lê Quốc Minh nhấn mạnh.

Nhận định xu hướng tất yếu của CĐS báo chí, song theo Cục trưởng Cục Báo chí Nguyễn Thanh Lâm,  vẫn có tỷ lệ nhất định các cơ quan báo chí chưa sẵn sàng với việc CĐS. Cục Báo chí, Bộ TT&TT sẽ cố gắng hỗ trợ, dẫn dắt các cơ quan báo chí trong quá trình CĐS vì nếu một mình cơ quan báo chí sẽ không thể tự làm được. "Đó có thể là một phần đầu tư của cơ quan Nhà nước vào hạ tầng của báo chí trên nền tảng số. Cùng với đó, Nhà nước phải quan tâm những vấn đề lớn hơn về công tác an ninh, an toàn trên không gian số", Cục trưởng Cục Báo chí chia sẻ./.