Thống đốc bang Montana, ông Greg Gianforte, đã ký một dự luật vào ngày 17/5 nhằm cấm TikTok tại bang này. Sự thành công của dự luật này khiến Montana trở thành bang đầu tiên của Mỹ cấm TikTok. Tuy nhiên, lệnh cấm này cũng có thể sẽ nhận về những phản đối từ các chính trị gia, các nhóm hoạt động và người người dùng TikTok có thể sẽ bị kiện.

Trong tháng 4, các nhà lập pháp tại Hạ viện bang Montana đã bỏ phiếu với tỷ lệ 54/43 để thông qua dự luật, được gọi là SB419. Dự luật này cấm người dân tải TikTok trên bất kỳ thiết bị điện tử nào ở Montana. Dự luật SB419 khẳng định rằng ByteDance, công ty mẹ của TikTok, là đối thủ của bang Montana.

Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng đã và đang nỗ lực cấm TikTok ở Mỹ, bằng việc ủng hộ luật loại bỏ các rào cản pháp lý ngăn cản tổng thống cấm ứng dụng này. Những người phản đối luật mới của Montana cho rằng việc cấm TikTok là vi phạm Tu chính án thứ nhất Hiến pháp Mỹ đối với tất cả người Mỹ.

Trong một bức thư ngỏ gửi tới Cơ quan lập pháp bang Montana, Liên đoàn Tự do Dân sự Mỹ (ACLU) cho biết SB419 là sự kiểm duyệt và đặt ra một "tiền lệ đáng báo động" về khả năng kiểm soát cách người Mỹ sử dụng Internet của chính phủ. TikTok cũng đang phản đối lệnh cấm của Montana, nói rằng lệnh cấm này là bất hợp pháp và vi phạm quyền của người dùng TikTok ở Montana.

Dự luật mới này của Montana sẽ được ban hành thành luật bắt đầu từ ngày 01/01/2024.

Có gì trong dự luật mới của Montana nhằm cấm TikTok?

Dự luật này cho rằng TikTok thu thập dữ liệu từ người dùng Montana và chia sẻ dữ liệu. Nhiều nhà lập pháp Mỹ đã nghi ngờ dữ liêu người dùng TikTok của Mỹ bị truy cập, nhưng vẫn chưa được chứng minh chính thức việc có thể hoặc đã truy cập thông tin đó.

SB419 đưa ra những quan ngại về sự an toàn của trẻ em trên TikTok, đặc biệt nêu bật những "thử thách" nguy hiểm đang lan truyền trên TikTok. SB419 cho biết những thử thách này bao gồm thử thách leo lên các thùng sữa, ăn cắp đồ dùng ở những nơi công cộng, … và hơn thế.

Phần một của dự luật SB419 nêu rằng một thực thể sẽ vi phạm luật mới của Montana bằng cách cho phép cư dân Montana tùy chọn tải xuống TikTok trong cửa hàng ứng dụng trên điện thoại. Điều khoản này có nghĩa là cửa hàng Google Play (CH Play) và cửa hàng ứng dụng của Apple (App Store) sẽ phải rút TikTok khỏi chợ ứng dụng trên thiết bị di động của người dân ở bang Montana để tuân thủ luật của bang này. Cả Google và Apple đều chưa có phản hồi về việc này.

Điều gì sẽ xảy ra nếu vi phạm luật cấm TikTok của bang Montana?

Dự luật này sẽ khiến những người dùng TikTok ở bang Montana bị phạt? Câu trả lời là không. Luật mới của Montana không phạt bất kỳ công dân nào của Montana nếu họ sử dụng TikTok sau khi dự luật có hiệu lực, điều này báo hiệu rằng Big Tech và TikTok mới là mục tiêu của SB419.

Thay vào đó, SB419 nêu rõ bất kỳ tổ chức nào, trong trường hợp này có nghĩa là TikTok, Google hoặc Apple, sẽ bị phạt 10.000 USD vì "vi phạm riêng biệt" của luật và 10.000 USD khác mỗi ngày nếu vi phạm tiếp tục.

Theo các điều khoản của SB419, một vi phạm riêng biệt xảy ra mỗi khi một người trong bang Montana truy cập TikTok. Một vi phạm riêng biệt khác là khi một người sống tại bang Montana có khả năng truy cập TikTok hoặc tải xuống TikTok từ các của hàng ứng dụng trên các thiết bị di động.

