Chuyển đổi số triệt để nhưng cần thận trọng

Cách CĐS triệt để nhưng cẩn thận của Hydro-Québec có thể là một mô hình cho các đơn vị khác ở khắp mọi nơi học hỏi. Sau khi các cuộc tấn công mạng ngày càng tăng nhắm vào các công ty năng lượng phương Tây, Hydro-Québec đã quyết định tiến hành một cuộc diễn tập "ngăn chặn điện" đầu tiên trên thế giới vào mùa hè này.

Trong 4 giờ, công ty điện quốc doanh này đã tự cách ly hoàn toàn khỏi Internet mà không gặp phải bất kỳ lỗi dịch vụ nào. Một bài diễn tập trấn an cho khách hàng ở Québec cũng như ở New Brunswick, Ontario, New England và New York State - những nơi công ty đang cung cấp tới 15% nhu cầu điện năng.

Jean-François Morin, Phó chủ tịch - CNTT-TT, người giám sát cuộc diễn tập cho biết: "Chúng tôi phải giữ bí mật về điều đó, nhưng tôi có thể nói rằng nó khiến tôi rất lo lắng".

Cuộc diễn tập bí mật này không chỉ là một cột mốc quan trọng về an ninh mạng: nó là một phần trong kế hoạch của Hydro-Québec nhằm thúc đẩy sự CĐS - một thành phần quan trọng trong kế hoạch chiến lược 2022 - 2026 của họ.

"Máy đo của chúng tôi tạo ra một tỷ bit dữ liệu/ngày và con số này sẽ sớm tăng lên. Chúng tôi đang phát triển mô hình khổng lồ để quản lý tất cả các thông tin này và làm cho thông tin đó trở nên phổ biến. Nhưng nó sẽ không hoạt động trừ khi an ninh mạng của chúng tôi được triển khai tốt".

Ethan Cohen, Phó chủ tịch của Gartner VP và là nhà phân tích về Chuyển đổi và Đổi mới Tiện ích, không giấu giếm sự ngưỡng mộ của mình với tập đoàn thuộc sở hữu của chính phủ Canada.

"Nó cho thấy Hydro-Québec không chỉ bền vững mà còn có khả năng phục hồi. Có nhiều kết hoạch nhằm xây dựng các chiến lược lớn, nhưng vấn đề là thực hiện chúng. Điều quan trọng là giám đốc CNTT (CIO) thực sự đã làm được điều đó", Cohen nói.

Chuyển đổi giai đoạn hai

Đối với Hydro-Québec, quá trình CĐS hiện tại là giai đoạn thứ hai của kế hoạch chuyển đổi năng lượng bắt đầu vào những năm 1970, khi công ty này đã sử dụng sản lượng thủy điện xanh lớn để đáp ứng hầu hết nhu cầu của dân cư, bao gồm cả hệ thống sưởi. Nhưng ngày nay, công ty cần phải làm việc theo yêu cầu mới của chính phủ - điện khí hóa tất cả các phương tiện giao thông vào năm 2040.

Jean-François Morin cho biết: "Để đạt được mục tiêu này, chúng tôi phải xây dựng một hệ sinh thái CNTT cho phép dự đoán và kiểm soát nhu cầu điện năng tốt hơn. "Sẽ có AI ở khắp mọi nơi - và các nhà điều hành của chúng tôi sẽ trở thành chuyên gia máy tính".

Hydro-Québec sản xuất, truyền tải và phân phối khoảng 180 terawatt giờ điện/năm - nhiều hơn hầu hết các công ty khác ở Bắc Mỹ. Quá trình CĐS sẽ ở quy mô tương tự.

"Trong tất cả các giải pháp khả thi, lợi nhuận cao nhất sẽ là việc sử dụng dữ liệu. Phân tích sẽ giúp tối ưu hóa việc bảo trì và tiêu thụ nhưng cũng tự động hóa quá trình sản xuất và ra quyết định, bao gồm cả việc phân tích các dự án cơ sở hạ tầng mới", Morin nói.

Morin đưa ra ví dụ về hạng mục bảo trì, tốn hàng tỷ đô la mỗi năm. "Bằng cách đặt các cảm biến ở khắp mọi nơi, chúng tôi có thể kiểm soát những gì đang diễn ra, thu thập lịch sử và can thiệp vào những nơi thực sự cần thiết ".

Việc làm của hầu hết 20.000 nhân viên tại Hydro-Québec sẽ bị ảnh hưởng theo một cách nào đó do sự CĐS. Với việc lắp đặt đồng hồ thông minh, công việc đọc công tơ đã biến mất, mặc dù Hydro Québec đã phải thuê thêm kỹ thuật viên máy tính. Ngoài ra công nghệ mới này còn giúp phát hiện trộm cắp điện tốt hơn bằng cách phân tích mức tiêu thụ của khách hàng trong thời gian thực và so sánh với mức tiêu thụ của những người hàng xóm.

"Đó chỉ là sự khởi đầu," Morin nói. "Một trong những vai trò của tôi là xác định công việc trong tương lai, những gì chúng ta cần về AI (trí tuệ nhân tạo) và các chuyên gia CNTT".

