Sự cần thiết của một hội đồng quản trị AI

Các công ty nhanh chóng nắm bắt được sức mạnh của mỗi bước tiến lịch sử thường đạt được lợi thế cạnh tranh chưa từng có. Trong khi các công ty khác chọn nhầm những công nghệ không tốt, phải gánh chịu những thiệt hại khổng lồ và bất lực chứng kiến các đối thủ am hiểu công nghệ chiếm lĩnh thị trường của họ.

Năm 2019, trí tuệ nhân tạo (AI) nắm giữ tiềm năng có thể phá vỡ và định hình lại thế giới. AI đã mang lại nhiều tác động hơn, nhanh hơn nhiều so với dự đoán. Và tiềm năng càn quét của AI tạo ra một trong những trường hợp hiếm hoi khi con người có thể nói rằng: “Nó thực tế sẽ thay đổi mọi thứ”.

Hội đồng quản trị của doanh nghiệp có nhiệm vụ ủy thác rõ ràng, để chủ động xem xét các hàm ý đa dạng của AI đối với phúc lợi tương lai của doanh nghiệp và các cổ đông. Nhiệm vụ rõ ràng đó, kết hợp với vị trí lịch sử của AI, chính là việc biện minh cho sự thành lập một hội đồng trí tuệ nhân tạo.

Hội đồng AI là một hội đồng tư vấn với nhiệm vụ cấp quản lý, để đảm bảo rằng chiến lược của doanh nghiệp chủ động dự đoán và theo kịp tiến bộ của AI. Hội đồng AI cũng thúc đẩy các nỗ lực thiết lập sự quản trị rõ ràng và đầy đủ về phát triển và ứng dụng AI, đảm bảo rằng các hoạt động của AI có trách nhiệm về mặt đạo đức và tài chính.

Hội đồng AI duy trì quan điểm toàn diện và hướng tới tương lai của AI, bao gồm các cân nhắc dài hạn cũng như ngắn hạn. Mục tiêu bao trùm của nó là đảm bảo rằng các cổ đông, khách hàng, nhân viên và xã hội được hưởng lợi một cách đầy đủ nhất có thể từ việc doanh nghiệp đang mở rộng để sử dụng trí tuệ nhân tạo.

AI đã mở ra một loạt các cơ hội không thể tưởng tượng trước đây cho cả việc sử dụng và lạm dụng công nghệ. Các cổ đông hoàn toàn dựa vào hội đồng quản trị để đảm bảo rằng doanh nghiệp đang tận dụng tối đa lợi thế của những doanh nghiệp đi trước, trong khi vẫn bảo vệ một cách kiên định trước những doanh nghiệp sau này.

Các mệnh lệnh cụ thể đáng chú ý của hội đồng AI bao gồm:

• Khả năng lãnh đạo: Hội đồng AI đánh giá và thúc đẩy sự phát triển của sự nhạy bén và tầm nhìn xa của AI trong hội đồng quản trị và trong đội ngũ điều hành.
• Lợi thế cạnh tranh: Hội đồng AI khởi xướng và (với sự lãnh đạo cao nhất) định hình chiến lược tiếp cận và áp dụng AI để tạo lợi thế cạnh tranh. Điều này bao gồm việc xác định các cơ chế tốt nhất cho mục đích đó - tức là đầu tư vốn, mua bán sát nhập, liên doanh và quan hệ đối tác chiến lược.
• Rủi ro: Hội đồng AI dự đoán và chủ động bảo vệ chống lại các lỗ hổng đáng kể mà các tiến bộ của AI có thể tạo ra, về mặt vi phạm quyền riêng tư, vi phạm an ninh và những hậu quả tiêu cực không lường trước được, chẳng hạn như nguyên nhân nghi ngờ của hai vụ tai nạn máy bay Boeing 737 Max 8 thảm khốc. Một rủi ro quan trọng khác là AI có xu hướng khuếch đại sự thiên vị của con người - ví dụ, trong tuyển dụng và sàng lọc tài năng tự động - có thể dẫn đến những vụ kiện tụng do phân biệt đối xử cũng như các giả định điều hành không chính xác. Hội đồng AI cũng dẫn đầu các nỗ lực đi trước quy định của chính phủ, đặc biệt là bằng cách tránh các loại lạm dụng quyền riêng tư và lỗi bảo mật dữ liệu, có xu hướng gây ra sự phản đối công khai và phản ứng dữ dội của các cơ quan quản lý.
• Đạo đức: Hội đồng AI tích cực giám sát các vấn đề đạo đức phát sinh từ AI và đảm bảo hội đồng quản trị đưa ra các hướng dẫn chính sách phù hợp và kịp thời. Các cân nhắc minh họa bao gồm sự thiên vị ngầm, làm thế nào AI có thể tác động tiêu cực đến các thành viên hiện tại của lực lượng lao động và tính tương tác minh bạch (Interaction transparency - quyền được biết khi nào một người tương tác với máy móc).
•  Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp: Hội đồng AI bảo vệ các sáng kiến ​trí tuệ nhân tạo nhằm tăng cường nỗ lực của doanh nghiệp trong việc cải thiện sức khỏe xã hội, giáo dục, tính bền vững, bảo vệ môi trường và các ưu tiên trách nhiệm xã hội khác.

