3 mối đe dọa chính

Trong một bài đăng trên blog của Kaspersky, ông Lance Spitzner từ Học viện mạng SANS đã tóm tắt 3 mối đe dọa chính đối với những trẻ em lớn lên trong thế giới số ngày nay: (1) Người lạ: kẻ săn mồi tình dục, sextortion (tống tiền dựa trên tình dục), lừa đảo; (2) Bạn bè: bạo lực mạng, chơi khăm, sextortion; (3) Bản thân: chia sẻ quá mức, nhắn tin khiêu dâm, bắt nạt, tải xuống/chia sẻ nội dung bất hợp pháp

Theo nghiên cứu Disrupting Harm 2022 do Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF), ECPAT International (một mạng lưới toàn cầu gồm các tổ chức xã hội dân sự hoạt động nhằm chấm dứt nạn bóc lột tình dục trẻ em) và Cơ quan cảnh sát quốc tế (Interpol) thực hiện, hầu hết trẻ em Việt Nam có vẻ sở hữu một số kiến ​​thức về các kỹ năng an toàn trên môi trường trực tuyến, chẳng hạn như như biết cách báo cáo nội dung có hại trên mạng xã hội.

Tuy nhiên, chỉ 36% cho biết các em đã nắm được cách làm thế nào để trở nên an toàn trên mạng. Trong năm qua, có 1% người dùng Internet trong độ tuổi 12 - 17 ở Việt Nam là nạn nhân của bóc lột và xâm hại tình dục qua mạng.

Một báo cáo của Kaspersky cũng tiết lộ rằng thế hệ (Gen) Z (những người trong độ tuổi từ 11 - 26) là những người có xu hướng chia sẻ quá mức. Thế hệ Z cho rằng mình hiểu biết về bảo mật trực tuyến nhưng lại dễ bị lừa đảo nhất. Khoảng 55% người tham gia khảo sát thừa nhận đã đưa thông tin cá nhân của họ như tên, ngày sinh và địa điểm lên mạng xã hội. 72% trong số họ không thể xác định được các vụ lừa đảo và 26% thú nhận đã trở thành nạn nhân của một vụ lừa đảo.

Ông Yeo Siang Tiong, Tổng Giám đốc Khu vực Đông Nam Á của Kaspersky cho biết: “Trước đây, khi đến mùa tựu trường, phụ huynh thường lo lắng nhất về điểm học bạ của con mình. Tuy nhiên, vấn đề này không còn nữa. Các bậc phụ huynh Việt Nam, cũng như nhiều bậc phụ huynh khác trên thế giới, hiện đang nuôi dạy những đứa trẻ “siêu kết nối” (hyper-connected) và mối quan tâm lớn hiện tại của họ là liệu con họ có trở thành mục tiêu của tội phạm mạng hay không".

Không ai có thể đổ lỗi cho các em vì trẻ em trong thời đại ngày nay có nhiều nguy cơ bị người lạ dụ dỗ, bị bắt nạt trên mạng và thậm chí bị đánh cắp thông tin cá nhân ở trường học. Từ góc độ bảo mật, không quan trọng nạn nhân đang 6 hay 56 tuổi.

Do vậy, ông Yeo Siang Tiong cho biết: "Chúng ta đang sống trong một thế giới mà mỗi người là một công dân kỹ thuật số và “dấu chân” số của chúng ta đang lan rộng từng ngày. Nếu tại thời điểm này, người lớn vẫn tiếp tục rơi vào bẫy của tội phạm mạng, thì không thể mong đợi trẻ em biết những điều cần tránh trong thế giới số. Vì vậy, việc bảo vệ trẻ em nên là ưu tiên hàng đầu của chúng ta với tư cách là cha mẹ”.

6 giải pháp giúp phụ huynh vượt qua nỗi lo mùa tựu trường

Dưới đây là một vài biện pháp dành cho phụ huynh để nuôi dạy con trẻ hiệu quả và an toàn hơn trong một thế giới số:

Nói chuyện thường xuyên với con:

Trong một nghiên cứu toàn cầu do Kaspersky thực hiện dựa trên ý kiến ​​của 8.793 phụ huynh có con từ 7 - 12 tuổi, 58% phụ huynh thừa nhận đã dành tổng cộng chưa đến 30 phút trong suốt thời thơ ấu của con mình để nói về an toàn trên Internet. Chỉ 11% nói rằng họ đã dành hơn hai giờ để nói chuyện với con về những mối nguy hiểm.

Nhà tâm lý học nổi tiếng Emma Kenny khuyên các bậc phụ huynh nên dành 10 phút/ngày trước khi đi ngủ để thảo luận về một ngày của con, bao gồm cả hoạt động trực tuyến của chúng. Hãy yêu cầu con chia sẻ về mặt tích cực và tiêu cực mà chúng gặp phải trên mạng.

Điều này không chỉ bình thường hóa cuộc trò chuyện về bảo vệ Internet mà còn góp phần vào cách tiếp cận an toàn, thông minh của trẻ trên không gian mạng. Hơn nữa, sau một thời gian ngắn, các bậc phụ huynh sẽ cảm thấy không cần cố gắng quá nhiều để “kiểm tra” tình trạng hiện tại của con.

