Giữ ổn định kinh tế vĩ mô nhờ vào chính sách tài khóa linh hoạt

Trước những khó khăn của người dân và doanh nghiệp do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19 từ đầu năm 2020 đến nay, Bộ Tài chính đã chủ động đề xuất điều chỉnh chính sách tài khóa linh hoạt, thực hiện miễn, giảm, giãn nhiều loại thuế, phí, lệ phí, thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, ưu tiên dành các nguồn lực cần thiết để tăng chi cho công tác phòng, chống dịch bệnh và hỗ trợ an sinh xã hội cho người dân và huy động thêm sự đóng góp thiện nguyện của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước ủng hộ cho phòng, chống dịch, tạo điều kiện cho doanh nghiệp phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh.

Ảnh minh họa

Các chuyên gia kinh tế cho rằng, các giải pháp kịp thời tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân, thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế trong thời gian qua đã góp phần quan trọng đưa kinh tế doanh nghiệp, đất nước vượt qua giai đoạn khó khăn, phục hồi phát triển kinh tế - xã hội, hỗ trợ thúc đẩy tăng trưởng.

Đặc biệt trong năm 2022, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ nhằm mục tiêu hỗ trợ phát triển sản xuất, kinh doanh và không để lỡ nhịp đà phục hồi của kinh tế thế giới cũng như ổn định kinh tế trong trung hạn và dài hạn. Trên cơ sở đó Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 11/NQ-CP về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và triển khai Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình. Thực hiện các nhiệm vụ được giao tại các Nghị quyết nêu trên, Bộ Tài chính đã khẩn trương tổ chức thực hiện.

Bộ Tài chính đã trình Chính phủ và cấp có thẩm quyền ban hành và tiếp tục thực hiện các chính sách thu ngân sách nhà nước hỗ trợ phục hồi thúc đẩy nền kinh tế theo tinh thần Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội và Nghị quyết số 11/NQ-CP của Chính phủ. Trong số đó, đã thực hiện giảm thuế suất thuế giá trị gia tăng từ 10% xuống còn 8% song song với các chính sách giảm thuế, phí, lệ phí đã ban hành cuối năm 2021 vẫn còn hiệu lực thi hành trong năm 2022 như: giảm 50% mức thuế bảo vệ môi trường đối với nhiên liệu bay; giảm 50% lệ phí trước bạ; giảm mức thu 37 khoản phí, lệ phí và điều chỉnh thuế suất thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu.

Đặc biệt rong bối cảnh giá xăng dầu thế giới diễn biến phức tạp, tạo sức ép lớn đối trong nước, từ đầu năm tới nay, Bộ Tài chính đã thực hiện nhiều biện pháp bình ổn giá, kịp thời trình Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ quốc hội thông qua Nghị quyết điều chỉnh giảm tới mức sàn thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu. Không chỉ có vậy, thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi đối với mặt hàng xăng cũng được điều chỉnh giảm từ mức thuế suất 20% xuống 10%... cùng nhiều chính sách hỗ trợ khác được ban hành như gia hạn thời hạn nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân và tiền thuê đất trong năm 2022; gia hạn thời hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với ô tô sản xuất hoặc lắp ráp trong nước.

Bộ Tài chính cũng cho biết, ước tính các chính sách đã ban hành giảm, giãn thuế, phí các doanh nghiệp và người dân chỉ riêng trong năm 2022 là 231 nghìn tỷ đồng. Lũy kế tổng số tiền thuế, phí, lệ phí được miễn, giảm, gia hạn đến hết tháng 7 ước khoảng 89,2 nghìn tỷ đồng. Trong đó: số tiền gia hạn khoảng 43 nghìn tỷ đồng; số tiền miễn, giảm khoảng 46,2 nghìn tỷ đồng, bao gồm cả 6,3 nghìn tỷ đồng thực hiện các chính sách đã ban hành và thực hiện từ năm 2021 nhưng có tác động làm giảm thu ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2022.

