Rủi ro trực tuyến đối với trẻ em

Trong thời đại bùng nổ công nghệ thông tin, Internet đang ngày càng trở thành phương tiện hữu ích. Tuy nhiên việc sử dụng không an toàn cũng gây ra những tác động tiêu cực không hề nhỏ, đặc biệt là đối với người dùng là trẻ em. Chính vì lẽ đó, ngày An toàn Internet (Safer Internet Day) đã ra đời. Ngày An toàn Internet 2023 (ngày 7/2) truyền cảm hứng cho một cuộc đối thoại về việc sử dụng công nghệ một cách có trách nhiệm, nghiêm túc và sáng tạo hơn - đặc biệt giữa cha mẹ và con cái - để cùng duy trì một thế giới trực tuyến an toàn hơn.

Với hơn 175.000 trẻ em truy cập mạng Internet mỗi ngày trên toàn thế giới, ngày càng nhiều trẻ em sẽ trải nghiệm cả những lợi ích và rủi ro khi sử dụng mạng Internet.

Theo Khảo sát mới về an toàn trực tuyến toàn cầu năm 2023: Nhận thức của phụ huynh và trẻ em về an toàn trực tuyến do Microsoft công bố mới đây, 69% số người tham gia khảo sát đã từng gặp phải rủi ro trực tuyến trong năm ngoái. Nghiên cứu cũng cho thấy tỷ lệ thanh thiếu niên gặp phải rủi ro và tổn thương trực tuyến cao hơn tỷ lệ các bậc phụ huynh nhận thức được: 74% thanh thiếu niên cho biết họ từng gặp rủi ro trực tuyến, trong khi đó chỉ 62% cha mẹ biết rằng con mình đã gặp rủi ro trực tuyến - chênh lệch 12 điểm phần trăm.

Nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng các bậc cha mẹ còn có xu hướng đánh giá thấp các rủi ro trực tuyến ở mọi hạng mục. Khoảng cách chênh lệch được ghi nhận nhiều nhất ở hạng mục phát ngôn thù hận, tiếp theo là đe dọa bạo lực, tiếp xúc với nội dung liên quan đến tự sát và tự gây hại cho bản thân, và bắt nạt và lạm dụng trên không gian mạng.

Cụ thể, 39% thanh thiếu niên cho biết đã hứng chịu phát ngôn thù hận trên mạng trong khi chỉ có 29% phụ huynh cho biết con họ từng trải qua vấn đề như vậy. 19% thanh thiếu niên từng bị đe dọa bạo lực trong khi chỉ có 11% phụ huynh đề cập vấn đề này.

Bên cạnh đó, thanh thiếu niên cũng lo lắng về các mối đe dọa bạo lực trong tương lai nhiều hơn các bậc phụ huynh.

Khi gặp phải một rủi ro hay tổn thương trên mạng, có 60% thanh thiếu niên chia sẻ về vấn đề đó cho một người khác. Trong đó, 71% chia sẻ với cha mẹ, 32% chia sẻ với bạn bè, và 14% chia sẻ với một người lớn không phải cha mẹ.

Mặt khác, thống kê của Tổ chức Common Sense Media cũng cho thấy trẻ em từ 8 tuổi là nhóm sử dụng mạng xã hội nhiều nhất. Sự gia tăng sử dụng Internet ở trẻ em song song với sự gia tăng bóc lột và lạm dụng tình dục trẻ em trực tuyến; thật đáng kinh ngạc, năm 2022, Tổ chức Giám sát Internet (Internet Watch Foundation) đã ghi nhận 63.050 báo cáo liên quan những hình ảnh khiêu dâm trẻ em trong độ tuổi 7 - 10.

Trong báo cáo công bố ngày 27/1 vừa qua, Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) đánh giá trẻ em có nguy cơ cao trở thành mục tiêu săn tìm của những kẻ tội phạm trên không gian mạng. Bóc lột và lạm dụng tình dục trẻ em trên không gian trực tuyến là hình thức bạo lực phát triển nhanh nhất nhằm vào nạn nhân là trẻ em.