Hội đồng AI nên kết hợp các giám đốc cùng với những chuyên gia bên ngoài. Nếu nhân viên công ty đủ những điều kiện có sẵn, họ cũng có thể được tham gia. Quan trọng nhất, hội đồng quản trị nên có suy nghĩ mở rộng, sáng tạo và thực tế về những kiến thức chuyên môn cần có trên các công nghệ mới nổi và sự phát triển, ý nghĩa xã hội và đạo đức của AI, quản lý rủi ro AI và mua bán và sát nhập.

Bất kể nền tảng của họ là gì, tất cả các cá nhân phục vụ trong hội đồng AI phải thể hiện khả năng nhìn xa hơn để thấy trước không chỉ các sáng kiến AI đang chờ xử lý, mà cả ý nghĩa của chúng.

Làm thế nào: Vẫn chưa có một hội đồng nào mà có thể:

• Tập trung vào sự phân nhánh chiến lược của AI
• Giải quyết toàn bộ trách nhiệm được mô tả ở trên.

Chẳng hạn, Ủy ban đạo đức trí tuệ nhân tạo của Google không rõ ràng là một cơ quan hội đồng quản trị và có nhiệm vụ hẹp hơn: “để kiểm tra các quan điểm đạo đức của Google khi nói đến máy học và các sản phẩm trí tuệ nhân tạo”. Ngược lại, hội đồng AI được hình dung của một phần của hội đồng quản trị, có một nhiệm vụ toàn diện, và có định hướng kinh doanh rõ ràng hơn. Mặc dù khía cạnh đạo đức cũng thuộc trách nhiệm của hội đồng, tuy nhiên hội đồng AI không phải là một hội đồng đạo đức. Nói tóm lại, đây là lãnh thổ vẫn chưa được khám phá.

Xây dựng một hội đồng AI

Mặc dù vẫn chưa có mô hình rõ ràng để mô phỏng, nhưng trải nghiệm của Google đã cho thấy rằng hội đồng quản trị của doanh nghiệp phải thận trọng cũng như có mục đích cao trong việc định hình phản ứng chiến lược của doanh nghiệp đối với AI. Dưới đây là một vài nguyên tắc được đề xuất cho việc tiến hành xây dựng một hội đồng AI:

Làm cho hội đồng AI là một bộ phận không thể tách rời trong công việc của hội đồng quản trị của doanh nghiệp. Hội đồng AI chỉ nên theo đuổi các nhiệm vụ thuộc trách nhiệm rõ ràng của hội đồng quản trị. Hơn nữa, các khuyến nghị và hành động của nó phải được kết hợp chặt chẽ vào chiến lược chung của doanh nghiệp và sự giám sát của hội đồng quản trị. Vai trò của hội đồng AI không phải là để giảm bớt trách nhiệm của hội đồng quản trị trong việc đứng trước sự gián đoạn của AI. Thay vào đó, nó là để tăng tốc và nâng cao hiệu quả của hội đồng quản trị trong việc hoàn thành trách nhiệm đó.

Tránh sự nhầm lẫn. Truyền đạt cho các nhà đầu tư, khách hàng, nhân viên và những người khác rằng thành lập một hội đồng AI là một việc có trách nhiệm và là điều cần thiết - không hơn không kém. Tránh bất kỳ thông tin liên lạc nào có thể bị hiểu sai là cường điệu hoặc chạy theo theo xu hướng.

Tiếp tục phân công nhiệm vụ một cách thích hợp. Hội đồng AI chỉ phải làm việc ở cấp độ hội đồng, trong khi giám sát các công việc liên quan (ví dụ: thực hiện chiến lược tài năng AI) của các nhà lãnh đạo và chức năng của doanh nghiệp.

Theo đuổi các kết quả kinh doanh hữu hình. Hiệu quả của hội đồng AI nên được đánh giá, trên hết, bằng những đóng góp của nó để bảo vệ và xây dựng giá trị cổ đông.

Giống như nhiều hội đồng dễ dàng tin rằng những tiến bộ kỹ thuật số chỉ có tầm quan trọng đối với doanh nghiệp của họ, một số hội đồng ngày nay vẫn có thể cho rằng AI là mối quan tâm chiến lược tức thời và cấp bách chỉ dành cho các công ty công nghệ. Lịch sử lại cho thấy điều khác biệt. AI là một yếu tố thay đổi cuộc chơi - không chỉ cho các công ty công nghệ mà còn cho tất cả mọi người. Đó là lý do tại sao doanh nghiệp của bạn cần một hội đồng AI.

An Nhiên, Vũ Thị Lương