Theo bài viết gần đây trên Bloomberg, nền kinh tế Việt Nam đang tìm cách vươn lên, không chỉ dừng lại ở vai trò của một trung tâm sản xuất may mặc và giày da hay phần mềm thuê ngoài. Vì thế, game trên thiết bị di động đang được xem là một sản phẩm xuất khẩu và là một phần quan trọng trong lĩnh vực công nghệ mới nổi.

Điều này cũng phù hợp với xu hướng phát triển mạnh mẽ của trò chơi di động khi ước tính trên toàn cầu, thị trường game di động sẽ vượt quá 300 tỷ USD vào năm tới, tốc độ tăng trưởng hàng năm đạt trên 7%. 

Số liệu từ data.ai cho biết Việt Nam được xếp hạng trong số 5 quốc gia hàng đầu thế giới về sản xuất trò chơi di động theo lượt tải xuống trong nửa đầu năm 2023. Bloomberg bình luận rằng ngành công nghiệp trò chơi điện tử trỗi dậy tại Việt Nam không phải là điều quá ngạc nhiên “đối với những người đã tận mắt chứng kiến sự tăng trưởng của nền kinh tế nơi đây”.

Tỷ lệ sử dụng điện thoại thông minh (smartphone) của Việt Nam thuộc hàng cao nhất ở châu Á và khoảng một nửa dân số ở đây dưới 30 tuổi. Cuộc sống hối hả và cạnh tranh là một phần trong dòng chảy hàng ngày ở các thành phố lớn, nơi những người bán hàng rong xếp hàng trên những con phố đông đúc, bán các món ăn đường phố và cà phê dạo trong khi các doanh nhân công nghệ sôi động với những bài phát biểu, đào tạo tại các sự kiện kết nối.

Thị trường game Việt sôi động, nhiều nhà phát triển và startup về game xuất hiện

Ngành công nghiệp game của Việt Nam được dẫn dắt bởi đội ngũ ngày càng đông các nhà phát triển trò chơi và các công ty khởi nghiệp (startup) bao gồm Amanotes, nổi tiếng với các trò chơi âm nhạc trên thiết bị di động và nhà phát hành Falcon Squad OneSoft.

Sự gia tăng của tầng lớp startup về game cũng phản ánh thành công của Việt Nam trong việc củng cố hệ thống giáo dục của mình. Học sinh Việt Nam thường xuyên vượt trội so với học sinh ở Mỹ và các nước Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) khác về điểm thi đáng giá học sinh quốc tế PISA (The Programme for International Student Assessment ), mối quan tâm đến kỹ thuật và công nghệ tăng cao. Các khóa học dạy trẻ em viết code, lập trình ngày càng phổ biến, trong khi các trường đại học đang đưa phát triển game vào chương trình giảng dạy.

Khôi Nguyên, người sáng lập Good Story Time, một startup tạo ra các công cụ để phát triển game, cho biết "tinh thần dám nghĩ dám làm xuất hiện ở “thung lũng Silicon tại TP. HCM”. Sau khi làm kỹ sư trưởng cho Oculus VR, công ty được Meta Platforms mua lại vào năm 2014, Khôi Nguyên đã từ Bay Area chuyển về Việt Nam khởi nghiệp. “Năng lực công nghệ ở đây khá xuất sắc”, anh nói.

Việt Nam lần đầu tiên thu hút sự chú ý của các game thủ toàn cầu vào năm 2013 sau khi nhà phát triển game Nguyễn Hà Đông tạo ra một ứng dụng trò chơi đơn giản nhưng gây nghiện có tên Flappy Bird và trở thành hiện tượng.

Flappy Bird nổi tiếng đến mức Đông đã gỡ game xuống vì được cho là quá bối rối trước sự thu hút đột ngột - sau khi anh đã kiếm được tới 50.000 USD một ngày từ các quảng cáo bật lên. Flappy Bird mang đến một cú sốc cho các nhà phát triển Việt Nam, những người thấy được mức độ thành công của những game di động đơn giản như vậy.

Thái Thanh Liêm, Giám đốc điều hành của nhà phát hành trò chơi Topebox và là một phần của thế hệ doanh nhân game thành công mới, nhớ lại sự phấn khích của những ngày đầu cách đây một thập kỷ. Anh và những người bạn của mình, những người sau này trở thành đồng sáng lập công ty, đã làm việc không mệt mỏi để tạo ra các ứng dụng trò chơi miễn phí mà sau này sẽ được tải xuống smartphone từ Singapore đến San Francisco.

