Ứng dụng công nghệ tiên tiến để tạo mạng lưới định danh số an toàn, bảo mật

Định danh số thúc đẩy CPĐT phát triển

Định danh số cung cấp thông tin xác thực cần thiết của một người trên môi trường trực tuyến, giúp đơn giản hóa tương tác giữa các cá nhân, chính phủ và doanh nghiệp (DN), từ đó có thể mang lại những lợi ích đáng kể, đặc biệt trong các quy trình cung cấp dịch vụ công (DVC) trực tuyến giữa chính phủ và công dân, chính phủ và DN, thúc đẩy phát triển CPĐT.

Cá nhân và chính phủ: Định danh số là công cụ chính để hiện đại hóa các DVC, chẳng hạn như những dịch vụ liên quan đến chăm sóc sức khỏe, thanh toán phúc lợi, chứng nhận và giấy phép. Định danh số hay còn gọi là ID số giúp tăng sự thuận tiện cho người dùng, loại bỏ chi phí đi lại tiềm ẩn và giảm thiểu thời gian chờ đợi bằng cách cho phép xác thực trực tuyến từ xa. Từ quan điểm của chính phủ, công nghệ này nâng cao hiệu quả quản lý - giảm thủ tục giấy tờ, tăng tốc độ xử lý và giảm nguy cơ gian lận danh tính. Ngoài các DVC, hệ thống định danh số có thể hỗ trợ công dân tham gia các hoạt động từ xa, chẳng hạn như thông qua bỏ phiếu điện tử.

Cá nhân và DN: Định danh số hỗ trợ người tiêu dùng và DN thông qua các lợi ích như quy trình xác thực và đăng ký được tổ chức hợp lý, thanh toán số an toàn và hợp đồng số đảm bảo, chẳng hạn như thông qua các dịch vụ công chứng kỹ thuật số. Công nghệ này đặc biệt hữu ích cho các ngành thu thập lượng lớn dữ liệu khách hàng, chẳng hạn như dịch vụ tài chính.

Chính phủ và DN: Định danh số có thể hợp lý hóa đáng kể các mối quan hệ giữa chính phủ và khu vực tư nhân trong các lĩnh vực bao gồm đăng ký DN, thuế, hỗ trợ kinh tế, giấy phép và ủy quyền. Bằng cách cho phép các tương tác trực tuyến, công nghệ này có thể tiết kiệm chi phí đáng kể. Hơn nữa, dịnh danh số hỗ trợ tuân thủ quy định, cung cấp các đường dẫn an toàn chống gian lận cho các hoạt động như kiểm tra độ tuổi và lý lịch.

Theo McKinsey, định danh số là một bước tiến lớn đối với một xã hội số, trong đó các cá nhân và tổ chức có thể tin tưởng lẫn nhau trực tuyến. Do tính nhạy cảm của công nghệ, các chính phủ nên có định hướng lãnh đạo về xây dựng hệ thống ID số. 

Theo WEF, “Nhận dạng số an toàn” là một trong những trụ cột của CPĐT, nhằm tạo ra "một chương mới trong xã hội". Thị trường dịch vụ nhận dạng số toàn cầu dự kiến sẽ đạt 14,82 tỷ USD trong năm nay, các chi phí hành chính và xã hội phát sinh do những khó khăn trong việc chứng minh danh tính là không thể ước tính.

Tích hợp các công nghệ tiên tiến trong mạng lưới định danh số 

Phân tích gần đây của hãng nghiên cứu Frost & Sullivan về các giải pháp nhận dạng số cho thấy rằng những tiến bộ vượt bậc trong công nghệ blockchain, trí tuệ nhân tạo (AI) và hệ thống sinh trắc học đã giúp tạo ra các giải pháp ID số toàn cầu độc đáo và tinh vi. Các sáng kiến chuyển đổi số (CĐS) của chính phủ và các khu vực tư nhân, các lĩnh vực như ngân hàng điện tử, CPĐT, giao dịch kỹ thuật số, giao dịch di động, sinh trắc học hành vi và an ninh sân bay sẽ được hưởng lợi rất nhiều từ một hệ thống ID số bảo mật.

Aravind Srimoolanathan, chuyên gia phân tích nghiên cứu cấp cao về ICT tại Frost & Sullivan cho biết: “Các chương trình xây dựng và ứng dụng định danh số quốc gia ngày càng trở nên cấp thiết và là nhiệm vụ nổi bật khi các quốc gia nỗ lực thiết lập một cơ sở dữ liệu thống nhất gồm các tài liệu nhận dạng của công dân để dễ quản lý và cung cấp các DVC trực tuyến”. Chuyên gia của Frost & Sullivan nhận định đến năm 2030, những tiến bộ trong blockchain, kết hợp với công nghệ sinh trắc học sẽ giúp hình thành mạng lưới định danh số an toàn.

Srimoolanathan nói thêm: "Ngoài ra, do tin tặc luôn cố tình thâm nhập vào các hệ thống, nên vì tính chất linh hoạt và bảo mật cao của mình, hệ thống định danh số với sự hỗ trợ của công nghệ blockchain và sinh trắc học được kỳ vọng sẽ trở thành phương tiện quan trọng để tăng cường bảo mật trong các chính phủ, bộ, ngành".

Theo Frost & Sullivan, có một số công nghệ tiên phong và tiên tiến được kỳ vọng sẽ thay đổi thị trường nhận dạng số, bao gồm:

Công nghệ bảo mật nâng cao cho ID số: Các nhà cung cấp bảo mật mạng nên cung cấp các giải pháp bảo mật hạng nhất để giúp người dùng cuối quản lý hiệu quả cơ sở dữ liệu nhận dạng kỹ thuật số.

