Tác động của công nghệ số lên cuộc sống người dân tộc Aeta ở Philippines

Thời gian thay đổi và sự xuất hiện của các công nghệ mới đã tác động đến cách sống của người Aeta, tạo ra những thay đổi độc đáo trong cách thiết lập và duy trì mối quan hệ giữa các thành viên của các bộ lạc. Trong một nghiên cứu về tác động của công nghệ đối với người dân tộc thiểu số, người Aeta ở tỉnh Pampanga, Philippines đã được nhắc đến, cho thấy những tác động của công nghệ số lên cuộc sống của người Aeta, đó là tạo điều kiện kết nối và duy trì các mối quan hệ có ý nghĩa; những tiện ích mà công nghệ mang lại cho họ và nuôi dưỡng sự sống.

Công nghệ và bộ tộc Aeta ở Philippines

Bộ tộc Aeta là một nhóm dân tộc nổi tiếng ở Philippines. Họ kiếm sống bằng nghề nông, câu cá và săn bắt động vật trong rừng. Những bộ lạc này phát triển mạnh ở nhiều địa điểm khác nhau như Pampanga, Tarlac, Bataan và Nueva Ecija ở phần phía bắc của Luzon. Người Aeta có vẻ nhỏ bé; họ cũng được gọi là người Negrito. Họ có nước da đen, tóc đen nhánh, mắt đen tròn,  mũi tẹt và thường cao khoảng hơn 150 cm. 

Cuộc sống của người Aeta đã thay đổi nhiều nhờ sự tiến bộ của công nghệ. Các hoạt động như sinh con, mang thai, kết hôn và chôn cất đang thay đổi ở một mức độ nào đó do những đổi mới của công nghệ. Những thay đổi liên quan đến niềm tin chăm sóc sức khỏe và y học cổ truyền đã được cải thiện vì công nghệ đã cho họ thấy những kết quả đầy hứa hẹn. Một nghiên cứu thú vị hồi năm 2015 đã tiết lộ rằng các thế hệ trẻ và người Aeta trưởng thành bị cuốn hút bởi cách thức giao tiếp hiện đại trong cộng đồng. Điện thoại di động và internet không còn xa lạ với họ nữa.

Khi nói đến ảnh hưởng của điện thoại di động, kết quả khảo sát cho thấy nhiều người dân Aeta tuyên bố họ quên đi sự buồn chán bất cứ khi nào họ sử dụng điện thoại di động, thậm chí họ thậm chí ngủ quên vào ban đêm và điện thoại của họ vẫn trên tay.  Sử dụng điện thoại di động giúp người Aeta trở nên cởi mở hơn. Đặc biệt, người Aeta cũng đồng ý rằng việc sử dụng điện thoại di động trong công việc giúp họ tăng cường kết nối.

Những người được hỏi cho biết họ sử dụng điện thoại di động để nhắn tin và gọi điện hàng ngày. Công cụ công nghệ này đã giúp họ duy trì mối quan hệ gia đình bền chặt, giao tiếp cởi mở hơn. Người ta thường cho rằng sự phát triển công nghệ có thể là một vector thay đổi đối với hạnh phúc của xã hội. Các phát triển y học, giao thông vận tải, kiến trúc, điện tử, và công nghệ thông tin đã giúp năng suất xã hội tăng lên nhưng có thể đã xâm phạm vào việc bảo tồn văn hóa và truyền thống, đặc biệt là trong một nhóm cá nhân bản địa. Vì vậy, các nghiên cứu đã được tiến hành nhằm khám phá tầm ảnh hưởng của công nghệ đối với cuộc sống và hành vi cố kết của các bộ lạc Aeta ở tỉnh Pampanga. Cụ thể, nghiên cứu đã xem xét nhận thức của người Aetas về tác động thay đổi cuộc sống của công nghệ trực tuyến đối với bản sắc văn hóa độc đáo của họ. Nghiên cứu cũng đã điều tra mức độ chuyển biến từ cách sống truyền thống sang cách sống hiện đại của người dân bản địa, trước sự phát triển của công nghệ trực tuyến.

Khảo sát cho thấy người dân tộc Aeta có thể truy cập internet bằng cách đăng ký thông qua nhà mạng hoặc qua smartphone và mua gói dung lượng trả tiền mỗi tháng. Kết quả phỏng vấn cho thấy tất cả những người được hỏi đều biết đến các công nghệ trực tuyến và sử dụng công nghệ này trong giao tiếp hàng ngày. Người Aeta sử dụng các công nghệ dựa trên web để tiếp cận nhiều lĩnh vực khác nhau. Thiết bị di động như điện thoại, máy tính xách tay và máy tính để bàn đã trở thành một phần của cuộc sống hàng ngày của họ. Thế hệ người Aeta trẻ có nhiều cơ hội sử dụng và giao tiếp bằng các thiết bị công nghệ hơn. Do điều kiện kinh tế xã hội còn tương đối thấp, nên việc mỗi hộ gia đình có ít nhất một thiết bị đơn giản cũng là điều rất quan trọng. Vì vậy, các tổ chức từ thiện và phi chính phủ khác đã phân phối một số điện thoại di động và các thiết bị khác cho các gia đình người Aeta. 