Cohen nói: "Hydro-Québec có truyền thống đổi mới, nghiên cứu và phát triển. Đó là một tổ chức kinh doanh ở cấp độ mà bạn không thấy ở những nơi khác. Và họ sẵn sàng thay đổi để đạt được những bước đột phá thực sự".

Loại bỏ lãng phí

CĐS là chìa khóa để giải quyết vấn đề lớn nhất của Hydro-Québec. Theo một cách nào đó, công ty lại là nạn nhân của sự thành công của chính mình bởi vì công ty cung cấp năng lượng xanh và rẻ nhất Bắc Mỹ với công suất lớn, từ đó đã tạo ra một lớp người tiêu dùng cực kỳ phụ thuộc.

Morin cho biết: "Có những người làm ấm đường đi để tuyết tan, và sưởi ấm các bể sục ngoài trời suốt cả tuần vào mùa đông".

Các khách hàng của Hydro-Québec hiện không nhận được cảnh báo nào về chi phí thực tế cho việc tiêu dùng không kiểm soát của họ. "Chúng tôi cần phát triển giải pháp để gửi thông báo cho họ về việc sử dụng điện. Tương tự như Tesla, công ty rất giỏi trong việc cho khách hàng biết họ đã tiết kiệm được bao nhiêu trong hành trình của mình. Ước mơ của tôi là tất cả khách hàng sẽ nhận được thông báo vào lúc 4 giờ chiều về những gì họ đang trả và số tiền họ sẽ tiết kiệm được bằng cách tắt máy nước nóng trong vài giờ".

Các mục tiêu như vậy là không giới hạn trong việc quản lý dữ liệu. Ví dụ, máy bay không người lái có thể tạo ra cái nhìn tốt đẹp về hồ sơ tiêu thụ. Giá cả cũng sẽ là một công cụ nâng cao nhận thức mạnh mẽ.

Việc chuyển đổi sẽ không chỉ áp dụng cho các quy trình CNTT. Hydro-Québec sẽ phải đáp ứng các nhu cầu lớn về điện trong 50 năm tới, và ban lãnh đạo của công ty đã hứa sẽ xem xét tất cả các cách có thể để trì hoãn việc xây dựng các siêu dự án thủy điện mới.

"Chúng tôi đang có nhiều ý tưởng mới, như mở rộng quy mô các đập hiện có, đưa vào các tuabin hiệu quả hơn, sử dụng năng lượng mặt trời áp mái, hoặc các "cối xay gió" dân dụng nhỏ cho phép khách hàng tự sản xuất điện và thậm chí cung cấp điện cho lưới điện tại một thời điểm nhất định".

Cohen nói: "Hydro-Québec có thể tiến xa hơn trong quá trình chuyển đổi năng lượng so với các nhà cung cấp khác, nhưng vẫn phải giải quyết các nhu cầu hiện tại. Có nhiều cơ hội mới phải được phân tích".

Sự chuyển đổi triệt để nhưng cẩn thận

Morin tin rằng Hydro-Québec có thể tiến nhanh hơn trong quá trình CĐS, nhưng ông đang cố tình trì hoãn vì các vấn đề an ninh mạng và quyền riêng tư. Cách tiếp cận thận trọng này, theo Cohen, không phải là điều tồi tệ: "Sẽ có lợi thế lớn nếu di chuyển nhanh nhưng đối với các nhà cung cấp, môi trường pháp lý là một thực tế không thể tránh khỏi".

Một công ty bán điện đặc biệt dễ bị nhiễm virus độc hại. Càng sử dụng nhiều cảm biến hoặc dịch vụ tự động hóa tại gia, càng dễ bị tấn công bởi tin tặc.

Morin nói: "Chúng ta cần suy nghĩ trước. Chúng tôi có thể theo dõi mức tiêu thụ của mọi nhà. Chúng tôi có thể thuê nhân sự ở Paris và New York để làm việc từ xa. Nhưng việc chúng tôi tham gia vào thị trường năng lượng Bắc Mỹ, đòi hỏi phải tuân thủ các quy tắc nghiêm ngặt về độ tin cậy".

Morin tin rằng an ninh mạng sẽ là một trong những vấn đề được ứng dụng AI (trí tuệ nhân tạo) đầu tiên trong quản lý và kiểm soát lưới điện.

Ông cũng phải đối phó với các quy định bảo mật dữ liệu mới của thành phố Québec - quy định tiên tiến nhất tại Bắc Mỹ. Giống như bất kỳ công ty nào quản lý thông tin về cư dân, Hydro - Québec phải đảm bảo rằng những dữ liệu này được bảo vệ.

Theo Morin: "Cần quản trị dữ liệu thật mạnh để đảm bảo chúng tôi tuân thủ luật pháp nhưng cũng để xác định dữ liệu nào thực sự hữu ích. Ngay cả với AI, quy luật điện toán cũ vẫn được áp dụng:  "garbage in, garbage out" (rác vào, rác ra).

Tài liệu tham khảo:

[1]. www.hydroquebec.com/sustainable-development//#bloc-rapport

[2]. www.cio.com/article/405174/la-transformation-numerique-radicale-mais-prudente-dhydro-quebec-pourrait-etre-un-modele-pour-les-services-publics-du-monde-entier

[3]. https://en.wikipedia.org/wiki/Hydro-Qu%C3%A9bec

Hiền Thục