Dự luật an toàn trực tuyến tại Anh gặp nhiều khó khăn

Chính phủ Anh đang phải đối mặt với những lời chỉ trích từ các tổ chức liên quan đến trẻ em về việc không bảo vệ thanh thiếu niên khỏi các nội dung trực tuyến độc hại, trong bối cảnh có những lo ngại rằng dự luật về vấn đề này, từng được hứa hẹn từ hồi năm 2019 nhằm tăng cường khả năng năng an toàn trên Internet có thể sẽ bị trì hoãn cùng một số thay đổi.

Cơ hội "một lần trong đời" để hành động

Theguardian, các cuộc thảo luận về những thay đổi gây tranh cãi và nhạy cảm liên quan đến dự luật an toàn trực tuyến sẽ được Bộ trưởng Văn hóa Michelle Donelan đệ trình quốc hội vào thời điểm giữa tháng 11 này, sau khi đã lấy ý kiến của các bộ trưởng trong chính phủ.

Tuy nhiên, trong khi bà Michelle Donelan đang cố gắng để đạt được sự cân bằng giữa việc tăng cường an toàn cho trẻ em trên mạng và duy trì quyền tự do ngôn luận, chỉ sau vài tuần được công bố lấy ý kiến, một thông báo về việc loại bỏ cái gọi là quy tắc "hợp pháp nhưng có hại" cho người lớn đã bị trì hoãn với nhiều ý kiến bất đồng đang nổi lên trong chính phủ về cách thức tiến hành.

Quỹ Molly Rose Foundation - được thành lập sau cái chết do tự sát của cô bé Molly Russell, 14 tuổi sau khi cô bé xem tài liệu độc hại trực tuyến - và Hiệp hội quốc gia về công tác phòng chống đối xử tàn nhẫn với trẻ em (NSPCC) đã kêu gọi chính phủ Anh hành động nhanh chóng và không hạ thấp tầm quan trọng của dự luật. 

Ủy viên phụ trách về trẻ em, Rachel de Souza, viết trên tờ Observer, liệt kê những trải nghiệm đau đớn của mình khi nói chuyện với trẻ em về việc chúng đã tiếp xúc với nội dung trực tuyến độc hại và nói rằng các bộ trưởng có cơ hội "một lần trong đời" để hành động.

Donelan, người được Thủ tướng Rishi Sunak bổ nhiệm làm thư ký phụ trách kỹ thuật số, văn hóa, truyền thông và thể thao cách đây chưa đầy 3 tuần đã được các quan chức cảnh báo rằng toàn bộ dự luật an toàn trực tuyến sẽ hết thời hạn trình quốc hội và như thế sẽ là sự thất bại, trừ khi nó được đệ trình một cách nhanh chóng. Sự thất bại về lập pháp sẽ bị các nhà vận động an toàn trực tuyến coi là một thảm họa. 

Khó khăn do mâu thuẫn giữa "tự do ngôn luận" và "an toàn cho trẻ em"

Vào năm 2019 - sau những bi kịch như vụ Molly Russell - đảng Bảo thủ hứa sẽ "lập pháp để biến vương quốc Anh trở thành nơi an toàn nhất trên thế giới khi trực tuyến".

Tuy nhiên, tiến độ của dự luật đã bị chậm lại do sự phức tạp về quy định trực tuyến, cũng như mâu thuẫn giữa các nhà vận động về tự do ngôn luận và các nhà vận động an toàn cho trẻ em. Thực tế từ đó đến nay, qua 3 đời thủ tướng khác nhau với các chương trình nghị sự và quan điểm riêng, dự luật vẫn chưa được thông qua. 

Các quy tắc trong dự thảo luật hiện hành quy định, các trang mạng xã hội, bao gồm Facebook và Instagram, sẽ phải chịu sự điều chỉnh của Cơ quan giám sát truyền thanh truyền hình Anh Quốc (Ofcom), và có khả năng bị phạt nhiều triệu bảng Anh nếu họ không ngăn được việc người lớn và trẻ em xem nội dung bị đánh giá là "Có hại" dù điều đó không phải là vi phạm pháp luật, chẳng hạn như nội dung về các vụ tự tử và tự làm hại bản thân.

Nhưng sau khi có sự phản đối kịch liệt từ những người bảo vệ quyền tự do ngôn luận và một số nghị sĩ cánh hữu trong đảng Bảo thủ - những người lập luận rằng, các quy tắc này đồng nghĩa với việc các công ty bị áp lực, buộc phải gỡ bỏ tài liệu mà mọi người có quyền xem, Donelan đã đề xuất loại bỏ quy tắc "có hại nhưng hợp pháp" cho người lớn, trong khi giữ lại cho trẻ em.

Tuy nhiên, các nhà vận động an toàn cho trẻ em lại chỉ trích thay đổi vừa được đề xuất nói trên, họ lập luận, điều này vẫn sẽ làm suy yếu nghiêm trọng các biện pháp bảo vệ trẻ em trong dự luật, vì nhiều trẻ em nói dối về tuổi của chúng để được truy cập vào các trang web dành cho người lớn.