Tạo dựng một thế giới trực tuyến an toàn cho trẻ em

Việc trang bị kiến thức an toàn thông tin khi sử dụng Internet cho trẻ em hiện là vấn đề được nhiều nước quan tâm. Do đó, trong nhiều năm qua, ngày An toàn Internet được lựa chọn hướng tới việc thúc đẩy sử dụng công nghệ số an toàn và có những ảnh hưởng tích cực đối với trẻ nhỏ và thanh niên. Thông điệp chung được đưa ra là các công ty công nghệ, chính phủ, các bậc phụ huynh, giáo viên, xã hội dân sự cùng chung tay hợp tác đưa ra các sáng kiến để tạo ra một môi trường Internet an toàn, lành mạnh hơn.

Bài viết giới thiệu một số nền tảng số và giải pháp nhằm giải quyết các vấn đề liên quan tới tài liệu xâm hại tình dục trẻ em (CSAM - Child Sexual Abuse Material).

Phát hiện CSAM trên livestream và video

Mặc dù nhiều công ty đang sử dụng các công nghệ hàm băm để phát hiện CSAM hiện có, nhưng có rất ít nhà cung cấp phát hiện ra CSAM mới. Các công cụ hàm băm chỉ có thể ngăn chặn việc chia sẻ liên tục những nội dung đã được nhận biết và xác định trước đó. Tuy nhiên, trí tuệ nhân tạo có thể được sử dụng để xác định khả năng có thể có mô tả hành vi ngược đãi trẻ em bằng cách tìm kiếm các dấu hiệu chính. Bằng cách này, việc ứng dụng AI có thể giúp ngăn chặn việc phổ biến CSAM khi nó được tạo ra lần đầu tiên trước khi nó được phân loại hoặc phát tán vào bất kỳ cơ sở dữ liệu nào.

Các công cụ như Safer - một giải pháp all-in-one của Thorn (được Thorn, một tổ chức phi lợi dẫn đầu trong công cuộc chấm dứt nạn quấy rối tình dục trẻ em đưa ra với tỷ lệ chính xác là 99%) là một ví dụ về công nghệ có thể phát hiện, đánh giá và báo cáo CSAM mới. Các công cụ phân loại này có thể được sử dụng như một phần của quy trình tổng thể để chống lại tài liệu bất hợp pháp đó.

Hiện nay, các nhà cung cấp dịch vụ trực tuyến vẫn đang phát triển các quy trình, công cụ và biện pháp để phát hiện bóc lột và lạm dụng tình dục trẻ em trong các livestream hoặc cuộc gọi video/hội nghị. Khảo sát từ Liên minh Công nghệ và Liên minh toàn cầu WeProtect đã phát hiện ra rằng chỉ 30% công ty được khảo sát đang sử dụng các bộ phân loại CSAM dựa trên video. Và chỉ 22% đang sử dụng bộ phân loại để phát hiện CSAM trong ngữ cảnh phát trực tiếp.

Mặt khác, các công nghệ tiên tiến cũng được sử dụng để giúp phát hiện nội dung vi phạm liên quan tới lạm dụng tình dục trẻ em trong video. Ví dụ, Teleperformance tận dụng một công cụ có thể tự động đo thời gian và mức độ khỏa thân trong video clip để giúp người kiểm duyệt đưa ra quyết định hiệu quả hơn về việc liệu mức độ hiển thị có vi phạm các chính sách nền tảng đã nêu hay không.

Việc áp dụng các công nghệ kiểm duyệt đối với nội dung âm thanh và video trên live stream và hội nghị truyền hình có thể có tác động lớn đến cuộc chiến chống CSAM và các tài liệu bất hợp pháp khác, do sự gia tăng bùng nổ của định dạng nội dung này.