Giáo dục bản thân và con cái

Các bậc phụ huynh chỉ cảm thấy tự tin khi nói chuyện với con mình về thế giới mạng chỉ khi họ thật sự hiểu nó. Hãy dành thời gian để đọc các xu hướng, trò chơi và kênh mới nổi để hiểu cách chúng có thể ảnh hưởng đến hoạt động trực tuyến của con.

Ngoài ra, hãy thảo luận về công nghệ và những mối nguy hiểm tiềm tàng với con, ngay cả khi bạn phải giả ngơ và yêu cầu con giúp bạn thiết lập một tài khoản mạng xã hội. Bằng cách thể hiện rằng bạn tin tưởng con với tư cách là một “giáo viên”, điều đó càng tạo dựng được sự tin tưởng lẫn nhau. Giáo dục con về những điều bạn đang nghe hoặc thấy về các mối đe dọa trên mạng hoặc vi phạm an ninh.

Xây dựng bầu không khí cởi mở, thoải mái:

Một tình huống lý tưởng là các bậc phụ huynh có khả năng nhận biết được nếu có bất cứ điều gì khiến con cảm thấy khó chịu, bị đe dọa hoặc không vui. Theo đó, hãy đối phó với bắt nạt trên không gian mạng như vấn nạn bắt nạt ngoài đời thực bằng cách khuyến khích con cởi mở và nói chuyện với một người lớn đáng tin cậy (tốt nhất là phụ huynh) nếu con nhận được bất kỳ tin nhắn đe dọa hoặc không phù hợp nào.

Đặt ranh giới:

Thiết lập các quy tắc cơ bản rõ ràng, phù hợp với lứa tuổi của con về những gì được làm và không được phép làm trên mạng. Đồng thời, hãy giải thích lý do các quy tắc này được áp dụng và giúp con nhận thức được hậu quả của những việc không nên làm.

Chẳng hạn như cha mẹ thiết lập thời điểm mà con không nên sử dụng công nghệ hoặc truy cập đến một địa chỉ cụ thể hay những vấn đề liên quan đến việc chia sẻ một bức ảnh trực tuyến sẽ tồn tại mãi mãi trên Internet và có khả năng tác động đến cuộc sống cũng như nghề nghiệp trong tương lai của con.

Khi con dần lớn hơn, các bậc cha mẹ nên chủ động hơn trong việc thiết lập các hành động tiềm năng cũng như dạy cho con biết về những hậu quả tiềm ẩn.

Sử dụng các tài nguyên có sẵn

Cha mẹ không thể ở cạnh con cái 24/7 để theo dõi các hoạt động trực tuyến của con. Một bước đi thông minh là sử dụng phần mềm kiểm soát đáng tin cậy dành cho phụ huynh để thiết lập khuôn khổ cho những gì có thể chấp nhận được liên quan đến hoạt động trực tuyến của con, bao gồm việc chúng có thể dành bao nhiêu thời gian (và khi nào) trực tuyến, nội dung hoặc loại hoạt động nào nên chặn (phòng trò chuyện, diễn đàn, v.v).

Bộ lọc kiểm soát của phụ huynh có thể được thiết lập cho các cấu hình máy tính khác nhau, cho phép cha mẹ tùy chỉnh các bộ lọc theo từng đứa trẻ.

Khi đã mua một chiếc điện thoại thông minh cho con mình, hãy xác định rằng đó không chỉ là một chiếc điện thoại mà còn là một thiết bị máy tính vô cùng tinh vi sở hữu tính năng kiểm soát của phụ huynh và có thể lọc nội dung xấu, độc hại trên môi trường kỹ thuật số.

Các bậc phụ huynh cũng có thể bảo vệ thiết bị của con mình bằng việc sử dụng các công nghệ hiện có như Safe Kids được tải tự động trong Kaspersky Premium. Công nghệ này đóng vai trò như một công nghệ thứ cấp, giúp bảo vệ trẻ em khỏi những thứ đáng sợ không mong muốn, nội dung “bẩn” hoặc thậm chí là tìm điện thoại bị mất hoặc bị đánh cắp. Phần mềm hoạt động trên cả iOS và Android.

Đừng quên tận dụng các cài đặt do ISP, nhà sản xuất thiết bị và nhà cung cấp mạng điện thoại di động cung cấp. Ví dụ: hầu hết các điện thoại đều cho phép người dùng ngăn chặn mua hàng trong ứng dụng. Nhờ đó, phụ huynh có thể tránh phải trả những hóa đơn đắt đỏ khi con mình chơi trò chơi trên thiết bị di động.

Yêu cầu giúp đỡ:

Không có sách hướng dẫn cho việc nuôi dạy con cái. Học cách trở thành cha mẹ cần có trải nghiệm và chắc chắn rằng ai cũng sẽ phạm sai lầm trên hành trình đó.

Không phải ai cũng có cách nuôi dạy con cái giống nhau và điều đó không sao cả, hãy lựa chọn những gì phù hợp với gia đình. Nếu một tình huống có vẻ ngoài tầm kiểm soát, hãy nhớ rằng vẫn còn có sự giúp đỡ của các cơ quan chức năng địa phương./.

Hạnh Tâm