Tiệm Mọt - tiệm sách tiếng Việt cho người Việt xa xứ

Nhu cầu sách tiếng Việt rất lớn

Ý tưởng được khởi đầu khi chị Quỳnh Hạnh sinh con gái đầu ở Phần Lan, chị đã đi khắp nơi để tìm những cuốn sách tiếng Việt đọc cho con nhưng quá khó mua được bản tiếng Việt. Từ nỗi trăn trở khi thấy nhiều người xa quê khó để tìm mua sách của đất nước mình, chị quyết định thành lập tiệm sách tiếng Việt mang tên Tiệm Mọt.

Tiệm sách Việt là mong ước của người đam mê sách, mong muốn gìn giữ vốn tiếng Việt cho con mình khi lớn lên ở nước ngoài, cũng như giải quyết khó khăn chung của người Việt mình trong việc tìm các đầu sách tiếng Việt ở nước ngoài...

"Tôi nghĩ mình có nhu cầu giữ Tiếng Việt cho con thì nhiều bố mẹ ở nước ngoài cũng vậy. Đặc biệt các em bé Việt sinh ra ở nước ngoài cũng cần tiếp xúc với những cuốn sách Tiếng Việt. Chính động lực ấy đã thôi thúc tôi mở Tiệm Mọt tại Phần Lan và dành nhiều tâm huyết của mình vào đó," chị Quỳnh Hạnh chia sẻ.

Sáng kiến này đã nhận được sự đồng cảm của những người phụ nữ Việt Nam khác đang sinh sống ở Pháp, Thụy Điển, Na Uy, và Đức. Thế là 5 người phụ nữ người Việt đang sinh sống ở châu Âu lập ra dự án Tiệm Mọt, chuyên bán sách tiếng Việt. Ngay lập tức chỉ trong thời gian ngắn nó nhận được sự ủng hộ của những kiều bào ở khắp nơi trên thế giới. Từ Phần Lan, chỉ sau hơn một năm hoạt động, Tiệm Mọt nay đã có mặt ở 11 quốc gia trên thế giới: Phần Lan, Thuỵ Điển, Pháp, Đức, Na Uy, Bỉ, Anh, Thuỵ Sĩ, Canada, Mỹ và Úc.

Chị Thu Mai, người thành lập Tiệm Mọt ở Pháp kể là trước khi có tiệm sách này, mỗi lần từ Việt Nam sang, chị đem sang cả một va li sách để đọc dần dần, xong đợi đến lần tiếp theo về Việt Nam. Nhưng đợt dịch COVID-19 lâu không được về Việt Nam, nên có nhu cầu có thêm sách mới để đọc. Ngoài ra nhiều bà mẹ sinh con ở bên này có nhu cầu đọc sách Tiếng Việt cho con. Và nỗi trăn trở lớn nhất của những bà mẹ sinh con ở bên này là mong muốn con giữ được tiếng Việt, nói được tiếng và giữ được tiếng Việt. Nên khi bắt gặp ý tưởng của Tiệm Mọt được thành lập ở Phần Lan, thế là Thu Mai liên lạc với Quỳnh Hạnh, rồi mở thêm chi nhánh ở Pháp và nhân lên các chi nhánh khác thôi. Theo chị Thu Mai, nhu cầu về sách tiếng Việt rất cao, ở bất cứ nơi nào có người Việt, đều muốn mua sách Việt, chính vì thế nên Tiệm Mọt hình thành và có nhiều chi nhánh ở khắp mọi nơi. 

Tiệm Mọt mang tới những cuốn sách Việt, giúp phần nào dịu bớt nỗi nhớ nhà và để các em nhỏ hiểu thêm về đất nước quê hương mình. Ngoài ra, các thành viên của Tiệm Mọt còn thành lập diễn đàn Tủ sách Việt ở nước ngoài nhằm tạo ra một góc nhỏ cho những người mê đọc sách có thể thảo luận và trao đổi trải nghiệm.

Chỉ sau hai tháng, diễn đàn này đã thu hút gần 1.500 thành viên tham gia khiến chị Thu Mai, thành viên sáng lập Tủ sách Việt ở Pháp, rất vui mừng và tự hào: "Thoạt đầu tôi nghĩ có nhiều nhóm giới thiệu sách rồi, mình đi sau có gì khác không? Tại sao mọi người thích đọc và chia sẻ trong nhóm mình mà không phải ở nhóm khác? Khi đọc các bài giới thiệu sách gửi đến, tôi nhận ra được cái khác của chúng tôi là cùng cảnh xa quê nên dễ hiểu nhau hơn, sự thân quen tự tìm đến. Chúng tôi bắt sóng nhau nhanh hơn để rồi cộng đồng chia sẻ cứ thế lan rộng."

Nơi nào có người Việt là có nhu cầu đọc sách tiếng Việt

Tiệm Mọt trở thành đối tác của một số nhà xuất bản lớn như Nhã Nam, Kim Đồng hay Đông A. Khách mua hàng chủ yếu qua trang mạng trực tuyến của Tiệm Mọt và các trang mạng xã hội.

