Ứng dụng tối đa CNTT trong kiểm tra chất lượng, ATTP đối với hàng hóa nhập khẩu

Theo ông Mai Xuân Thành, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan: dự thảo bám sát 7 nội dung cải cách trong Đề án Cải cách mô hình kiểm tra chất lượng, kiểm tra ATTP đối với hàng hóa nhập khẩu theo Quyết định 38/QĐ-TTg ngày 12/1/2021 của Thủ tướng Chính phủ.

Nhấn mạnh về điểm quan trọng của dự thảo Nghị định, đại diện Cục Giám sát quản lý về hải quan cũng cho biết nguyên tắc kiểm tra Nhà nước về chất lượng, kiểm tra Nhà nước về ATTP đối với hàng hóa nhập khẩu được thực hiện trên cơ sở áp dụng quản lý rủi ro; áp dụng cho mặt hàng kiểm tra được bộ quản lý ngành, lĩnh vực công bố trên Cổng thông tin một cửa quốc gia.

Theo đó, các phương thức kiểm tra gồm: kiểm tra chặt, kiểm tra thông thường, kiểm tra giảm.

Hàng hóa đã được cấp mã số đăng ký bản công bố hợp quy hoặc hàng hóa chưa đăng ký bản công bố hợp quy có 3 lần liên tiếp kiểm tra chặt đạt yêu cầu thì được chuyển đổi sang phương thức kiểm tra thông thường.

Hàng hóa có 3 lần liên tiếp kiểm tra thông thường đạt yêu cầu thì được chuyển đổi sang phương thức kiểm tra giảm. Việc chuyển đổi phương thức kiểm tra được thực hiện tự động thông qua Cổng thông tin một cửa quốc gia.

Bên cạnh đó, dự thảo Nghị định cũng cắt giảm chứng từ kiểm tra, trong đó sẽ giảm 5 loại giấy tờ so với quy định tại Nghị định 154/2018; tích hợp các chứng từ trong bộ hồ sơ để doanh nghiệp không phải nộp trùng lặp các chứng từ chuyên ngành.

Đặc biệt, đối với hàng hóa áp dụng phương thức kiểm tra giảm, doanh nghiệp chỉ phải nộp hồ sơ nếu lô hàng thuộc diện kiểm tra hồ sơ ngẫu nhiên 5%, còn lại 95% hàng hóa chỉ phải đăng ký kiểm tra.

Theo ông Claudio Dordi, Giám đốc Dự án Tạo thuận lợi Thương mại do Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) tài trợ, đề án và mô hình mới về kiểm tra chất lượng, kiểm tra ATTP sẽ mang lại những thay đổi tích cực cho doanh nghiệp, bao gồm tăng cường áp dụng quản lý rủi ro, giảm mức độ kiểm tra và chuyển đổi số nhiều hơn thông qua việc tích hợp cổng thông tin một cửa quốc gia và các hệ thống CNTT của Hải quan.

(Ảnh minh họa: Vietnam+)

Mục tiêu của quy trình kiểm tra Nhà nước về chất lượng, kiểm tra Nhà nước về ATTP là đơn giản quy trình, thủ tục kiểm tra. Theo đó, việc kiểm tra sẽ áp dụng theo mặt hàng. Tức là quy định về hàng hóa giống hệt để hệ thống quyết định chuyển đổi phương thức kiểm tra theo mặt hàng.

Ngoài ra, cũng công khai minh bạch thông tin, kết nối chia sẻ thông tin. Để đáp ứng mục tiêu này bộ, ngành, cơ quan Hải quan, tổ chức đánh giá sự phù hợp phải cập nhật thông tin lên Cổng thông tin một cửa quốc gia.

Các thông tin gồm: hàng hóa được miễn kiểm tra; hàng hóa được chuyển đổi phương thức kiểm tra; hàng hóa đăng ký bản công bố hợp chuẩn, công bố hợp quy, tự công bố; kết quả kiểm tra chất lượng, kiểm tra ATTP; danh sách hàng hóa đã áp dụng hệ thống quản lý tiên tiến, đã ký kết điều ước quốc tế, hàng hóa có cảnh báo…

Với những thông tin được công bố công khai, doanh nghiệp, người tiêu dùng có thể tra cứu tình trạng hàng hóa trên Cổng để đăng ký kiểm tra theo phương thức phù hợp.

Dự thảo Nghị định cũng cho phép người nhập khẩu được lựa chọn cơ quan kiểm tra (đối với hàng hóa áp dụng phương thức kiểm tra chặt, thông thường); được lựa chọn tổ chức chứng nhận/giám định; tra cứu thông tin của hàng hóa trên Cổng thông tin một cửa quốc gia để đăng ký kiểm tra theo phương thức phù hợp…

Ngày 12/01/2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 38/QĐ-TTG phê duyệt Đề án “Cải cách mô hình kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu” với 7 nội dung cải cách lớn. Trong đó, tại điểm c mục 7 Điều 1 Quyết định số 38/QĐ-TTg đã giao Bộ Tài chính “chủ trì xây dựng, trình Chính phủ ban hành Nghị định quy định về cơ chế quản lý, phương thức, trình tự, thủ tục kiểm tra chất lượng và kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu” để làm cơ sở triển khai Mô hình mới về kiểm tra chất lượng và kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu.

Để triển khai công việc đúng tiến độ, ngày 28/01/2021, Tổng cục Hải quan đã ban hành Quyết định số 222/QĐ-TCHQ về việc thành lập Tổ soạn thảo Nghị định quy định về cơ chế quản lý, phương thức, trình tự, thủ tục kiểm tra chất lượng và kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu.

Ngày 08/02/2021, Tổng cục Hải quan đã có Công văn số 772/TCHQ-GSQL để lấy ý kiến các đơn vị thuộc Bộ Tài chính và Tổng cục Hải quan về dự thảo Nghị định.

Tiếp đó, ngày 22/02/2021, Lãnh đạo Tổng cục Hải quan chủ trì cuộc họp trực tuyến với Cục Hải quan thành phố Hà Nội, Hải Phòng, Hồ Chí Minh và một số doanh nghiệp tại địa phương về dự thảo Nghị định.

Ngày 18/3/2021, Bộ Tài chính đã chủ trì cuộc họp trực tuyến để hoàn thiện dự thảo Nghị định dưới sự chủ trì của Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai. Cuộc họp với sự tham gia của Tổng cục Hải quan, đại diện một số Bộ, ngành; đại diện lãnh đạo đơn vị tại Bộ Tài chính; đại diện một số Cục Hải quan một số tỉnh, thành phố.

PV