Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng: VTC đã hết một vòng quay, cần tái sinh để trường tồn

"VTC (Tổng công ty Truyền thông đa phương tiện) đã từ nhỏ đến to, rồi từ to về nhỏ, từ khó khăn đến thành công, rồi từ thành công quay lại khó khăn. Đã quay đủ một vòng. Và cũng đã hơn 30 năm rồi. Các công ty công nghệ số thường có vòng đời 15-20 năm. Sau mỗi vòng là xuất hiện những công ty thế hệ mới, với công nghệ mới. Vậy bây giờ sẽ thế nào, VTC có bắt đầu một vòng quay mới không?"

Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng gợi mở “con đường phát triển của VTC” tại buổi làm việc với Tổng công ty Truyền thông đa phương tiện (VTC) cách đây ít hôm.

Giấc mơ lớn của VTC sẽ là gì?

Đặt ra câu hỏi trên cho VTC, Bộ trưởng Hùng đồng thời lý giải là dùng công nghệ để giải những bài toán lớn, những nỗi đau lớn của đất nước, của nhân dân. Công nghệ số sẽ tạo ra những thay đổi rất lớn cho nhân loại. Nhiều bài toán thiên niên kỷ mang tính quốc gia, toàn cầu sẽ được giải bằng công nghệ, nhất là công nghệ số. VTC có muốn tham gia không?

Bài toán lớn đã tồn tại ngàn năm là bài toán về khoảng cách, khoảng cách giầu nghèo, khoảng cách về tiếp cận cái mới. Các đài truyền hình địa phương quy mô nhỏ, đầu tư ít, công nghệ lạc hậu. VTC có cách nào để các đài truyền hình địa phương có công nghệ hiện đại, có nền tảng phân phối với chi phí thấp không? Và rộng hơn là các nền tảng chuyển đổi số cho hàng ngàn cơ quan báo chí, để địa phương không kém gì trung ương.

Bài toán lớn đặt ra là: người dân khi có vấn đề thì không biết hỏi ai. Bài toán lớn của nhân loại vẫn là bài toán phổ biến tri thức cho toàn dân. Cách làm ngàn năm nay vẫn là đi học. Học thì vùng xa, vùng sâu, vùng thưa dân là rất khó...

"Còn cách làm mới có phải là khi cần mà hỏi thì có người trả lời không? Người dân hỏi và VTC trả lời thì có phải là dịch vụ nội dung số không? Từ trước đến nay, VTC vẫn cung cấp dịch vụ nội dung theo cách đẩy xuống. Vậy VTC có thể mang đến mỗi gia đình Việt Nam một người trợ lý ảo, một nhà tư vấn ảo không? Và gọi đây là dịch vụ nội dung số kiểu mới không?", Bộ trưởng đặt ra hàng loạt câu hỏi.

Theo Bộ trưởng, bài toán lớn và cấp thiết hiện nay là đào tạo kỹ năng số cho toàn dân. Đây là tiền đề quan trọng cho chuyển đổi số quốc gia, là yếu tố quyết định để Việt Nam đi đầu về kinh tế số. Không có kỹ năng số thì không có niềm tin số, không có niềm tin số thì người dân không lên môi trường số, và sẽ không có kinh tế số, xã hội số. VTC đang nắm trong tay công nghệ và thị trường game. "Có bao giờ VTC nghĩ đây là nền tảng để đào tạo kỹ năng số cho người dân không? Game có thể đào tạo kỹ năng số cho người dân không?", Bộ trưởng nêu câu hỏi.

Đi đầu và khác biệt

Người đứng đầu ngành thông tin và truyền thông cho rằng, VTC phải đi đầu ở những xu thế mới.

Hạ tầng viễn thông đang chuyển thành hạ tầng số. Hạ tầng alo đang chuyển thành hạ tầng của nền kinh tế. Cái mới của hạ tầng này là Cloud Computing. Sự tăng trưởng không phải % mà là số lần. Và đây sẽ là phần lớn nhất của hạ tầng số. Hạ tầng viễn thông trước kia là những hạ tầng tỷ USD, nhưng hạ tầng số bây giờ lại có thể là những hạ tầng chục triệu USD, VTC hãy tập trung vào đây và đi đầu ở đây.