Một cuộc khảo sát gần đây của Ofcom cho thấy cứ ba trẻ thì có một trẻ nói dối về độ tuổi của mình để truy cập vào nội dung người lớn trên mạng xã hội. Vì vậy, theo những thay đổi đã được lên kế hoạch, trẻ em giả mạo tuổi thành công vẫn có thể truy cập vào nội dung được đánh giá là "hợp pháp nhưng có hại" ngay cả đối với người lớn.

Các nguồn tin thân cận với các cuộc thảo luận xung quanh dự luận nhấn mạnh, các quy định về xác minh độ tuổi cho trẻ em sẽ được thắt chặt bởi dự luật thông qua việc sử dụng công nghệ mới nhất, và Ofcom sẽ có vai trò đáng kể theo những cách khác để giảm thiểu nguy cơ trẻ em tiếp xúc với nội dung độc hại.

Nội dung "có hại nhưng hợp pháp" thường là nguy hiểm nhất

Quỹ Molly Rose Foundation cho biết, không nên làm gì khiến cho dự luật có thể làm suy yếu các biện pháp bảo vệ trẻ em. Tổ chức từ thiện nhấn mạnh, cuộc điều tra về cái chết của Molly vào tháng 9 cho thấy nội dung "có hại nhưng hợp pháp" thường là nguy hiểm nhất.

Ian Drury, một thành viên Quỹ Molly Rose cho biết: "Thống kê gần đây chỉ ra, 4 trẻ em ở độ tuổi đi học tử vong mỗi tuần do tự tử, vì vậy, bắt buộc phải hành động. Nếu không thì không có điều gì khác hơn là sự lơ là trách nhiệm tập thể của chúng ta đối với những người trẻ dễ bị tổn thương và hiện không được bảo vệ này".

Cuộc điều tra đầy đủ về cái chết của Molly Russell đã kết thúc vào tháng 9 năm nay cho thấy, cô bé "qua đời vì hành vi tự làm hại bản thân trong khi bị trầm cảm và những tác động tiêu cực của nội dung trực tuyến". Nhân viên điều tra cho biết, Molly đã "tiếp xúc với tài liệu có thể đã ảnh hưởng đến mình theo cách tiêu cực".

Ian Russell, cha của Molly nhấn mạnh, mặc dù dự luật có các biện pháp bổ sung để bảo vệ trẻ em, nhưng nếu không có cách xác minh độ tuổi hiệu quả hơn để ngăn chặn trẻ em sử dụng các trang web độc hại thì những biện pháp này có thể sẽ không hiệu quả.

Peter Wanless, giám đốc điều hành NSPCC, cho biết: "Đã đến lúc chính phủ thực hiện lời hứa đưa Vương quốc Anh trở thành nơi an toàn nhất để trực tuyến mà không có bất kỳ sự chậm trễ nào nữa. Nhu cầu về luật pháp không thể cấp bách hơn. Hơn một tháng sau khi nhân viên điều tra kết luận việc phương tiện truyền thông xã hội góp phần vào cái chết của Molly Russell, các trang web mà con chúng tôi sử dụng vẫn tràn ngập nội dung tự hại và tự sát nguy hiểm".

Điều tối quan trọng là bất kỳ thay đổi nào của dự luật sẽ không làm cho các công ty công nghệ giảm đi các biện pháp bảo vệ mà trẻ em. Bộ trưởng Văn hóa đã hứa sẽ tăng cường luật pháp để bảo vệ trẻ em, và có thể làm điều này bằng cách đảm bảo mọi trang web truyền thông xã hội phải bảo vệ người dùng trẻ tuổi, buộc các nhà quản lý cấp cao phải chịu trách nhiệm cá nhân nếu gây ra tổn hại nghiêm trọng".

Trên Observer, Rachel de Souza nói, dự luật là "cơ hội một lần trong đời để bảo vệ tất cả trẻ em, đặc biệt là những người dễ bị tổn thương nhất".

Bà nói thêm, "Bất kỳ thay đổi nào đối với dự luật trong quá trình thông qua quốc hội, để làm hài lòng các phía khác nhau, cũng không được làm suy yếu các điều khoản liên quan đến sự an toàn của con cái chúng ta".

Người phát ngôn của DCMS cho biết: "Bảo vệ trẻ em và ngăn chặn các hoạt động trực tuyến bất hợp pháp là ưu tiên hàng đầu của chính phủ. Bộ trưởng Văn hóa Michelle Donelan đã hứa sẽ đưa dự luật an toàn trực tuyến trở lại quốc hội càng sớm càng tốt với ý định thông qua dự luật trong kỳ họp này."

Tài liệu tham khảo:

[1]. www.theguardian.com/technology/2022/oct/27/government-criticised-renewed-delay-online-safety-bill

[2]. https://mollyrosefoundation.org

[3]. www.theguardian.com/news/audio/2022/oct/11/molly-russell-how-a-teenagers-death-put-social-media-on-trial

Tuấn Trần