“Chúng tôi ăn, ngủ và làm việc cùng nhau”, anh nói, nhớ lại những đêm co ro bên chiếc máy tính xách tay trong mái nhà nhỏ - mà Bloomberg gọi là “phiên bản gara của thung lũng Silicon tại Việt Nam”.

Game đầu tiên của họ, trong vòng 1 năm, đã đạt được nửa triệu lượt tải xuống và 1 triệu USD doanh thu toàn cầu. Lượt truy cập ngày càng lớn hơn. 

Thách thức ngày càng tăng trên thị trường trò chơi toàn cầu

Các doanh nghiệp game hiện có mặt khắp đất nước, cạnh tranh nhau tạo ra những bom tấn toàn cầu tiếp theo. Theo Sensor Tower, hãng nghiên cứu thị trường về ứng dụng di động và quảng cáo kỹ thuật số, Magic Tiles 3 của Amanotes được xếp hạng trong số 20 trò chơi di động hàng đầu về lượt tải xuống toàn cầu vào năm ngoái.

Amanotes cho biết trò chơi đã được tải xuống hơn 1 tỷ lần kể từ khi phát hành vào năm 2017.

OneSoft năm ngoái là nhà xuất bản trò chơi di động lớn thứ tư thế giới về số lượt tải xuống từ App Store và Google Play, data.ai cho biết, trong khi Zego Studio xếp thứ 9 trong số các nhà xuất bản ứng dụng và trò chơi trên toàn thế giới về số lượt tải xuống trong quý IV năm ngoái. 

Bill Võ, đồng sáng lập và giám đốc điều hành của Amanotes, cho biết mặc dù game của họ có hơn 3 tỷ lượt tải xuống nhưng nhiều người dùng không biết xuất xứ của công ty.

"Mọi người không biết Amanotes là một công ty Việt Nam. Chúng tôi đang định vị mình là một công ty toàn cầu”.

Amanotes - sự kết hợp giữa các nốt nhạc nghiệp dư và chuyên nghiệp - được biết đến nhiều nhất với các game âm nhạc Magic Tiles 3 và Tiles Hop và có 100 triệu người dùng hoạt động hàng tháng, hầu hết trong số họ ở Mỹ. Amanotes đang thảo luận với các nhà đầu tư tiềm năng, bao gồm cả các công ty cổ phần tư nhân và các nhà đầu tư mạo hiểm, vì muốn mở rộng quy mô kinh doanh của mình.

Tuy nhiên, các nhà phát triển Việt Nam đang phải đối mặt với những thách thức ngày càng tăng trên thị trường trò chơi toàn cầu khi các chính phủ áp dụng quy định thu thập dữ liệu chặt chẽ hơn.

Những thay đổi này buộc các công ty game phải dành nguồn lực để tương tác trực tiếp với người chơi và khuyến khích họ cung cấp thông tin tình nguyện để nhà phát triển có thể tùy chỉnh trò chơi. Điều này gây tăng thêm chi phí cho các công ty lớn hơn và đặc biệt khó khăn đối với các startup nhỏ hơn, Kelly Wong, Phó chủ tịch mảng giải trí game của công ty khổng lồ về game, nhắn tin và thanh toán của Việt Nam, VNG Corp, nói.

“Mô hình Flappy Bird sẽ không tồn tại nữa”, ông nói.

Hầu hết các trò chơi phổ biến ở Việt Nam là trò chơi phổ thông miễn phí với giao diện đơn giản. Wong cho biết phát triển game cho các hệ máy console như PlayStation và Xbox sẽ cần vài năm và hơn 100 triệu USD đầu tư.

Tuy nhiên, các nhà phát triển Việt Nam đang tích lũy kinh nghiệm, chi phí sản xuất game điện tử có thể sẽ giảm nhờ các công nghệ mới, giúp tạo ra các trò chơi phức tạp hơn, Bình Trần, đồng sáng lập quỹ Ascend Vietnam Ventures, có trụ sở tại TP. HCM, cho biết.

Samuel Stevenin, giám đốc điều hành bộ phận nghệ thuật của Virtuos, một công ty phát triển game điện tử với 3 nhà sản xuất tại Việt Nam, cho biết căng thẳng gia tăng giữa Trung Quốc và Mỹ cũng có thể mang lại lợi thế cho các nhà phát triển game Việt Nam khi các nhà sản xuất game tìm kiếm đối tác phát triển bên ngoài Trung Quốc cho các dự án phức tạp hơn. 

Điều đó đang làm cho Việt Nam - và toàn bộ Đông Nam Á - trở nên hấp dẫn hơn./. 

Anh Minh