Chuyển đổi nền kinh tế từ “nâu” sang “xanh” vì mục tiêu phát triển bền vững

Tại Hội thảo chuyên đề 4 với chủ đề: “CĐS và chuyển đổi xanh ngành dịch vụ trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH) đến 2030, tầm nhìn 2045”, được tổ chức hôm nay (ngày 14/6) trong khuôn khổ Diễn đàn cấp cao về Công nghiệp 4.0 năm 2023, ông Nguyễn Duy Hưng, Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương, cho biết công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH-HĐH) là chủ trương xuyên suốt và nhất quán của Đảng và Nhà nước Việt Nam trong suốt quá trình xây dựng và phát triển đất nước.

CNH-HĐH đã thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đạt mức cao liên tục trong nhiều năm qua. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch, khu vực dịch vụ có nhiều đóng góp tích cực và đạt mức tăng trưởng ngày càng cao. Các ngành dịch vụ đã phát triển đa dạng hơn, nhờ sự hỗ trợ của các loại hình công nghệ cao, đáp ứng tốt hơn nhu cầu về sản xuất và đời sống. Tỷ trọng của khu vực dịch vụ đang dần tăng qua các năm và đã chiếm 41,33% trong GDP trong năm 2022.

Việt Nam đặt mục tiêu trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại, tuy nhiên, nền kinh tế có nguy cơ tụt hậu và nhiều ý kiến cho rằng có thể rơi vào bẫy thu nhập trung bình. Cuộc CMCN lần thứ tư và CĐS đã và đang tác động ngày càng mạnh mẽ đến tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. 

“Tăng trưởng xanh là xu thế tất yếu để phát triển bền vững và là mục tiêu quan trọng của các quốc gia, trong đó có Việt Nam. Bối cảnh này buộc Việt Nam phải tìm kiếm những mô hình phát triển mới, phải có bước đột phá, tạo ra sự chuyển đổi mạnh mẽ.

Cuộc CMCN 4.0 với trọng tâm CĐS mang lại nhiều cơ hội cho đất nước, giúp chuyển đổi nền kinh tế từ “nâu” sang “xanh” vì mục tiêu phát triển bền vững. Có thể coi đó là bước chuyển đổi kép, kết hợp giữa CĐS và chuyển đổi xanh để tạo động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế”, ông Nguyễn Duy Hưng nói.

Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả khích lệ trong quá trình số hóa, xanh hóa ngành dịch vụ

Theo Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Duy Hưng, Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ trong quá trình số hóa, xanh hóa ngành dịch vụ. Điều này chứng tỏ rõ ràng ở một số lĩnh vực điển hình như thương mại điện tử đã phát triển mạnh mẽ, trở thành một kênh phân phối ngày càng quan trọng.

Các phương thức thanh toán mới qua các nền tảng công nghệ ngày càng được ứng dụng rộng rãi. Các kênh ngân hàng số được người dân sử dụng phổ biến. Ngành ngân hàng và các ngành dịch vụ khác cũng có sự kết hợp ngày càng chặt chẽ, giúp người dân thuận tiện thuận tiện hơn khi chi trả các dịch vụ như gọi xe công nghệ, mua vé tàu xe, mua sắm trực tuyến... Ngành fintech cũng thu hút sự quan tâm đặc biệt của các tổ chức tín dụng và các công ty công nghệ.

Ông Phạm Tiến Dũng, Phó thống đốc, Ngân hàng nhà nước (NHNN) Việt Nam, cho biết với công cuộc chuyển đổi kép, bao gồm CĐS và chuyển đổi xanh, NHNN Việt Nam đã ban hành đề án phát triển ngân hàng xanh cũng như ban hành kế hoạch CĐS khá sớm.

Trong kế hoạch đó, với đề án phát triển ngân hàng xanh, mục tiêu cơ bản của ngành ngân hàng là tăng cường nhận thức và trách nhiệm xã hội đối với việc bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu, từng mức xanh hóa hoạt động ngân hàng, góp phần tích cực thúc đẩy tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.

Mục tiêu tổng quát của CĐS ngân hàng là phát triển các mô hình ngân hàng số, đặc biệt mục tiêu quan trọng nhất là gia tăng tiện ích trải nghiệm của khách hàng với việc khai thác hiệu quả cuộc cách mạng 4.0.