Điện thoại và Internet phát huy tác dụng trong những tình huống khẩn cấp

Công nghệ trực tuyến cho phép người Aeta kết nối với các thành viên gia đình của họ và những người khác trong cộng đồng. Cộng đồng Aeta củng cố các mối quan hệ của mình tốt hơn bằng cách tiếp cận với thành viên trong làng thông qua các nền tảng trực tuyến. Điều này tiết lộ rằng những người bản địa với bản sắc độc đáo của họ đã và đang sử dụng các phương tiện truyền thông xã hội để kết nối với cộng đồng. Người Aeta trẻ cũng đã làm điều này, đặc biệt là những người hay tiếp xúc hơn, chẳng hạn như trường học và nhà thờ. Họ sử dụng điện thoại di động có kết nối Internet phục vụ trong các trường hợp khẩn cấp hoặc có nhu cầu khẩn cấp, hoặc liên quan đến mối quan tâm của gia đình.

Facebook cũng được coi là một phương tiện kết nối của người Aeta, giúp họ giao tiếp với những người họ hàng xa. Nghiên cứu cho thấy Facebook đã là một phương tiện quan trọng đối với nhiều người, bao gồm cả thế hệ trẻ bản địa, để giữ liên lạc với người thân và bạn bè thân yêu. Một trong những người được hỏi đã thốt lên rằng họ sử dụng thiết bị để theo dõi những người thân yêu hoặc để biết nơi ở của họ. Khi một người trong làng bị ốm, họ có thể hỗ trợ một cách hiệu quả nhất. Một tin nhắn văn bản và cuộc gọi ngắn, hay một dòng trạng thái trên Facebook cung có thể dễ dàng cho biết diễn biến hiện tại của những người thân yêu của họ.

Mạng xã hội ngày càng được sử dụng rộng rãi trong người Aeta bản địa để kết nối và quan  trọng nhất là để ứng phó với các trường hợp khẩn cấp. Tuy nhiên, ngay cả khi các hộ gia đình không thể trang bị những thiết bị cao cấp, thiết bị Android là thiết bị họ sử dụng nhiều nhất, rẻ nhất để hầu hết người bản địa kết nối với Internet và tận hưởng các nền tảng trực tuyến khác nhau.

Điện thoại di động không chỉ được xem như một thiết bị đơn giản mà còn có thể kể câu chuyện về chủ nhân của nó, người sẵn sàng chia sẻ bản thân lên môi trường mạng. 

Một số tiết lộ đáng chú ý về việc sử dụng thiết bị công nghệ của người Aeta là họ nhận thức rõ “cần sử dụng các thiết bị tiện ích một cách cẩn thận và đúng cách, chẳng hạn như trong thời kỳ thiên tai và tặng hàng cứu trợ”. Có những người cho biết thiết bị công nghệ đôi khi gây bất hòa vợ chồng, vì “Mối quan hệ của tôi và vợ đã bị ảnh hưởng tiêu cực vì tin nhắn trực tuyến”.

Các nhà nghiên cứu cho rằng người Aeta sử dụng công nghệ trực tuyến trong cuộc sống, cung cấp cho họ khả năng khám phá và thể hiện bản thân theo cách tạo ra sự hài lòng. Tuy nhiên, người Aeta cũng hoàn toàn nhận thức được mục đích của việc sử dụng thiết bị. Một ứng dụng quan trọng của người Aeta đối với thiết bị công nghệ là trong thiên tai thảm họa, theo dõi tình trạng của người thân và trợ giúp nếu cần. Dù vậy, họ cần được sự trợ giúp của chính phủ và các tổ chức tư nhân. Do đó, các tiện ích công nghệ trực tuyến sẽ không bị lãng phí vào những mục đích vô bổ khác.

Là một nhóm người bản địa, dân tộc Aeta ở Philippines có nền văn hóa độc đáo, khác biệt. Điện thoại di động cũng mở ra cánh cửa cho nhiều giải pháp sinh kế khác nhau vì họ cũng có thể bán sản phẩm trực tuyến hoặc chỉ bằng cách nhắn tin cho khách hàng. Bán hàng trở nên dễ dàng hơn. “Giả sử khi tôi muốn bán sản phẩm (ví dụ như rau hoặc trái cây), tôi thông báo cho những người khách quen của mình qua tin nhắn”, một người dân Aeta đã chia sẻ như vậy.

Hoạt động kinh tế của người Aeta ở các khu vực phía Bắc đã cho thấy sự cải tiến song song với công nghệ. Công nghệ đã mở đường cho bộ lạc bản địa liên kết với các nền văn hóa. Do đó, việc tìm hiểu các nền văn hóa khác nhau trở nên ít vất vả hơn nhưng thú vị hơn. Vì vậy, nhờ các phương tiện xã hội, những trao đổi văn hóa về ngôn ngữ, ẩm thực, triết học và tín ngưỡng đang diễn ra sôi nổi. 

Cao Thiên