"VTC hãy đi đầu về việc khách hàng tham gia sáng tạo sản phẩm. Khách hàng vừa là người mua vừa là người bán. Khách hàng vừa tiêu tiền và vừa tạo ra tiền trên các nền tảng của VTC".

Ứng dụng công nghệ thông tin, các hệ thống công nghệ thông tin rời rạc đang chuyển đổi thành các nền tảng số. VTC hãy chọn phát triển một số nền tảng số. Tốt nhất là các nền tảng để giải quyết một vấn đề mang tính toàn quốc hoặc là vấn đề của một lĩnh vực. Có thể là chuyển những ứng dụng công nghệ thông tin đang là thế mạnh của VTC lên nền tảng số để tiếp cận rộng hơn, tương tác nhiều hơn, thông minh hơn và rẻ hơn.

“Và hãy nhận lấy một nhiệm vụ chuyển đổi số quốc gia để làm, để dẫn đầu. Một doanh nghiệp muốn lớn mạnh, muốn đi xa thì phải lấy sứ mệnh quốc gia làm sứ mệnh của mình”, ông Hùng nói.

Theo ông, cá thể hóa và sáng tạo cá nhân sẽ là xu thế lớn nhất của cuộc cách mạng số. Cá thể hóa và sáng tạo cá nhân cũng là nhu cầu lớn nhất và cao nhất của loài người. Do vậy, VTC hãy đi đầu về việc cung cấp dịch vụ theo hướng cá thể hoá. Với công nghệ AI, điều này là khả thi. VTC hãy đi đầu về việc khách hàng tham gia sáng tạo sản phẩm. Khách hàng vừa là người mua vừa là người bán. Khách hàng vừa tiêu tiền và vừa tạo ra tiền trên các nền tảng của VTC.

"Đi đầu về những cái chưa có thể chế thì có cơ chế sandbox: Thử nghiệm có kiểm soát, trong một không gian và thời gian nhất định. VTC nên làm những sandbox thử nghiệm công nghệ mới, mô hình kinh doanh mới, chính sách mới. VTC đã từng như vậy và đây là thế mạnh của VTC. Vậy VTC hãy chủ động đề xuất", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Còn sự khác biệt của VTC sẽ là gì? Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, là làm khác những gì người khác đang làm, và rất có thể là làm ngược lại.

"Người ta làm game để gây nghiện, để giải trí, VTC có làm game để học không? Có thể nào mà game lại là học không? Có thể nào mà game lại là thể thao không? Cuộc sống luôn có chỗ đứng xứng đáng cho những cái ngược lại với những cái đã và đang thành công. VTC hãy thử xem" – ông nói.

Hiện nay trên không gian mạng, trên môi trường số, đa số các doanh nghiệp chỉ tập trung bán càng nhiều sản phẩm càng tốt mà không chú ý đến các mặt trái của các sản phẩm số. Vậy VTC có bán một sản phẩm số an toàn không, có bán game an toàn không? VTC đã góp phần tạo ra một nỗi đau lớn cho các gia đình có con nghiện game. Vậy VTC có giải nỗi đau này bằng một phần mềm để bố mẹ kiểm soát thời gian chơi game của con cái không?

Đa số các doanh nghiệp đều lấy tiền từ túi khác hàng. VTC có làm ngược lại không? Hãy làm cho túi tiền của khách hàng đầy thêm trước. Đó là các công cụ, các nền tảng để mỗi người sáng tạo và bán được sản phẩm của mình. Và VTC hãy chỉ lấy một phần nhỏ trong phần tăng thêm ấy.

Nhìn về giá trị cốt lõi

VTC đang ở giai đoạn khó khăn. “Những lúc khó khăn này thì tốt nhất là tìm về gốc nhà mình để từ đấy mà đi tiếp. Cũng không phải vô cớ mà Bộ trưởng đã yêu cầu lãnh đạo VTC họp với các bậc trưởng lão trước khi quyết định những bước đi lớn sắp tới”, Bộ trưởng Hùng chia sẻ.