Chia sẻ tại sự kiện, ông Phạm Tiến Dũng cho biết để đạt được mục tiêu thực hiện chuyển đổi kép, ngân hàng tập trung vào một số vấn đề quan trọng như hoàn thiện pháp lý, xây dựng hạ tầng, và đặc biệt là xem CĐS là một chiến lược chứ không phải là một dự án. Tất cả chiến lược của các ngân hàng đều có chương trình CĐS và có những ngân hàng coi CĐS là trụ cột quan trọng. Trong chiến lược đó, các ngân hàng đều thực hiện ứng dụng công nghệ và lấy trải nghiệm khách hàng làm mục tiêu.

Không chỉ ngành ngân hàng, các ngành khác như giáo dục hay du lịch cũng có sự chuyển biến mạnh mẽ. Mô hình giáo dục trực tuyến đã trở nên quen thuộc. Du lịch cũng dịch chuyển sang du lịch thông minh, du lịch xanh, chú trọng bảo tồn di sản văn hóa, góp phần quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam, thúc đẩy phát triển công nghiệp văn hóa.

Một số ứng dụng công nghệ số trong hoạt động dịch vụ môi trường đã thu hút sự quan tâm của nhiều doanh nghiệp (DN) trong việc tái chế, phân loại nguồn thải để xanh hóa và bảo vệ môi trường. Trong lĩnh vực dịch vụ công (DVC), ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) và CĐS được thúc đẩy mạnh mẽ, cung cấp DVC trực tuyến mức độ 3, 4 cho người dân, DN. Đặc biệt, một số mô hình kinh doanh mới, kinh tế chia sẻ, kinh tế tuần hoàn hình thành góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế Việt Nam theo hướng hiện đại, bao trùm và bền vững.

Những vấn đề lớn cần tập trung giải quyết để thúc đẩy CĐS, chuyển đổi xanh 

Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030 đã đặt ra mục tiêu “đến năm 2030 nâng tỷ trọng khu vực dịch vụ trong GDP lên trên 50%” và nêu rõ: “Đẩy mạnh cơ cấu lại các ngành dịch vụ dựa trên nền tảng công nghệ hiện đại, công nghệ số, phát triển các loại dịch vụ mới, xây dựng hệ sinh thái dịch vụ trong các lĩnh vực tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, pháp lý, y tế, giáo dục - đào tạo, viễn thông và công nghệ thông tin, logistics và vận tải, phân phối…”

Mặc dù quá trình CĐS và chuyển đổi xanh ngành dịch vụ đã có những kết quả tích cực, tuy nhiên, Phó Trưởng Ban Kinh tế trung ương Nguyễn Duy Hưng cho rằng đó mới chỉ là những bước đi ban đầu và nhiều lĩnh vực khác như văn hóa, y tế, giáo dục… vẫn chưa phát triển tương xứng với tiềm năng của cuộc chuyển đổi kép. 

Ông Nguyễn Duy Hưng đã đặt ra các vấn đề lớn cần tập trung giải quyết để có thể giúp công cuộc chuyển đổi kép phát huy hết hiệu quả, như về vấn đề thể chế; nguồn lực tài chính đầu tư, kể cả từ khu vực công và khu vực tư. Vấn đề nguồn nhân lực chất lượng cao cũng cần được quan tâm cao. Ngoài ra, các vấn đề như cơ sở hạ tầng phục vụ CĐS, chuyển đổi xanh; hay vấn đề về an ninh, an toàn thông tin mạng đều là những vấn đề quan trọng. 

Trong ngành ngân hàng, một ngành đang có sự CĐS và chuyển đổi xanh, ứng dụng mạnh mẽ CNTT, Phó Thống đốc NHNN cũng cho biết: “Một điểm khá quan trọng nổi lên được ngành ngân hàng rất quan tâm, đó là câu chuyện an ninh, bảo mật, bảo vệ quyền dữ liệu của khách hàng. Bởi vì, đồng hành với việc phát triển số, phát triển xanh sẽ có rất nhiều nguy cơ và thách thức xảy ra. Tội phạm công nghệ gia tăng và chúng ta phải có những giải pháp với nguy cơ này”./.

Anh Minh