Cao trào diễn ra khi BBC News lần đầu tiên thông tin về vụ việckhiến nhà sản xuất iPhone lên tiếng phản đối những thay đổi lập pháp sắp tới đối với đạo luật quy định quyền hạn điều tra (IPA) 2016 theo cách có thể khiến những biện pháp mã hóa trở nên vô hiệu.

Cụ thể, đạo luật an toàn trực tuyến (Online Safety Bill) yêu cầu các công ty công nghệ có thiết lập để quét tài liệu bóc lột, lạm dụng tình dục trẻ em (CSEA) và nội dung khủng bố trong các ứng dụng nhắn tin được mã hóa và các dịch vụ khác. Ngoài ra, những tính năng bảo mật với Home Office cũng bị yêu cầu phải xóa trước khi phát hành và ngay lập tức vô hiệu hóa nếu được yêu cầu mà không cần thông báo cho công chúng.

Mặc dù không công bố yêu cầu phải loại bỏ mã hóa đầu cuối một cách rõ ràng, nhưng thực tế sẽ làm giảm hiệu quả của việc mã hóa vì các công ty cung cấp dịch vụ sẽ phải quét tất cả các thông báo để gắn cờ và gỡ bỏ chúng. Đây được coi là một bước đi đáng thất vọng, cơ quan nhà nước thực hiện việc chặn và giám sát rất nhiều thứ.

Apple nói với đài truyền hình Anh rằng một điều khoản như vậy sẽ "tạo thành một mối đe dọa nghiêm trọng và trực tiếp đối với bảo mật dữ liệu và quyền riêng tư thông tin".

Hồi đầu tháng 4, một số ứng dụng nhắn tin cung cấp các cuộc trò chuyện được mã hóa, như Element, Signal, Threema, Viber, WhatsApp thuộc sở hữu của Meta và Wire đã đưa ra một bức thư ngỏ, kêu gọi Vương quốc Anh xem xét lại cách tiếp cận và "khuyến khích các công ty cung cấp nhiều quyền riêng tư và bảo mật hơn cho người dùng".

Apple, trước đây đã công bố kế hoạch riêng của mình để gắn cờ nội dung bị lạm dụng và có vấn đề trong iCloud Photos. Tuy nhiên, sau đó công ty đã từ bỏ ý tưởng vào năm ngoái sau khi nhận được một số phản hồi lo ngại rằng tính năng này có thể bị lạm dụng để làm giảm quyền riêng tư và bảo mật của người dùng.

Đây không phải là lần đầu tiên cuộc đấu tranh giữa mã hóa đầu cuối với nhu cầu giải quyết các tội phạm nghiêm trọng trực tuyến nổ ra.

Vào tháng 5/2021, WhatsApp đã kiện chính phủ Ấn Độ để phản đối các quy định về Internet buộc ứng dụng nhắn tin phải bỏ mã hóa bằng cách kết hợp cơ chế truy vết để xác định "người tạo thông tin đầu tiên", nếu không sẽ có nguy cơ bị phạt hình sự. Vụ việc hiện vẫn đang chờ giải quyết.

Việc Apple giữ vững lập trường, từ chối quan điểm công khai về quyền riêng tư, quan điểm cho phép hãng tự định vị mình là “người hùng về quyền riêng tư” trong khi các công ty khác phát triển mạnh nhờ thu thập dữ liệu người dùng để phát tán những quảng cáo được nhắm mục tiêu.

Nhưng điều này có thể trở nên trống rỗng khi thực tế rằng mọi tin nhắn được gửi hoặc nhận từ một thiết bị không phải của Apple đều không được mã hóa (SMS không hỗ trợ mã hóa đầu cuối) và có khả năng mở ra cơ hội cho sự giám sát./.

Hạnh Tâm