Thư viện số Pháp - Việt - Một trang web mới thuộc bộ sưu tập “Di sản chung”
Sách và cuộc sống - Ngày đăng : 16:52, 01/04/2021
Một di sản tư liệu độc đáo, một giai đoạn lịch sử chung
Hơn 2000 tài liệu tiêu biểu, từ các bộ sưu tập của hai TVQG và các đối tác có thể tra cứu toàn văn trên trang web. Thư viện số Pháp - Việt Nam bao gồm nhiều hình thức tư liệu: bản in, bản viết tay, bản đồ, tranh vẽ và ảnh với số lượng tương đương từ các bộ sưu tập tiếng Pháp và tiếng Việt.
Di sản tư liệu này chứng thực cho lịch sử chung giữa hai quốc gia từ thế kỷ XVII đến giữa thế kỷ XX (1954). Bên cạnh các tài liệu, khoảng hai mươi bài giới thiệu của các chuyên gia, nhà nghiên cứu và quản lý thư viện của Pháp cũng như Việt Nam sẽ giúp hiểu rõ hơn về bối cảnh của những tài liệu có trong Thư viện số. Thư viện có thể truy cập bằng tiếng Pháp và tiếng Việt.
Thư viện Quốc gia Pháp sở hữu bộ sưu tập về Việt Nam thời kỳ thuộc địa có quy mô lớn nhất thế giới, cùng với đó là bộ sưu tập tại TVQG Việt Nam. Lần đầu tiên, gần chục nghìn tài liệu lưu chiểu thời kỳ Đông Dương, từ năm 1922 đến năm 1954 đã được số hoá.
Đây là bộ sưu tập tài liệu cực kỳ đa dạng: những bản dịch các tác phẩm phương Tây, các tác phẩm kinh điển của Việt Nam, những sáng tạo văn học mới, sách giáo khoa và sách kỹ thuật. Một phần bộ sưu tập được TVQG Pháp lựa chọn và tất cả sẽ có các bài giới thiệu và truy cập được trên trang web.
Quang cảnh hồ và một làng quê Nam bộ. Nxb. Lachaussée, Daumont et Basset. 1760 Thư viện Quốc gia Pháp
Với vai trò kết nối ký ức Pháp và Việt Nam, các tài liệu được chia vào 8 đầu mục chính:
Lưu chuyển: Là những câu chuyện thám hiểm, hướng dẫn du lịch và bộ sưu tập phong phú các bản đồ và nghiên cứu về đất nước và con người Việt Nam.
Truyền thống: Được thể hiện ở các khía cạnh khác nhau trong văn hóa Việt Nam: Phong tục, kỹ nghệ và lễ hội
Tư tưởng và tâm linh: Giới thiệu những luồng tư tưởng tôn giáo và triết học chính của xã hội Việt Nam thời bấy giờ gồm nguồn gốc phương Đông (Nho giáo, Phật giáo, Đạo giáo…) hay nguồn gốc phương Tây (Thiên Chúa giáo và các triết lý đương thời).
Văn học: Cho thấy sự hình thành rộng rãi các tác phẩm văn học được xuất bản tại Việt Nam, bằng chữ Hán, chữ quốc ngữ hoặc tiếng Pháp, kinh điển hoặc sáng tác mới.
Chuyển giao văn hóa: Chứng tỏ sức mạnh diễn giải lại, thích ứng và chuyển đổi ở Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực nghệ thuật, giáo dục và thông qua hình thành chữ quốc ngữ.
Các triều đại và chính quyền: Gồm tài liệu về việc trao đổi ngoại giao và thay đổi về các triều đại phong kiến, chính quyền thuộc địa… tại Việt Nam.
Khoa học và Xã hội: Khoa học thường thức tập hợp số lượng lớn tài liệu về khoa học - kỹ thuật thuộc các lĩnh vực từ thực vật học và kỹ thuật.
Đời sống kinh tế: Gồm các tài liệu phân tích những khía cạnh kinh tế của xã hội thuộc địa Việt
Hoạt động hợp tác diễn ra năng động theo sáng kiến Thư viện số Pháp – Việt Nam thời gian qua. Đến nay, ngoài nguồn tài liệu từ hai TVQG, còn có hơn 260 tài liệu từ bộ sưu tập của Trung tâm hợp tác quốc tế về nghiên cứu nông học vì sự phát triển (CIRAD), đối tác của dự án, cũng được đưa vào Thư viện số. Trong những tháng tới, những tài liệu mới, các bài giới thiệu và các đối tác mới phía Pháp và Việt Nam sẽ tiếp tục bổ sung cho quỹ tài liệu này.
Một thư viện số thuộc bộ sưu tập "Di sản chung"
Từ năm 2009, TVQG Pháp đã theo đuổi chính sách số hóa và phát huy giá trị di sản tư liệu, hợp tác với các thư viện đối tác tại Pháp và nước ngoài. Với mục tiêu này, năm 2017 đã ra đời bộ sưu tập các thư viện số "Di sản chung", qua đó, TVQG Pháp khám phá mối quan hệ giữa Pháp và các nước khác qua nhiều thế kỷ. Mỗi thư viện số thuộc bộ sưu tập này cung cấp các di sản tư liệu trực tuyến tại các thư viện khác nhau trên khắp thế giới. Các bộ sưu tập này được đi kèm với các bài giới thiệu về nội dung và bối cảnh do các nhà nghiên cứu và học giả chấp bút.
Định dạng mới, tiện dụng hơn và năng động hơn của các trang web trong bộ sưu tập "Di sản chung" cho phép điều hướng linh hoạt và dễ dàng truy cập vào các tài liệu và bài giới thiệu. Trang web có một công cụ tìm kiếm tích hợp với quyền truy cập đặc quyền vào kho tài liệu Pháp - Việt trên Gallica, thư viện số của BnF.
Thấu hiểu quá khứ và sáng tỏ hiện tại
Mỗi tài liệu tạo nên kho tư liệu Pháp - Việt đều có lịch sử riêng, nhưng điều làm nên sự phong phú của các bộ sưu tập di sản là mối liên hệ mà chúng duy trì với hiện tại. Một đối tượng di sản không bao giờ cố định. Cách bạn nhìn nó và giải thích nó thay đổi theo thời gian và hoàn cảnh.
Thư viện Số Pháp - Việt Nam, giống như những trang web khác trong bộ sưu tập "Di sản chung", là chứng nhân cho một di sản văn hóa đa dạng và có nhiều đan xen, được cung cấp cho công chúng thông qua những tài liệu đặc biệt vẫn không ngừng được nhắc đến trong các công trình nghiên cứu để làm mới ý nghĩa của nó, hôm nay và cho mai sau.