Chính phủ Indonesia tái khẳng định cam kết vững chắc và tin tưởng vào việc nắm bắt những tiến bộ công nghệ đang diễn ra trên toàn thế giới sẽ cho phép quốc gia cạnh tranh trên quy mô toàn cầu và trở thành động lực trong các ngành công nghiệp khác nhau.

Making Indonesia 4.0: lộ trình trang bị cho đất nước bước vào kỷ nguyên công nghiệp số

Theo một nghiên cứu, giá trị kinh tế của Indonesia đã tăng lên 77 tỷ USD, tương đương 53,1% vào năm 2022, đạt mức cải thiện đáng kể 3,70% so với năm trước vào năm 2021. Các phân tích dự đoán rằng giá trị này sẽ tăng lên 130 tỷ USD vào năm 2025. Chính phủ đang đẩy nhanh quá trình CĐS trong lĩnh vực công nghiệp sản xuất.

Theo Opengovasia, chính phủ Indonesia đã bắt đầu triển khai Making Indonesia 4.0, một lộ trình được thiết kế để trang bị cho đất nước những thách thức và cơ hội của kỷ nguyên công nghiệp số. Lộ trình này nhắm mục tiêu cụ thể vào 7 lĩnh vực sản xuất quan trọng, bao gồm: thực phẩm và đồ uống, dệt may, ô tô, hóa chất, điện tử, thiết bị y tế và dược phẩm.

Các ngành này đóng vai trò then chốt, đóng góp tới 70% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) công nghiệp của đất nước, 65% xuất khẩu công nghiệp và sử dụng 60% lực lượng lao động công nghiệp của Indonesia. Việc tập trung vào các lĩnh vực này đảm bảo một cách tiếp cận toàn diện để nâng cao mức độ sẵn sàng số và duy trì khả năng cạnh tranh công nghiệp của Indonesia trong kỷ nguyên số.

Trên thực tế, các chuyên gia cho rằng lộ trình Making Indonesia 4.0 là cơ hội ngàn năm có một để quốc gia này hồi sinh lĩnh vực sản xuất và trở thành một cường quốc trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0). Sản xuất vẫn đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế Indonesia, sử dụng hơn 14 triệu lao động. Tuy nhiên, lĩnh vực này đang suy giảm. Khi quốc gia ngày càng phụ thuộc nhiều hơn vào dịch vụ, đóng góp của ngành chế tạo vào tổng sản phẩm quốc nội (GDP) đã giảm từ mức cao nhất là 29% năm 2001 xuống còn 20% vào năm 2016.

CMCN 4.0 được cho là có thể giúp Indonesia đảo ngược xu hướng này, thông qua các công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), thực tế ảo và tăng cường, in 3D và người máy thế hệ tiếp theo. Khai thác những công nghệ như vậy có thể giúp các nhà sản xuất tăng năng suất của nhân viên và tăng thị phần xuất khẩu toàn cầu. Nó có thể tạo ra nhiều cơ hội việc làm hơn và tái tạo sức sống cho toàn bộ lĩnh vực, giúp nó lấy lại vị thế dẫn đầu về xuất khẩu ròng.

Tầm quan trọng của việc xây dựng một hệ sinh thái 4.0 mạnh mẽ ở Indonesia

Tuy nhiên, nếu chỉ từng công ty triển khai một cách riêng lẻ sẽ khó đạt được thành công lớn trên toàn quốc. Nhận thức được điều này, chính phủ Indonesia đã cam kết giúp chuyển đổi lĩnh vực sản xuất của quốc gia. Trung tâm Công nghiệp số Indonesia PIDI 4.0, bao gồm một tập hợp toàn diện các chương trình chiến lược được thiết kế để thúc đẩy quá trình CĐS của quốc gia.

Một trong số đó xoay quanh việc đào tạo và nâng cao kỹ năng nguồn nhân lực để định hướng hiệu quả trong bối cảnh phát triển của công nghiệp 4.0. Với trọng tâm phát triển các kỹ năng và năng lực cần thiết cho cuộc CMCN 4.0, chương trình đào tạo này đã gây được sự chú ý lớn, thu hút sự tham gia của hàng nghìn cá nhân trên khắp cả nước.

Bên cạnh khía cạnh phát triển nguồn nhân lực, PIDI 4.0 còn giới thiệu những tiến bộ của công nghiệp 4.0. Những tiến bộ này giống như một nền tảng để làm nổi bật việc áp dụng và triển khai các công nghệ đột phá như AI và IoT trong các lĩnh vực khác nhau. Bằng cách giới thiệu những công nghệ này, PIDI 4.0 nhằm mục đích truyền cảm hứng và khuyến khích các ngành nắm bắt tiềm năng biến đổi của Công nghiệp 4.0, thúc đẩy đổi mới, hiệu quả và khả năng cạnh tranh.

Trung tâm nhận ra tầm quan trọng của việc xây dựng một hệ sinh thái 4.0 mạnh mẽ ở Indonesia. Điều này đòi hỏi phải thúc đẩy sự hợp tác giữa các bên liên quan chính, bao gồm các tổ chức chính phủ, các doanh nghiệp (DN) trong ngành, tổ chức nghiên cứu và cơ sở giáo dục. Bằng cách nuôi dưỡng một hệ sinh thái hợp tác, PIDI 4.0 nhằm mục đích thúc đẩy sức mạnh tổng hợp, chia sẻ kiến thức và đồng sáng tạo, cuối cùng là củng cố một môi trường thuận lợi để triển khai thành công các công nghệ và thực tiễn của công nghiệp 4.0 trong nước.

