Nhận diện đối tượng lừa đảo kinh doanh đa cấp không phép

Có những vụ số người tham gia lên tới hàng chục ngàn người. Các đối tượng chủ mưu kịp thời rút lui và không để lại dấu vết khi các cơ quan quản lý nhà nước chính thức vào cuộc.

Đã có rất nhiều cảnh báo của cơ quan quản lý và phương tiện truyền thông, tại sao vẫn nhiều người lại bị lừa như vậy? Các đối tượng và dự án này đã làm thế nào để có thể vận động và lôi kéo được số lượng người tham gia lớn đến như vậy?

Có thể thấy thủ đoạn của các dự án và các đối tượng này được lặp đi lặp lại như là một công thức hay một kịch bản được dàn dựng sẵn, nhưng lại vô cùng hiệu quả:

 Lời quảng cáo về dự án

Đây là cách những đối tượng này giới thiệu ngắn gọn nhất về "dự án" với những thông tin cô đọng nhưng gợi sự tò mò cho người tiếp nhận, ví dụ như: "Thu nhập thụ động mùa Covid", "giải pháp tài chính cho 100$-200$ /ngày", "giữ coin hôm nay, tỷ phú ngày mai"... Những nội dung quảng cáo này được đăng tải và chia sẻ rất nhanh thông qua các phương tiện Internet.

Thành công của những đoạn giới thiệu này là đánh trúng vào nhu cầu của người nghe, người đọc như: "thu nhập thụ động", "giải pháp tài chính", "không thể thua lỗ" hay "khỏi bệnh ung thư chỉ sau 03 liệu trình"… và quan trọng là việc "tham gia thử" rất dễ dàng với số vốn nhỏ, hoặc thậm chí miễn phí. Sau đó người tiếp nhận các thông tin này sẽ bắt đầu có nhu cầu tìm hiểu và "tham gia thử", và "người dẫn dắt" bắt đầu xuất hiện để màn kịch sang bước tiếp theo.

Người dẫn dắt

Có rất nhiều danh hiệu tự phong như: Coach, Leader, Dimond, Upline, Master trainer, Vua truyền lửa, Diễn giả… Đây là nhân vật không thể thiếu của "dự án" này, "người dẫn dắt" là những người có khả năng thuyết trình, dẫn dắt nội dung chuyên nghiệp. Kết hợp với nhiều thủ thuật khác của người dẫn dắt: Mời người tham gia dự sự kiện tại những nơi rất sang trọng (Nơi mà người tham gia chưa bao giờ tới để người tham gia bị bỡ ngỡ và mất tính chủ động); Mời nạn nhân tham gia các hoạt động với nhiều trò chơi, hô hào tập thể …  "những diễn giả" này sẽ biến những người tò mò ở trên từ những người có tâm lý "đề phòng", "dè dặt" chuyển sang trạng thái hưng phấn, nhiệt tình tham gia "dự án" và thậm chí sau này còn sẵn sàng chống lại những người ngăn cản mình.

Người bảo chứng giả

Đây là "vai diễn" xuất hiện như một nhân chứng sống để thêm phần thuyết phục cho "vở kịch" mà "người dẫn dắt" làm đạo diễn. Người bảo chứng giả sẽ xuất hiện dưới dạng là một tấm gương "đầu tư" đi từ nghèo đói để trở thành người có thu nhập "khủng", hay một người mẹ có người con thành đạt nhờ đầu tư vào dự án, một người bệnh đã khỏi bệnh nan y nhờ dùng sản phẩm… và kèm theo đó là những "minh chứng" thêm phần thuyết phục như: ảnh chụp sao kê tài khoản với số tiền lớn, những chiếc ôtô sang trọng (thực tế thì những tài sản này chỉ là đi mượn hoặc thuê), những tài liệu y khoa giả…

 Sự kết hợp tài tình giữa các nhân vật này sẽ phát tán hội chứng tâm lý làm cho ai đó sợ bị bỏ rơi, bỏ lỡ một thứ gì đó vào đám đông người tham gia làm họ thật sự sợ bị bỏ lỡ cơ hội "hiếm có" này.

Sau đó, cùng với các thủ thuật của người dẫn dắt, những nạn nhân sẽ bị cuốn theo tâm lý của đám đông và họ sẽ không thể tỉnh táo để quyết định dừng lại mà rất dễ bị các đối tượng này "chốt deal" ngay lúc đó. Đây có thể là mấu chốt của việc những nạn nhân bắt đầu bỏ tiền ra để "mua lấy cơ hội" này.

Người tham gia là nạn nhân

Ban đầu chỉ là những người xem, người ngoài lề, họ bị những nội dung quảng cáo đầu tiên kích thích sự tò mò, họ bị chính người thân quen, người mình tin tưởng lôi kéo để nghe chia sẻ cơ hội "đầu tư làm giàu" từ những người dẫn dắt kia. Họ trải qua đầy đủ các giai đoạn từ những người "có tâm lý đề phòng", rồi thử thành người tham gia và nhận được một ít tiền thưởng ban đầu để kích thích sự "tự tin" đi giới thiệu cho người khác về "dự án", thậm chí sau này họ phản sẽ bác quyết liệt đối với những lời cảnh báo về "dự án".

Người tham gia có thể là mọi thành phần, mọi đối tượng: Người già, sinh viên, phụ nữ, nam giới, từ những người có sẵn tiền tiết kiệm, đến những người nghèo đi vay lãi…  và những người này đều có những điểm chung đó là "lòng tham" đã lớn hơn "sự sợ hãi", họ quyết định bỏ số tiền rất lớn đầu tư vào một thứ mà chính họ chỉ hiểu "mù mờ", tất cả để đổi lấy một "cơ hội phù phiếm" về sự "giàu có mà không cần phải làm gì".

 Cái kết

Thực chất của những màn kịch này là lấy tiền của người tham gia sau trả cho người trước, đến khi không có người nộp tiền tiếp theo thì hệ thống người tham gia sẽ bị vỡ. Phần lớn những người tham gia trên kia sẽ không thể thu hồi được "khoản đầu tư" ban đầu của mình do: Không hợp đồng, nếu có hợp đồng thì cũng chỉ tượng trưng không có nội dung gì rõ ràng;Không có hóa đơn, chứng từ nhận tiền, nạp tiền vào "hệ thống" thì hệ thống bây giờ không hoạt động, tìm "tuyến trên", người bảo trợ thì những người này cũng đi tìm những tuyến trên cao hơn để đòi tiền cho mình, hoặc chỉ động viên nạn nhân chấp nhận "đây là cuộc chơi".

Hồng Anh