Giải pháp nhận dạng số blockchain: Hợp tác với các công ty công nghệ blockchain có thể nâng cao các giải pháp nhận dạng kỹ thuật số cũng như bảo mật và hiệu quả tổng thể.

Đầu đọc/ ki-ốt sinh trắc học di động để quản lý danh tính số: Các giải pháp xác minh danh tính số di động nên bao gồm xác thực đa yếu tố để đảm bảo tính bảo mật đồng thời cho phép trải nghiệm người dùng liền mạch.

Nâng cao tính bảo mật cho hệ thống định danh số bằng công nghệ blockchain 

Hầu hết mọi người đều nghĩ “blockchain” chỉ liên quan mật thiết đến tiền điện tử. Nhưng thực tế không phải vậy.

Blockchain cuối cùng là một phương tiện lưu trữ thông tin. Ở một số khía cạnh, blockchain lưu trữ thông tin không khác gì với tệp Excel, cơ sở dữ liệu SQL hoặc thậm chí là ổ cứng. Sự khác biệt chính là công nghệ này được phân phối trên một mạng lưới ngang hàng được gọi là các “nút” (node). Mỗi node trong một chuỗi khối chứa một hàm  băm mã hoá liên kết nó với các khối trước đó trong một chuỗi, có nghĩa là khi dữ liệu được ghi lại, nó sẽ không thể thay đổi được nếu không thay đổi tất cả các khối tiếp theo.

Một ví dụ về ứng dụng công nghệ blockchain trong thế giới thực là Cao uỷ Liên Hợp Quốc về người tị nạn (UNHCR) đã sử dụng blockchain để phân phối thực phẩm cho người tị nạn dựa trên dữ liệu sinh trắc học. Công nghệ blockchain có thể được sử dụng để ngăn chặn số tiền tham nhũng ước tính lên đến 40 tỷ USD do hoạt động viện trợ không đến được những người cần viện trợ. Những hoạt động này đều phụ thuộc vào danh tính: có thể liên kết bản quét mống mắt của một người với sổ cái về thời điểm họ nhận viện trợ thực phẩm lần cuối và có thể đảm bảo rằng các khoản thanh toán sẽ đến tay một người hoặc cơ quan cụ thể chứ không phải người khác.

Công nghệ này cũng có thể được sử dụng rộng rãi hơn: du lịch quốc tế sẽ thuận tiện hơn nhiều bằng cách sử dụng hộ chiếu kỹ thuật số thay vì hộ chiếu thông thường. Hay việc chia sẻ và lưu trữ thông tin chăm sóc sức khỏe giữa các cơ quan, các nước khi người dân đi du lịch, cũng sẽ tăng tốc đáng kể nhờ định danh số.

Mario Galatovic, Phó chủ tịch sản phẩm của công ty phần mềm Utimaco (Đức), cho rằng với mức độ bảo mật cao, blockchain được coi là giải pháp cho một loạt các vấn đề, trong đó có ID số. Các công ty lớn như IBM vẫn đang sử dụng công nghệ blockchain trong các ứng dụng từ tài trợ thương mại đến phân phối vắc-xin. Nạn trộm cắp danh tính và rò rỉ thông tin cá nhân khiến công tác bảo mật cho hệ thống định danh số trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Công nghệ chuỗi khối được xem là một giải pháp hợp lý để có một hệ thống ID số “tốt”. Khi được phân quyền, một ID số ứng dụng công nghệ blockchain có thể được truy cập từ mọi nơi nhưng sẽ cực kỳ an toàn. Ví dụ, nếu bạn đăng ký một khoản vay trực tuyến, bạn có thể cấp cho người cho vay quyền truy cập vào các thông tin chi tiết mà họ cần trên ID số của bạn và chỉ những thông tin đó được chia sẻ, ngoài ra không có những thông tin không liên quan khác.

Khi nộp đơn cho một công việc mới, bạn có thể cho phép nhà tuyển dụng truy cập vào lịch sử công việc của mình nhưng không truy cập được vào hồ sơ bệnh án của bạn. Và tất nhiên, khi đi khám với bác sĩ, bạn có thể cấp quyền cho bác sĩ truy cập vào hồ sơ y tế nhưng không truy cập được vào lịch sử làm việc của bạn. Bởi vì mỗi lần cấp quyền truy cập sẽ là một "giao dịch" trên blockchain, bạn sẽ có quyền giám sát xem ai có quyền truy cập vào các thông tin lưu trữ trong ID số của bạn và hệ thống này thậm chí có thể sử dụng các hợp đồng thông minh để cho phép truy cập có giới hạn thời gian hoặc có điều kiện vào các bản ghi nhất định.

Bản chất, công nghệ chuỗi khối an toàn hơn các công nghệ lưu trữ thông tin khác vì thực tế nó là một 'chuỗi' - chẳng hạn như bạn không thể quay lại và thay đổi một phần thông tin, xóa hồ sơ thanh toán như thể nó “chưa từng có hay chưa bao giờ xảy ra”. Mặc dù hiện nay rất khó thực hiện những hành vi gian lận này, nhưng các hình thức lưu trữ dữ liệu hiện tại vẫn có thể để lọt hành vi gian lận đó - bởi vì, số dư ngân hàng của bạn thực chất là một con số trong bảng tính. Song công nghệ chuỗi khối không cho phép điều này, khiến blockchain trở nên lý tưởng cho các ứng dụng có độ nhạy cảm cao như số định danh./.

Bảo Thoa