Phát hiện chải chuốt trực tuyến (grooming)

Chải chuốt trực tuyến đề cập đến “các chiến thuật mà những kẻ ấu dâm triển khai thông qua Internet để dụ dỗ trẻ tự quay phim, chụp hình khiêu dâm trực tuyến". Các nội dung này sau đó có thể được sử dụng để đe dọa và tống tiền một đứa trẻ, đánh vào nỗi sợ gặp rắc rối của trẻ, để buộc nạn nhân thực hiện nhiều hành vi hơn, hành vi này có thể ngày càng trở nên rõ ràng.

Khi nói đến việc phát hiện hành vi của những kẻ ấu dâm, bao gồm cả hành vi chải chuốt, khảo sát WeProtect chỉ ra rằng 37% công ty được khảo sát sử dụng bộ phân loại AI để chủ động phát hiện hoạt động này trên nền tảng của họ. Với nhiều loại và mức độ nghiêm trọng khác nhau, việc xác định các ngưỡng để gắn cờ và xem xét nội dung đó thực tế gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, việc phát hiện có thể được hỗ trợ thông qua các cơ chế báo cáo để người dùng gắn cờ nội dung vi phạm đó.

Ngoài các công nghệ phát hiện chải chuốt trực tuyến và/hoặc CSAM, các nhà cung cấp cũng có thể tận dụng công nghệ xác minh độ tuổi để giúp ngăn chặn trẻ em tiếp xúc với các nội dung/người lớn không mong muốn.

Ngoài ra, lời nhắc hay các hướng dẫn về an toàn trực tuyến cũng là một công cụ hữu ích giúp những người tìm kiếm phòng ngừa hành vi này; một chatbot được phát triển gần đây bởi IWF và Tổ chức từ thiện bảo vệ trẻ em Lucy Faithfull Foundation đã và đang tìm cách làm điều đó.

Theo báo cáo trên WIRED, có “một số bằng chứng cho thấy loại can thiệp kỹ thuật này có thể tạo ra sự khác biệt trong việc chuyển hướng mọi người khỏi tài liệu lạm dụng tình dục trẻ em tiềm ẩn và giảm số lượng tìm kiếm CSAM trực tuyến”. Những tiếp cận đổi mới này, tập trung vào việc giải quyết nguyên nhân gốc rễ của hành vi, đóng vai trò quan trọng để ngăn chặn việc trẻ em trở thành nạn nhân và tái trở thành nạn nhân của bóc lột và lạm dụng tình dục trẻ em trực tuyến.

Để tạo dựng một thế giới trực tuyến an toàn cho trẻ em, điều quan trọng là công nghệ và con người phải hợp tác chặt chẽ hơn với nhau. Sự hợp tác giữa các bên liên quan cũng đóng vai trò to lớn trong việc giải quyết những vấn đề nguy hại ở điểm giao giữa thế giới thực và thế giới ảo. Trong phạm vi gia đình, các bậc phụ huynh cũng cần chủ động và tích cực trao đổi cùng con em mình, để sớm phát hiện những vấn đề mà các em đang gặp phải khi tham gia mạng trực tuyến. Đồng thời cần có những hành động cụ thể để bảo vệ con mình trong thế giới trực tuyến, bao gồm kiểm tra hồ sơ và bài đăng của con, đăng ký nhận báo cáo hoạt động,...

Mặt khác, việc hoàn thiện luật pháp, các chính sách, giải pháp, các phần mềm quản lý cũng như siết chặt kiểm soát Internet cũng rất cần thiết nhằm tạo một môi trường mạng an toàn, lành mạnh cho giới thanh thiếu niên trước những nguy cơ tiềm ẩn hay cạm bẫy khó nhận biết do trẻ em chưa có đủ kỹ năng để tự bảo vệ trước những tác động tiêu cực từ các thông tin xấu - độc lan truyền trên mạng./.

“

Tài liệu tham khảo:

1. https://www.weforum.org/agenda...

2. https://news.microsoft.com/vi-...

3. https://www.saferinternetday.org

Tác giả trích dẫn

Ngọc Diệp