Vì vậy, bắt đầu từ ngày 01/01/2024, nếu TikTok không tự xóa khỏi chợ ứng dụng dành cho thiết bị di động trên các thiết bị ở Montana hoặc Google và/hoặc Apple không xóa TikTok khỏi của hàng ứng dụng dành cho thiết bị di động của họ, thì mỗi công ty sẽ bị phạt nặng.

Liệu luật mới này của bang Montana có thể bị bãi bỏ hoặc thu hồi không?

Phần 4 của dự luật này quy định rằng SB419 sẽ hết hiệu lực nếu TikTok được mua lại hoặc bán cho một công ty là đồng minh của Mỹ, lặp lại yêu cầu của cựu Tổng thống Donald Trump khi ông cố gắng cấm TikTok vào năm 2020.

Bang Montana sẽ thi hành luật này như thế nào?

Có một số giả thuyết về lý do tại sao các chuyên gia công nghệ, các nhóm công bằng xã hội và các học giả luật tin rằng luật này sẽ không thể tiến hành.

Đầu tiên, các nhà lập pháp Montana không thể chứng minh rằng chính phủ Trung Quốc có quyền truy cập hoặc đã sử dụng sai dữ liệu người dùng TikTok của Mỹ. Trên thực tế, một nghiên cứu được thực hiện bởi Dự án quản trị Internet của Viện Công nghệ Georgia đã phát hiện ra rằng các phương pháp thu thập dữ liệu của TikTok gần giống với các phương pháp được sử dụng tại Facebook.

Jameel Jaffer - giám đốc điều hành tại Viện sửa đổi Knight First tại Đại học Columbia - nói với CBS News rằng nếu không có bằng chứng cụ thể về việc TikTok chia sẻ dữ liệu người dùng với chính phủ Trung Quốc, luật Montana có thể bị tuyên bố là vi hiến.

Luật của Montana sẽ phạt Apple và Google nếu các công ty này tiếp tục cung cấp TikTok để tải xuống ở Montana sau ngày 1/1/2024. Nhưng người phát ngôn của TechNet, một nhóm thương mại coi Apple và Google là thành viên, cho biết không thể rút TikTok khỏi một tiểu bang và giữ nó hoạt động bình thường cho những bang còn lại tại Mỹ.

Roger Entner, nhà phân tích viễn thông tại Recon Analytics cho rằng Montana sẽ không thể đảm bảo rằng người dân trong bang sẽ không sử dụng VPN để ẩn vị trí địa lý IP của họ để truy cập TikTok.

Các chuyên gia khác cũng cho rằng việc TikTok bị xóa khỏi cửa hàng ứng dụng trên thiết bị của công dân Montana là trách nhiệm về mặt pháp lý và đạo đức đặt lên vai của TikTok, chứ không phải của Apple hay Google.

Tuy nhiên, việc TikTok rút khỏi Montana sẽ là một kỳ tích công nghệ, theo David Choffnes, Giám đốc điều hành của Viện An ninh mạng và Quyền riêng tư tại Đại học Đông Bắc (Northeastern University).

Choffnes nói rằng sẽ khó để TikTok tự xóa mình khỏi Montana và không vô tình chặn người dùng cùng mình ở một tiểu bang khác nếu họ sử dụng cùng một địa chỉ IP do nhà cung cấp dịch vụ di động cấp. Vì vậy, dự luật của Montana sẽ khó được thực thi và có thể sẽ là một vấn đề phải giải quyết trước các thẩm phán.

Những người dùng TikTok phản đối dự luật này như thế nào?

Vài giờ sau khi Thống đốc Gianforte ký dự luật cấm TikTok ở Montana, một nhóm người dùng TikTok đã đệ đơn kiện lên Tòa án Quận Montana của Mỹ, khiếu nại cáo buộc rằng luật vi phạm Tu chính án thứ nhất Hiến pháp Mỹ và tiểu bang không thể cấm người dân Montana tham gia phát biểu trực tuyến một cách hợp pháp.

Vụ kiện cũng cho biết luật của Montana vi phạm Tu chính án thứ 14 vì lệnh cấm từ chối quyền của người dùng TikTok mà không có thủ tục tố tụng. Ngoài ra, nhóm những nngười TikTok nói rằng lệnh cấm là vi hiến vì nó cho phép thống đốc hành động ngoài quyền hạn của mình để giám sát thương mại giữa các tiểu bang.

Một phát ngôn viên của Bộ trưởng Tư pháp bang Montana cho biết trong một tuyên bố rằng văn phòng của Bộ trưởng Tư pháp dự kiến ​​​​sẽ gặp phải sự phản đối pháp lý và sẵn sàng giải quyết vấn đề này tại tòa án./.

Thu Trang