Bên cạnh đó, hoạt động quản lý chi ngân sách nhà nước được Bộ Tài chính thực hiện theo phương châm tiết kiệm, chặt chẽ, hiệu quả; tiết kiệm chi thường xuyên, tập trung, ưu tiên nguồn lực cho Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội 347 nghìn tỷ đồng; trong đó, 40 nghìn tỷ đồng hỗ trợ lãi suất 2% cho doanh nghiệp, đảm bảo ổn định đời sống xã hội của người dân. Bộ Tài chính đã tham mưu Chính phủ yêu cầu các bộ, cơ quan trung ương và địa phương đề xuất phương án cắt giảm những chương trình, dự án không giải ngân được, bố trí cho chương trình dự án khác nhanh chóng phát huy hiệu quả. Đồng thời, tăng chi đầu tư cho y tế cơ sở, y tế dự phòng nâng cao năng lực phòng, chống dịch bệnh của ngành y tế; đầu tư xây mới, cải tạo, nâng cấp, mở rộng và hiện đại hóa các cơ sở trợ giúp xã hội, đào tạo, dạy nghề, giải quyết việc làm; hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động...

Trao đổi với báo chí, TS. Tô Trọng Hùng, Học viện Chính sách và Phát triển (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) đánh giá các chính sách tài khóa cho thấy sự phản ứng nhanh và đúng đắn của Quốc hội, Chính phủ, Bộ Tài chính trong việc khống chế dịch bệnh, góp phần tháo gỡ khó khăn, phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh, ổn định kinh tế vĩ mô và hỗ trợ thúc đẩy tăng trưởng.

Tuy nhiên, dự báo triển vọng tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong những tháng cuối năm còn nhiều yếu tố rủi ro, thách thức. Do đó, việc triển khai hiệu quả các giải pháp chính sách tài khóa, tiền tệ, hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho người dân, doanh nghiệp sẽ góp phần quan trọng, quyết định tới mục tiêu ổn định, duy trì đà phục hồi và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Song Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh, toàn ngành tài chính quyết tâm bám sát thực tế kinh tế - xã hội, luôn chuẩn bị tâm thế sẵn sàng, chủ động vượt qua mọi khó khăn với tinh thần trách nhiệm cao nhất để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và thúc đẩy tăng trưởng.

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc khẳng định, việc triển khai hiệu quả các giải pháp chính sách tài khóa, tiền tệ, hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho người dân, doanh nghiệp sẽ góp phần quan trọng, quyết định tới mục tiêu ổn định, duy trì đà phục hồi và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Bộ Tài chính sẽ tập trung chủ động theo dõi sát tình hình trong nước và thế giới, đặc biệt là diễn biến giá cả, lạm phát, để tham mưu kịp thời cho Chính phủ ứng phó linh hoạt với các biến động vĩ mô cũng như các biến động trong lĩnh vực tài chính- ngân sách nhà nước nhằm bảo đảm mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát lạm phát.

Cùng với đó, ngành tài chính sẽ điều hành chính sách tài khóa linh hoạt, quản lý tốt các khoản thu, đặc biệt là thu từ hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, chống chuyển giá, trốn thuế, bất động sản. Đẩy mạnh áp dụng và phân tích dữ liệu từ hóa đơn điện tử để quản lý tốt nguồn thu ngân sách cũng là nhiệm vụ trọng tâm của ngành tài chính trong thời gian tới đây. Song song với đó là tiếp tục thực hiện chính sách chi tiết kiệm, hiệu quả; tăng cường kiểm soát chặt chẽ các khoản chi, hạn chế chi chuyển nguồn; chủ động rà soát, sắp xếp các khoản chi theo thứ tự ưu tiên; rà soát, cân đối nguồn lực cho chính sách an sinh xã hội, hỗ trợ người dân ổn định sau đại dịch COVID-19; đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, tạo động lực cho phục hồi và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

PV