Hệ thống giám sát giao thông thông minh và con đường đến mục tiêu Vision Zero

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), mỗi năm thế giới có khoảng 1,35 triệu người chết do tai nạn giao thông, 20 - 50 triệu người khác bị thương, trong đó nhiều người phải chịu cảnh tàn tật suốt đời. Thống kê cho thấy, tai nạn đường bộ là nguyên nhân lớn nhất gây tử vong ở trẻ em và thanh thiếu niên từ 5 - 29 tuổi. Ngoài thiệt hại về người, các vụ tai nạn giao thông còn khiến các quốc gia tổn thất khoảng 3% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của mình.

Những số liệu thống kê trên thực sự làm nhiều người quan ngại. An toàn giao thông đóng một vai trò quan trọng cho cá nhân và cho xã hội. Vì vậy, giảm thiểu tai nạn giao thông càng nhiều càng tốt và đây là một trong những mục tiêu quan trọng nhất đối với các chính phủ và thành phố trên toàn cầu.

Theo "Chiến lược Vận tải thông minh và bền vững" được Ủy ban châu Âu công bố, trong 15 năm tới, người dân châu Âu sẽ được hưởng hạ tầng, phương tiện vận tải hiện đại tốc độ cao, tập trung vào công nghệ mới nổi như tàu ống tốc độ cao (hyperloop) và máy bay sử dụng nhiên liệu hydrogen trong khi thực hiện được mục tiêu tối thượng là giữ môi trường trong sạch. EU cam kết giảm tử vong do tai nạn đường bộ xuống gần như bằng 0 vào năm 2050.

Các thành phố khác trên thế giới cũng đề ra những mục tiêu và chiến lược riêng của họ. Ví dụ, London đặt mục tiêu loại bỏ tất cả các trường hợp tử vong liên quan đến giao thông và thương tích nghiêm trọng trên mạng lưới giao thông của mình vào năm 2041.

Thực thế, không có một giải pháp hoàn hảo nào để chấm dứt ngay lập tức các vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng. Điều này đòi hỏi một tiếp cận tổng thể, bao gồm quản lý và giới hạn tốc độ, tập trung vào thiết kế đường phố, phương tiện an toàn, thực thi các quy tắc và ứng phó sau va chạm giao thông. Và các công nghệ ICT tiên tiến hiện đang cung cấp cho các thành phố những công cụ bổ sung để đạt được mục tiêu Vision Zero - không ai chết do tai nạn giao thông vào năm 2050 - nhanh hơn.

Cụ thể, các giải pháp giám sát giao thông thông minh sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và máy học để phân tích số lượng lớn các luồng video trong thời gian thực nhằm cung cấp thông tin chi tiết, hữu ích về các tình huống giao thông phức tạp, bao gồm tai nạn, nguy hiểm và tắc nghẽn.

Các công cụ phân tích video cũ sử dụng công nghệ nhận dạng hình ảnh hoặc công nghệ thay đổi pixel nên chỉ phát hiện được các đối tượng tĩnh. Trong khi, các công ty như Viisights cung cấp phần mềm phân tích các mẫu hành vi của các phương tiện, luồng giao thông, các cá nhân và nhóm để xác định các sự kiện quan tâm. Tất cả điều này đạt được mà không cần nhận dạng khuôn mặt hoặc biển số xe, có nghĩa vẫn đảm bảo quyền riêng tư. Điều này thực sự hỗ trợ chiến lược an toàn đường bộ của các thành phố.

Ứng phó sự cố, tai nạn giao thông kịp thời

Một số nghiên cứu chỉ ra rằng khi những nhóm ứng phó khẩn cấp đến hiện trường vụ tai nạn càng nhanh thì nguy cơ tử vong càng thấp. Mỗi phút tiết kiệm được có thể tạo ra sự khác biệt đáng kể về tỷ lệ sống sót.

Các giải pháp phân tích video tiên tiến trên các luồng giao thông trực tiếp được tạo từ hệ thống camera giám sát (CCTV) có thể giúp đưa ra những phản ứng kịp thời. Bằng cách xử lý và hiểu được thông tin về các luồng video trong thời gian thực, hệ thống sẽ phát hiện và gắn cờ các tai nạn hoặc sự kiện vi phạm giao thông khi chúng xảy ra. Đồng thời, dữ liệu này sẽ kích hoạt cảnh báo ngay lập tức tới trung tâm điều hành hoặc kiểm soát giao thông của thành phố để có thể cử người trợ giúp.

Giải pháp phân tích video mới sử dụng AI và máy học còn cung cấp thêm thông tin về bối cảnh xảy ra vụ tai nạn để đảm bảo người ứng cứu được thông báo đầy đủ nhất có thể khi họ đến hiện trường

Ngoài ra, các thông tin chi tiết quan trọng bao gồm tự động xác định lửa hoặc khói tại hiện trường và liệu có ai bị văng ra khỏi xe hay không sẽ cho biết mức độ nghiêm trọng của vụ va chạm.

