Theo đó, Kế hoạch đặt ra 4 quy tắc “ứng xử văn minh trên không gian mạng” cho thanh thiếu niên bao gồm: "tuân thủ, lành mạnh, an toàn, trách nhiệm".

4 quy tắc “ứng xử văn minh trên không gian mạng”

Với quy tắc tuân thủ, thanh thiếu niên ngoài việc tuân thủ các quy định của pháp luật; các điều khoản hướng dẫn sử dụng của nhà cung cấp dịch vụ mạng xã hội (MXH) trước khi đăng ký, tham gia MXH… cần tuân thủ Quy định số 85 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về việc cán bộ, đảng viên thiết lập và sử dụng trang thông tin điện tử (TTĐT) cá nhân trên Internet, MXH (đối với đảng viên trong độ tuổi Đoàn và đoàn viên).

Bên cạnh đó, thanh thiếu niên còn cần tuân thủ quy định của pháp luật về quyền riêng tư và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân; tuân thủ quy tắc tôn trọng cộng đồng trong giao tiếp, ứng xử trên không gian mạng; tuân thủ quy định của pháp luật về quyền sở hữu trí tuệ, không sao chép hoặc phân phối trái phép các nội dung như nhạc, phim, phần mềm…

Đối với quy tắc lành mạnh, ngoài những quy định không được vi phạm, thanh thiếu niên cần có các hành vi, ứng xử phù hợp với những giá trị đạo đức, văn hóa, truyền thống của dân tộc Việt Nam; lan tỏa, chia sẻ thông tin tích cực, câu chuyện đẹp, hình ảnh tốt đẹp trong xã hội, gương người tốt, việc tốt; các thông điệp nhân văn, góp phần xây dựng văn hóa ứng xử thanh lịch, văn minh trên không gian mạng; Tuyên truyền quảng bá về đất nước, con người, văn hóa tốt đẹp của Việt Nam.

Đồng thời, thanh thiếu niên không đăng tải video, hình ảnh, nội dung, tin bài, không sử dụng từ ngữ gây thù hận, kích động và bạo lực, phân biệt vùng miền, giới tính, tôn giáo, đi ngược lại thuần phong mỹ tục; Phê phán các hành vi ứng xử thiếu văn hóa, thông tin xấu, độc trên không gian mạng; Vận động người thân trong gia đình, bạn bè, những người xung quanh tham gia giáo dục, bảo vệ trẻ em, trẻ vị thành niên sử dụng MXH một cách an toàn.

Với quy tắc an toàn, nội dung này khuyến cáo cần thận trọng, tìm hiểu kỹ thông tin trước khi kết bạn hoặc tham gia các hội, nhóm, diễn đàn trên không gian mạng; Lựa chọn các ứng dụng thông tin, liên lạc trên mạng uy tín, đảm bảo tính bảo mật về thông tin cá nhân. Chủ động rời các nhóm trên các ứng dụng thông tin, liên lạc trên mạng, các nhóm, diễn đàn trên mạng xã hội khi nhóm đó đã kết thúc hoạt động.

Thanh thiếu niên cũng cần tự quản lý, bảo mật tài khoản cá nhân của mình; nhanh chóng thông báo tới các cơ quan chức năng, nhà cung cấp dịch vụ khi tài khoản bị mất quyền kiểm soát, bị giả mạo, lợi dụng và sử dụng vào mục đích không lành mạnh.

Đặc biệt, với quy tắc trách nhiệm, yêu cầu thanh thiếu niên cần có trách nhiệm khi đăng tải, chia sẻ, lan tỏa các nội dung, thông tin trên trang cá nhân hoặc trên các nhóm, diễn đàn; chỉ chia sẻ, đăng tải nếu thông tin có nguồn chính thống, đáng tin cậy; Tham gia đấu tranh, phản bác các luận điệu sai trái, thông tin sai sự thật.