"Trong kinh doanh hôm nay khi mà winner-take-all thì người đi sau sẽ không còn mấy chỗ để sống sót. Có một cách tốt hơn để giỏi hơn người đi trước là đi sau thì phải khác người đi trước".

Giá trị cốt lõi của VTC có phải là luôn có một giấc mơ lớn để dẫn lối mình đi không? Theo ông Hùng, từ lúc đang là analog thì đã có một giấc mơ số hóa truyền hình. Từ khi chưa làm truyền hình thì đã có một giấc mơ về một đài truyền hình hàng đầu Việt Nam. Bất kỳ một tổ chức nào muốn đi xa thì phải luôn có một ngôi sao dẫn lối. Chúng ta sẽ chẳng bao giờ với tới, chạm vào ngôi sao ấy nhưng không có ngôi sao ấy thì chúng ta không biết khát khao và lạc lối.

Giá trị cốt lõi của VTC là đã từng đi đầu, như đi đầu về truyền hình số mặt đất đầu tiên, game online đầu tiên, truyền hình HD đầu tiên, truyền hình vệ tinh đầu tiên, truyền hình di động đầu tiên và nhiều cái đầu tiên khác nữa.

Đi đầu thì sẽ luôn khó khăn, không có ai để học hỏi, dễ sa sẩy, đa số lại phản đối. Cái mới vốn là cái luôn bị đa số phản đối nhưng lại vì thế mà được gọi là cái mới. Cái mới là nơi không có cạnh tranh, là nơi biển xanh, không gian rộng hơn, cơ hội nhiều hơn. Cái mới luôn kích hoạt não sáng tạo và vì thế nó tận dụng được nguồn tài nguyên vô hạn trong mỗi con người.

Tiếp đến là sự khác biệt và giá trị cốt lõi của VTC có phải là luôn khác biệt không? Ông Hùng đặt câu hỏi và cho rằng, làm giống người khác, vẫn sản phẩm ấy và cách làm ấy, thì chỉ còn cách là cạnh tranh về giá và giá sẽ xuống đến mức hoặc là phải giảm chất lượng hoặc là phải rời khỏi thị trường do lỗ. Trong kinh doanh hôm nay khi mà winner-take-all thì người đi sau sẽ không còn mấy chỗ để sống sót. Có một cách tốt hơn để giỏi hơn người đi trước là đi sau thì phải khác người đi trước.

Nên theo ông, nếu sự bắt chước chỉ có một thì sự khác biệt lại là vô hạn. Khác biệt luôn đi với sáng tạo. Mà sáng tạo thì mang lại niềm vui sống cho người lao động. Bởi vì không thay đổi, cứ như cũ thì giống như cái chết. Không thay đổi tức là thời gian ngừng lại. Vậy thì sáng tạo, đổi mới chính là sự sống.

Cái gốc của VTC là một công ty kỹ thuật và công nghệ. Cũng có lúc đã rời xa đi làm thương mại nhiều hơn. Cũng có lúc đã tăng trưởng nhanh không dựa trên sức mình. Cũng đã trải nghiệm qua một vòng cả kỹ thuật, công nghệ, sản phẩm, dịch vụ và thương mại.

“Dịch vụ, thương mại thì ai cũng phải làm. Nhưng cái nền của VTC có phải là công nghệ không? Cái làm cho VTC phát triển bền vững và có sức cạnh tranh có phải là công nghệ không? Cái làm cho VTC có thể đi ra khỏi biên giới Việt Nam có phải là công nghệ không? Cái đã làm cho người VTC tự hào về chính mình có phải là công nghệ không?”, ông Hùng nói và cho rằng, nhìn về phía sau, vào cái gốc, vào nền nhà mình như vậy để tiến về phía trước.

Cần tìm Tổng Giám đốc trẻ và mới

Cũng trong bài phát biểu nhiều tâm huyết về định hướng phát triển cho VTC, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, VTC đã hết một vòng quay. Giữ lại giá trị cốt lõi và văn hóa VTC để bắt đầu một vòng quay mới. Tên gọi vẫn vậy. Nhưng lớn hơn cái tên sẽ là thương hiệu. Nhưng thương hiệu của một doanh nghiệp là do những việc mà doanh nghiệp đó làm tạo nên. Thương hiệu chưa bao giờ được tạo nên bởi cái tên. Nó được tạo nên bởi những việc mà tổ chức đó làm.

