Cuốn sách của tác giả Nhật Bản nổi tiếng

Yoko Tawada là cái tên nổi bật hiện nay trên văn đàn thế giới. Nhiều tác phẩm của cô được các nhà phê bình nước ngoài đánh giá là pha trộn nhuần nhuyễn giữa chất siêu thực và hiện thực, phá vỡ ranh giới giữa thực và ảo, giữa lý tính và cảm tính…

Không có một điều gì là cố định trong ánh nhìn của Yoko Tawada. Mọi thứ lấp lánh, xóa nhòa và trộn lẫn vào nhau – từ chữ nghĩa đến hình ảnh; từ biểu tượng đến cấu trúc…

Tên tuổi của Yoko Tawada được độc giả Việt Nam biết tới qua cuốn Mắt trần, nay Nhà xuất bản (NXB) Phụ nữ Việt Nam tiếp tục giới thiệu Hiến đăng sứ - một tác phẩm sẽ dẫn độc giả vào thế giới của Yoko Tawada với những huyễn hoặc, lạ lẫm, những ẩn dụ và hiện thực lạ lùng bậc nhất.

Hiến đăng sứ xuất bản lần đầu tại Nhật năm 2014, thuộc thể loại viễn tưởng, phản địa đàng nhưng khi đọc lại có cảm tưởng như tác giả đang viết truyện hiện thực đang xảy ra ở nước Nhật.

Tác phẩm gồm 4 truyện ngắn và 1 vở kịch, đặt trong bối cảnh Nhật Bản trải qua một cơn thảm họa, khiến cuộc sống bị đảo lộn, hiện tượng đột biến diễn ra khắp nơi, và nước Nhật đóng cửa.

Bản thân tên tác phẩm cũng có thể gây nhiều tò mò lẫn khó hiểu cho độc giả. “Hiến đăng sứ” có nghĩa là sứ giả, được tuyển chọn để thực hiện một sứ mệnh nào đó. Âm đọc của chữ này đồng âm với Khiển đường sứ trong tiếng Nhật, cùng là “kentoshi”. Khiển đường sứ là các đoàn ngoại giao Nhật được cử sang nhà Đường của Trung Hoa để nhập biến văn minh của họ vào thế kỷ thứ 7. Ngay tựa truyện đã chứa đựng điển tích.

Truyện đầu tiên và cũng dài nhất, "Hiến đăng sứ", kể về một nước Nhật điêu tàn, người già không thể chết được, cứ sống hoài đến mức quên luôn cả ý niệm chết. Dường như, mục đích sống duy nhất của họ là nhằm nuôi nấng, bảo bọc thế hệ trẻ đang bị bệnh tật và chết yểu ngày một nhiều. Lúc này, Nhật Bản phong tỏa cả nước, đồng thời các quốc gia khác cũng ngừng giao thương, hợp tác với Nhật.

Truyện tiếp theo, “Vi đà hộ pháp ở bất kỳ đâu”, Yoko Tawada kể về mối quan hệ đồng tính của hai người phụ nữ khi nước Nhật xảy ra một trận động đất kinh hoàng. Truyện như cuộc chơi chữ, từ đó bóc tách những tầng sâu trong tâm lý nhân vật.

Truyện thứ ba, “Đảo bất tử”, được sáng tác với lối kể chuyện đan lồng giữa điểm nhìn cá nhân (nhân vật xưng “tôi”) với điểm nhìn khách quan nhằm kể về một nước Nhật bị ảnh hưởng phóng xạ nặng nề. Nhật Bản từ vị trí là một quốc gia được tôn trọng trở thành một đất nước với cái tên bị ghê sợ, gắn liền với “nhiễm độc”.

Truyện thứ tư, “Bên kia bờ hạnh phúc”, kể về nước Nhật nơi người dân lần lượt rời khỏi. Truyện được kể dưới góc nhìn của Sede (một cựu thượng nghị sĩ), thông qua đó, ta thấy được nỗi lo lắng của tác giả về việc danh tính Nhật Bản có thể bị biến mất.

Cuối cùng là vở kịch “Tháp Babel của các loài vật”, trong đó các loài vật biết nói về sự tồn tại của chúng trong thế giới không còn bóng dáng của con người…

Kỹ thuật viết điêu luyện và cuốn hút

Dưới lớp vỏ ngôn từ của nữ văn sĩ này, mọi thứ nhòe mờ ranh giới, chúng xoắn quyện và đan lồng vào nhau, tạo nên một hình thức cực uyển chuyển, nó đối lập hoàn toàn với hiện thực khốc liệt mà cô vẽ nên, khiến cho Hiến đăng sứ trở thành một tác phẩm lạ lùng nhưng hấp dẫn.

Với độc giả từng đọc qua các tác phẩm phản địa đàng u ám nhất - như Chuyện người tùy nữ của Margaret Atwood, 451 độ F của Ray Bradbury… (và hàng tá quyển kinh điển khác) – sẽ bắt gặp lại trong Hiến đăng sứ của Yoko Tawada sự biến ảo của một cây bút tài năng, “phù thủy” có khả năng hư cấu nên những biểu tượng đầy ám ảnh, vô cùng phi lý.

Và cũng như những văn tài đang lo lắng và phần nào đó tiên tri về xã hội loại người đầy khủng hoảng, thông qua Hiến đăng sứ Yoko Tawada nhìn thấy một nước Nhật u ám, bất định. Nhưng sự lo lắng của cô không thuần túy dựa trên một trào lưu văn học hay thuần văn học nào, mà nó xuất phát từ điều duy nhất: tình yêu của cô đối với nước Nhật, yêu thâm trầm và say đắm.

pv