Dịp Tết 2022, Tiệm Mọt cho ra mắt bộ thơ Tết song ngữ do chính Tiệm Mọt đăng ký bản quyền và phát hành, hiệu sách cũng nhập các cuốn sách song ngữ Anh - Việt về Tết từ các đơn vị khác. Gần đây tiệm sách tiếng Việt ở nước ngoài này cũng liên kết hợp tác với nhà xuất bản sách thiếu nhi Horami ở Berlin, chuyên về các loại sách song ngữ, với hy vọng xuất bản nhiều cuốn sách song ngữ trong tương lai.

Cũng trong dịp Tết 2022, Tiệm Mọt đã liên kết với trung tâm dạy tiếng Việt ở châu Âu Vietmaster, đồng tổ chức cuộc thi Tài Năng Việt Năm Châu, tạo sân chơi cho các bé thiếu nhi tham gia thể hiện tài năng như ca múa hay đọc thơ bằng tiếng Việt.

Đón Tết về nhà là tên tập thơ Tết song ngữ Anh - Việt. Cuốn sách sử dụng những hình ảnh minh hoạ đơn thuần dí dỏm, mô tả mùa xuân, gợi nên không khí Tết với cành mai cành đào, đi chợ sắm Tết…, xen lẫn với những vần thơ 4 chữ tạo nên giai điệu như những đồng giao của tuổi thơ. Song song với những vần thơ tiếng Việt là bản dịch thơ sang tiếng Pháp, tiếng Đức hoặc tiếng Anh.

Đây là bộ thơ Tết song ngữ đầu tiên được phát hành bởi Tiệm Mọt - tiệm sách chuyên bán sách tiếng Việt tại châu Âu. Ý tưởng bán sách song ngữ đã có từ lâu, nhưng theo người phụ trách chi nhánh Tiệm Mọt tại Pháp, Thu Mai, điều này không dễ dàng gì để thực hiện, đặc biệt là đối với tiếng Pháp. Sách song ngữ Việt - Anh đã có rất nhiều nhưng sách song ngữ Việt - Pháp thì ít phổ biến hơn, nhất là những chủ đề về Tết. Cho đến nay, gần 4000 bản in bộ sách thơ về Tết song ngữ đã đến tay những gia đình Việt ở nước ngoài.  

Có một điều thú vị là ở mỗi chi nhánh khác nhau của Tiệm Mọt, có thể so sánh được là các thị trường khác nhau có sở thích khác nhau. Ví dụ mảng sách thiếu nhi ở đâu cũng sẽ cần, các em nhỏ sinh ra lớn lên ở nước ngoài, các bố mẹ đều muốn con mình có sách tiếng Việt để đọc, thì ở đâu cũng cần sách thiếu nhi. Ví dụ như ở Pháp, mọi người đọc đa dạng lắm, nhưng sách văn học vẫn chiếm ưu thế, hơn hẳn các thị trường khác. Còn ở Bắc Âu chẳng hạn, họ thích đọc sách về cách kinh doanh, tài chính, ở Mỹ thì họ cực kỳ thích đọc truyện tranh.

Năm 2021, khoảng 15.267 bộ sách và 7,3 tấn sách đã qua tay Tiệm Mọt đến với độc giả. Sách luôn được về 2-3 tuần một lần, tùy thuộc vào nhu cầu người đọc có thể đến tận nơi để nhận sách hoặc đặt dịch vụ gửi sách đến tận nơi. Một số đầu sách cũng có sẵn ở tiệm để người đọc có thể ghé qua xem và lựa chọn cho mình cuốn sách yêu thích.

Có thể nhìn thấy ở Tiệm Mọt những cuốn sách Việt dễ tiếp cận với các độc giả ở châu Âu và những cuốn sách về Việt Nam, giúp phần nào dịu bớt nỗi nhớ nhà và giúp cho các em nhỏ lớn lên xa quê hiểu thêm về đất nước quê hương mình.

Độc giả cũng có thể tìm kiếm ở đây những cuốn sách đang là xu hướng ở nước ngoài và đã được Việt Nam mua bản quyển và xuất bản, giúp người Việt nhanh chóng bắt kịp với xu thế của các bạn quốc tế mà không gặp phải rào cản ngôn ngữ. Đặc biệt là những cuốn sách với bối cảnh nước ngoài đã trở nên thân thuộc, khiến người Việt ở nước ngoài cảm thấy như mình là một phần trong câu chuyện.

Chỉ cần nơi nào có người Việt - có nhu cầu sách Việt, tiệm sách của họ đều muốn đặt chân tới. Đấy là mong muốn của những người thực hiện dự án Tiệm Mọt - Tiệm sách tiếng Việt. Nơi mà qua đó, đưa Tiếng Việt đi thật xa, giữ gìn nét đẹp của Tiếng Việt trong trái tim mỗi người con xa xứ./.

Mai Linh