Xây dựng nền tảng số để giảm ô nhiễm rác thải nhựa tại Việt Nam

Ngày 4/6, Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Đà Nẵng, Trung tâm Nghiên cứu Môi trường và Cộng đồng (CECR) và Trung tâm Hỗ trợ Phát triển Xanh (GreenHub) đã ký kết trực tuyến biên bản ghi nhớ hợp tác và triển khai các hoạt động của dự án "Chung tay hành động bảo vệ nguồn nước" và dự án "Giảm ô nhiễm rác thải nhựa với các giải pháp địa phương", đồng hành cùng TP. Đà Nẵng triển khai Đề án "Xây dựng Đà Nẵng - thành phố môi trường".

Theo khảo sát của GreenHub năm 2019 tại 30 bãi biển tại Việt Nam, trên 90% rác thải tìm thấy trên biển là nhựa, túi nilon, chai nhựa, phao xốp, dây thừng, lưới nhựa, hộp xốp,... Trên toàn quốc, ô nhiễm rác nhựa đang ngày càng nhận được nhiều sự chú ý, nhiều giải pháp địa phương đang được đưa ra như giám sát rác thải biển, kiểm toán rác nhựa tại nhà hàng và khách sạn, triển khai các mô hình kinh doanh sản phẩm tái chế, các chiến dịch truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng,...

Tuy nhiên, năng lực, sự hợp tác và mức độ tiếp cận kiến thức ở địa phương vẫn còn hạn chế cũng như chưa có nhiều sáng kiến toàn diện hoặc hệ thống thông tin, nền tảng số về ô nhiễm nhựa, kiến thức sức khỏe môi trường ở Việt Nam cho các bên liên quan tương tác và kết nối.

Dự án "Giảm ô nhiễm rác thải nhựa với các giải pháp địa phương" được thực hiện bởi GreenHub) phối hợp với Viện Chiến lược, Chính sách TN&MT (ISPONRE), Mạng lưới Một sức khỏe các trường Đại học Việt Nam (VOHUN), Công ty TNHH tích hợp Hệ thống quản lý quốc tế, hỗ trợ bởi Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID). Dự án được xây dựng và triển khai với mục đích trao quyền cho cộng đồng địa phương để thúc đẩy các hành động chung nhằm giảm ô nhiễm rác thải nhựa. Dự án tập trung xây dựng, củng cố và kết nối các mạng lưới, cộng đồng và cá nhân tại Hà Nội, Hạ Long (Quảng Ninh), Đà Nẵng và Hội An (Quảng Nam).

Phát biểu tại sự kiện, ông Võ Nguyên Chương - Phó Giám đốc Sở TN&MT TP. Đà Nẵng chia sẻ: "Chúng tôi rất trân trọng khi nhận được sự hỗ trợ của USAID và các tổ chức liên quan đã chọn Đà Nẵng là thành phố để triển khai các dự án về lĩnh vực môi trường. Lễ ký kết trực tuyến các dự án hôm nay còn là sự kiện có ý nghĩa rất đặc biệt, nằm trong chuỗi các hoạt động để hưởng ứng Ngày Môi trường thế giới 5/6 với chủ đề "Phục hồi Hệ sinh thái"; là ngày để nhắc nhở, thúc đẩy mỗi người dân chung tay tham gia vào các hoạt động cụ thể, có ý nghĩa thiết thực cho chính môi trường sống của chúng ta."

Cũng tại Lễ ký, ông Robert Layng, Giám đốc Phòng Năng lượng và Môi trường, USAID chia sẻ: "Việt Nam là một trong những nước chịu ảnh hưởng từ biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường, USAID Việt Nam đang thực hiện các chương trình nhằm cải thiện chất lượng môi trường sống cho người dân - mục tiêu của chúng tôi hướng đến "một Việt Nam cởi mở, thịnh vượng và an toàn, giải quyết các thách thức phát triển một cách hiệu quả và bao trùm".

"Theo quan điểm của tôi, sự phát triển kinh tế nhanh chóng cần có sự cân bằng giữa bảo vệ môi trường để đảm bảo tăng trưởng trong ngắn hạn không gắn liền với suy thoái môi trường trong dài hạn. Thúc đẩy bảo vệ môi trường là yếu tố rất quan trọng nhằm cân bằng giữa sự thịnh vượng, chất lượng cuộc sống và phát triển kinh tế xanh bền vững của Việt Nam", ông Robert Layng nói.

Cùng với đó, bà Nguyễn Thị Thu Trang, Phó Giám đốc GreenHub trình bày về dự án "Giảm ô nhiễm rác thải nhựa với các giải pháp địa phương", nêu lên các phương thức tiếp cận mới của dự án là: Nâng cao năng lực của địa phương; Huy động sự tham gia của các bên; Địa phương làm chủ; Đồng xây dựng một nền tảng số cộng đồng.

Bà Trang chia sẻ: "Đây là một dự án kịp thời để chung tay xây dựng kế hoạch hành động giảm thiểu rác thải nhựa cấp thành phố và thực hiện các hành động giảm thiểu rác nhựa cụ thể ở 2 quận Hải Châu và Cẩm Lệ, như là tiền đề để nhân rộng trên quy mô toàn thành phố và toàn quốc.

Dự án nhằm thúc đẩy tính chủ động địa phương, kết nối mạng lưới cho hành động tập thể trong giảm thiểu rác thải nhựa: Huy động tham gia theo ngành dọc và liên kết của các đối tác dự án và các đối tác địa phương để đồng xây dựng và thực hiện Kế hoạch hành động chung, kết hợp với các mạng lưới và liên minh, doanh nghiệp hiện có tại địa phương, đồng thời hợp tác quốc tế với khu vực ASEAN và các sáng kiến toàn cầu.

Đặc biệt, dự án sẽ xây dựng một nền tảng số công cộng nhằm huy động người dân và doanh nghiệp cùng hành động để giảm ô nhiễm rác thải nhựa. Theo đó, dự án hợp tác với các nhóm cộng đồng mục tiêu, đối tác và công chúng để cùng thiết kế một nền tảng tương tác trực tuyến và lấy người sử dụng làm trung tâm, tăng cường các kỹ năng vận động chính sách dựa trên phân tích thay đổi hành vi, nhu cầu của địa phương, dữ liệu về ô nhiễm rác thải nhựa và nguồn lực của địa phương./.