Thông qua các chương trình và sáng kiến đa dạng này, PIDI 4.0 cố gắng đẩy nhanh hành trình CĐS của Indonesia, đưa quốc gia này đi đầu trong các tiến bộ của công nghiệp 4.0. Bằng cách đầu tư vào phát triển nguồn nhân lực, giới thiệu các công nghệ đột phá và nuôi dưỡng một hệ sinh thái hợp tác, PIDI 4.0 nỗ lực trao quyền cho các ngành, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và đảm bảo Indonesia sẵn sàng nắm bắt các cơ hội do kỷ nguyên số mang lại.

Quốc gia này nhận thức sâu sắc rằng cần mở rộng khả năng tiếp cận và khả năng chi trả của các dịch vụ tài chính số để hỗ trợ chuyển đổi kinh tế và tài chính số liên quan đến phục hồi sau đại dịch.

Trước đó, chính phủ đã có kế hoạch thúc đẩy hệ sinh thái số hóa, nhấn mạnh nền kinh tế số và khả năng cạnh tranh tài chính của Indonesia khi xem xét Cộng đồng Kinh tế ASEAN. Quá trình phát triển cơ sở hạ tầng số đã được đẩy nhanh, các luật và quy định ủng hộ số đã được ban hành, chẳng hạn như Lộ trình số Indonesia cho giai đoạn 2021- 2024 và các nỗ lực đã được thực hiện để cải thiện trình độ và hiểu biết về số của người dân.

Là một phần trong tham vọng số tổng thể của mình, quốc gia này cũng đang đẩy nhanh việc kết hợp hệ thống chính phủ dựa trên điện tử (SPBE). Theo Bộ trưởng Bộ Cải cách bộ máy nhà nước của Indonesia (PANRB) Abdullah Azwar Anas, một sắc lệnh của Tổng thống liên quan đến vấn đề này hiện đang được chuẩn bị. Quy tắc này là một phần của sáng kiến lớn hơn nhằm tăng tốc độ triển khai SPBE.

Indonesia đã đạt được những bước tiến lớn trong số hóa

Thành công số của Indonesia là một điển hình, đặc biệt đối với các nước đang phát triển đang tìm cách khai thác lợi ích của số hóa để tăng trưởng và phát triển. Indonesia mang đến những bài học tiềm năng cho các quốc gia khác đang ở vị trí xuất phát tương tự.

Indonesia đã sản xuất các nền tảng công nghệ trị giá hàng tỷ USD của riêng mình, một “siêu ứng dụng” nội địa và nhiều công ty khởi nghiệp (startup) công nghệ. Indonesia sở hữu một trong những thị trường thương mại điện tử (TMĐT) phát triển nhanh nhất thế giới, đang trên đà đạt giá trị 360 tỷ USD vào năm 2030.

Theo một ước tính, Indonesia đứng thứ 6 trên thế giới về số lượng startup với khoảng 2.500 công ty vào năm 2023. Indonesia cũng đã sử dụng công nghệ số hóa để thúc đẩy phát triển toàn diện, tiếp cận người nghèo bằng hỗ trợ xã hội có mục tiêu tốt hơn, các chương trình nhận dạng quốc gia và dịch vụ tài chính.

Trái ngược với hầu hết các quốc gia khác chủ yếu dựa vào các nền tảng và công nghệ nước ngoài, Indonesia đã có thể thúc đẩy CĐS bằng cách tận dụng tài năng địa phương để phát triển các nền tảng và giải pháp của riêng mình, được tùy chỉnh đáp ứng nhu cầu cụ thể của đất nước.

Các doanh nhân Indonesia đã chuyển đổi bối cảnh kinh doanh của đất nước, tạo ra các ngành công nghiệp và cơ hội việc làm mới - từ các dịch vụ gọi xe như Gojek đến các nền tảng TMĐT như Tokopedia và Bukalapak. 

Chính phủ Indonesia áp dụng các giải pháp số để tăng cường các chương trình, đặc biệt là cho người nghèo và người dễ bị tổn thương, bằng cách cải thiện độ chính xác, giám sát và giảm gian lận. Việc áp dụng thanh toán điện tử vào năm 2017 đã làm nên cuộc cách mạng, giúp hơn 12 triệu người Indonesia nghèo nhất có quyền truy cập vào tài khoản tiết kiệm trong vòng hai năm, thúc đẩy tài chính toàn diện. 

Thu thập dữ liệu tốt hơn thông qua số hóa có nghĩa là gần như toàn bộ dân số Indonesia hiện có ID quốc gia. Thông tin cá nhân, ảnh khuôn mặt và sinh trắc học được lưu trữ an toàn trong trung tâm dữ liệu quốc gia. Giờ đây, việc mở một tài khoản tài chính mới yêu cầu dữ liệu cá nhân đã được xác minh có thể được hoàn thành sau vài phút. ID số đang được chuẩn bị và sẽ loại bỏ nhu cầu về thẻ ID vật lý - thúc đẩy quá trình số hóa toàn diện.

Chắc chắn, Indonesia vẫn phải đối mặt với những thách thức đáng kể. Quá trình số hóa của Indonesia vẫn là một dự án đang diễn ra. Nhưng những tiến bộ mà Indonesia đã đạt được thực sự rất đáng chú ý và là bài học kinh nghiệm cho nhiều quốc gia khác./.

Anh Minh