Phòng ngừa tai nạn giao thông đường bộ nhìn từ góc độ thông tin báo cáo

Phòng ngừa tai nạn giao thông là chìa khóa để hiện thực hóa mục tiêu Vision Zero. Phân tích video thời gian thực có thể đóng một vai trò quan trọng ở đây thông qua việc phát hiện hành vi nguy hiểm và hỗ trợ việc thực thi các quy tắc trước khi các vấn đề diễn biến phức tạp.

Tại hầu hết các quốc gia, các vụ tai nạn xảy ra tại những nút giao cắt giao thông thường có tỷ lệ cao hơn. Các hệ thống phân tích video sử dụng AI và máy học có thể phát hiện ô tô dừng bất hợp pháp ở các đường giao cắt, từ đó nhanh chóng thực hiện các thông báo hoặc biện pháp nhằm ngăn ngừa va chạm cũng như tắc đường.

Hệ thống cũng có thể gắn cờ các hành vi nguy hiểm như xe chạy trên vỉa hè. Các phương tiện sẽ được tự động phân loại theo loại xe để đảm bảo xe chỉ được phép di chuyển trong các làn đường được chỉ định.

Hơn nữa, tính năng phát hiện thay đổi ngoại cảnh sẽ cung cấp cảnh báo tự động khi xuất hiện các vật thể có thể gây nguy hiểm cho giao thông, chẳng hạn như cây đổ hoặc đồ đạc lớn rơi trên đường.

Giảm tần suất và thời gian tắc đường cũng rất quan trọng đối với các thành phố. Trong khi ùn tắc giao thông làm giảm tốc độ, tăng lượng khí thải và có thể dẫn đến hành vi thiếu kiên nhẫn, hung hăng của người lái xe như chuyển làn vội vàng, xe chạy vượt quá tốc độ cho phép, quay đầu xe... sau khi hết kẹt xe.

Tính năng phát hiện xe nhờ AI còn hỗ trợ dự báo thời điểm và vị trí có thể xảy ra tắc nghẽn. Bằng cách tính toán và phân loại phương tiện trong thời gian thực, các thành phố có thể tạo bản đồ nhiệt và bảng điều khiển, cho phép hành động trước để giữ cho mọi người di chuyển an toàn trên đường phố.

Nghiên cứu điển hình: Giao thông thông minh ở Ashdod

Israel, một quốc gia không sản xuất một chiếc xe nào, đang nhanh chóng trở thành phòng thí nghiệm của thế giới về những cải tiến giao thông quan trọng, thúc đẩy giao thông thông minh với các trung tâm nghiên cứu đẳng cấp thế giới, chủ nghĩa kinh doanh và đầu tư công.

Thành phố Ashdod nằm ở quận Nam của Israel đã triển khai một hệ thống giám sát giao thông thông minh sử dụng AI và học máy để cải thiện mức độ an toàn giao thông đường bộ. Hệ thống sẽ giám sát và phân tích dữ liệu video trực tiếp từ các giao lộ, ngã tư và đường phố để cung cấp thông tin về các hành động và sự kiện giao thông. Điều này cho phép thành phố nhanh chóng giải quyết các sự cố như tai nạn và vi phạm giao thông. Ngoài việc tăng cường an toàn đường bộ, giải pháp này cũng giúp Ashdod đảm bảo giao thông lưu thông và ngăn ngừa tắc nghẽn.

Gamliel Edri, Giám đốc bộ phận Công nghệ và CCTV, thành phố Ashdod, cho biết: Chúng tôi vô cùng tự hào khi đi đầu về công nghệ thành phố thông minh và là thành phố đầu tiên ở Israel sử dụng công nghệ nhận dạng hành vi này vì lợi ích của người dân Ashdod.

Hệ thống đảm bảo quyền riêng tư và không sử dụng nhận dạng khuôn mặt hoặc biển số xe.

Trong khi đó, tại nhiều thành phố của Việt Nam, các camera giao thông hiện cũng được lắp đặt trên các tuyến đường để đáp ứng các mục tiêu cơ bản, gồm theo dõi lưu lượng phương tiện, phục vụ xử phạt vi phạm giao thông và giám sát giao thông. Với hệ thống camera giám sát này, các hình ảnh phương tiện ô tô như chạy quá tốc độ, đi sai làn, không chấp hành đèn tín hiệu... sẽ được lưu lại để lực lượng cảnh sát giao thông tiến hành xử lý, phạt nguội. Cụ thể, các thông tin, hình ảnh thu được sẽ được gửi về Trung tâm xử lý để in ảnh, truy xuất thông tin người và xe; xác định chủ phương tiện, địa chỉ để gửi thông báo xử phạt.

Nhờ hệ thống này, tình trạng người tham gia giao thông vi phạm các lỗi như lấn làn, vượt đèn đỏ, dừng đỗ không đúng vị trí... đã giảm đáng kể.

Tuy nhiên, hiện việc xử phạt nguội vi phạm giao thông mới đang tập trung chủ yếu vào phương tiện xe ô tô, còn đối với xe máy, mô tô lại chưa phát huy hiệu quả. Đơn cử như Hà Nội hiện có tới 90% lượng phương tiện giao thông là mô tô, xe máy, vi phạm của người điều khiển loại phương tiện này diễn ra rất phổ biến trên mọi tuyến đường lớn nhỏ, kể cả những nơi có camera ghi hình phục vụ phạt nguội.

Ngọc Diệp