Thời kỳ thương hiệu được tạo nên do làm thương hiệu đã qua rồi. Bây giờ là sản phẩm tạo nên thương hiệu. Thương hiệu là một chặng đường dài với những sản phẩm xuất sắc. VTC sẽ bắt đầu với việc chỉ làm và chỉ cung cấp những sản xuất sắc để qua đó tạo nên một thương hiệu xuất sắc.

"Chỉ cần mỗi người VTC giữ cái móng, cái nền VTC thì VTC sẽ có sức mạnh để vươn lên. Những ai ngại khó khăn, vất vả thì nên dời đi lúc này. Dời đi là để giúp những người còn lại đồng lòng".

Theo ông Hùng, một hành trình mới, một vòng quay mới luôn cần một ban giám đốc mới và một hạt nhân mới. Một chiến lược mới thì chưa chắc đã cần, nhưng một vòng hồi sinh mới thì chắc chắn là cần. Hội đồng thành viên thì có thể cũ, nhưng ban giám đốc thì phải mới, tổng giám đốc thì phải trẻ và mới. Đây là thời điểm rất đặc biệt của VTC, vì nó đứng giữa sống và chết.

Một người từ bên ngoài về sẽ không dẫn dắt được VTC vì họ không có những giá trị cốt lõi của VTC trong máu. Phải là một người từ bên trong, là người có máu gốc, zen gốc của VTC. Nhưng phải là người có tầm nhìn, có khát khao cháy bỏng làm tái sinh VTC, là người có giấc mơ lớn, dám đi đầu và luôn có tư duy khác biệt, là người có năng lượng đặc biệt để kích hoạt được những người còn lại.

Bộ trưởng cũng giao nhiệm vụ cho Chủ tịch và Hội đồng thành viên VTC tìm ra nhân sự quan trọng này. "Tôi chắc chắn rằng người đó đang ngồi ở dưới kia. Anh Hải không tìm được thì hãy để cho người dân VTC tìm ra người tổng giám đốc mới của mình. Lúc này là tìm người hy sinh, gánh vác, không có gì để hưởng thụ lúc này cả. Ai đủ đức, đủ tài thì đứng ra gánh vác. Không là lúc này thì không còn lúc nào nữa. Cũng có thể phải qua tuyển chọn, qua thử thách thì mới lộ ra người tổng giám đốc mới. Nhưng đây là việc phải làm. Điều kiện tiên quyết đầu tiên để người tài đức xuất hiện là việc khó, là thách thức lớn. VTC đang rất may mắn là đã có điều kiện này", Bộ trưởng nói.

“Sẽ không có một người từ trên trời xuống đây để cứu VTC. Người trên trời ấy đang ở trong mỗi chúng ta. Chỉ cần kích hoạt cho thức dậy thôi. Chỉ cần giữ cái zen gốc VTC thì VTC sẽ hồi sinh vĩ đại hơn. Chỉ cần mỗi người VTC giữ cái móng, cái nền VTC thì VTC sẽ có sức mạnh để vươn lên", Bộ trưởng nói.

Sức mạnh của người Việt Nam luôn đến từ sự đoàn kết, đồng lòng. Chính những khó khăn chồng chất của VTC sẽ tạo lên sức mạnh đồng lòng của VTC. Những ai ngại khó khăn, vất vả thì nên dời đi lúc này. Dời đi là để giúp những người còn lại đồng lòng. Người đi, người ở đều là vì VTC.

"Sự đoàn kết, đồng lòng chung tay đổi mới, tái sinh VTC của tất cả chúng ta sẽ là điều kiện tiên quyết đảm bảo cho thành công. Việc còn lại là buộc lại dây giầy và lên đường thôi”, người đứng đầu ngành thông tin và truyền thông nhắn nhủ.

M.Chung