Quy tắc cũng yêu cầu thanh thiếu niên cần tìm hiểu kỹ lưỡng thông tin về các quy định của Đảng, Nhà nước; các quy tắc, tiêu chuẩn cộng đồng của các ứng dụng, MXH trước khi tham gia; đọc và tìm hiểu kỹ thông tin trước khi cho phép các ứng dụng, tiện ích sử dụng thông tin cá nhân của mình.

Đồng thời, tìm hiểu, trau dồi, bổ sung kiến thức văn hóa, pháp luật, rèn luyện kỹ năng tự bảo vệ mình khi tham gia trên không gian mạng; Tìm hiểu, trau dồi, bổ sung kiến thức văn hóa, pháp luật, rèn luyện kỹ năng tự bảo vệ mình khi tham gia trên không gian mạng.

Tạo môi trường cho thanh thiếu niên ứng xử văn minh trên không gian mạng

Bên cạnh việc ban hành các quy tắc khi tham gia MXH, Kế hoạch cũng nêu rõ các hoạt động mà các tổ chức Đoàn cần triển khai nhằm tạo môi trường cho thanh thiếu niên ứng xử văn minh trên không gian mạng.

Thứ nhất, tuyên truyền về cuộc vận động, nâng cao nhận thức của cán bộ, đoàn viên, thanh thiếu niên về ứng xử văn minh trên trên không gian mạng. Chẳng hạn như, ban hành bộ sản phẩm tuyên truyền về Cuộc vận động, xây dựng cẩm nang hướng dẫn thanh thiếu niên khi tham gia các hoạt động trên không gian mạng, trang bị kiến thức, kỹ năng nhận diện, đấu tranh với các thông tin “xấu”, “độc”, tin giả cho đoàn viên, thanh thiếu niên và xây dựng Bản tin an ninh mạng dành cho đoàn viên, thanh niên…

Thứ hai, nâng cao kỹ năng của cán bộ nòng cốt và đoàn viên, thanh thiếu niên khi tham gia hoạt động trên không gian mạng như: Định kỳ hằng năm tổ chức tập huấn nâng cao kỹ năng, kiến thức về truyền thông, xử lý khủng hoảng truyền thông trên không gian mạng cho đội ngũ cán bộ đoàn các cấp; tổ chức các lớp tập huấn, các hoạt động thực tế nâng cao nhận thức và kỹ năng bảo vệ bí mật đời sống riêng tư, bí mật cá nhân của thanh niên, thiếu niên, nhi đồng khi tham gia các hoạt động trên không gian mạng theo quy định của pháp luật…

Thứ ba, tổ chức diễn đàn, tọa đàm về ứng xử văn minh trên không gian mạng, tham gia phát hiện, cảnh báo và kiến nghị các cơ quan chức năng xử lý các hành vi vi phạm pháp luật trên không gian mạng.

Cuối cùng, kiểm tra, đánh giá, sơ kết, tổng kết cuộc vận động. Đưa nội dung kiểm tra, giám sát việc triển khai thực hiện cuộc vận động vào kế hoạch kiểm tra, giám sát công tác đoàn định kỳ hàng năm và theo chuyên đề. Trung ương Đoàn ban hành Kế hoạch kiểm tra, giám sát định kỳ hằng năm, trong đó có nội dung kiểm tra, giám sát tình hình triển khai cuộc vận động; Tổ chức sơ kết cuộc vận động vào năm 2027, tổng kết việc thực hiện cuộc vận động vào năm 2030 và xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện trong những năm tiếp theo.

Việc ban hành kế hoạch cuộc vận động này là nhằm góp phần tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong đoàn viên, thanh thiếu niên về ý thức, trách nhiệm đối với việc ứng xử với những thông tin trên mạng xã hội, tăng cường công tác tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về quản lý mạng xã hội; Tạo môi trường cho đoàn viên, thanh thiếu niên chủ động thay đổi, điều chỉnh hành vi để tham gia các hoạt động trên không gian mạng an toàn, lành mạnh.

Cuộc vận động được triển khai đến tất cả các cấp bộ Đoàn trong và ngoài nước, đảm bảo đồng bộ, hiệu quả, thu hút đông đảo đoàn viên, thanh thiếu niên tham gia./.

Ánh Dương