Việt Nam đã chứng kiến một sự phát triển nhanh chóng của ngành CNHT trong những năm gần đây. Với sự hỗ trợ từ chính phủ và những lợi thế cạnh tranh về chi phí lao động và địa điểm địa lý, ngành CNHT đang trở thành một phần quan trọng trong bức tranh kinh tế của đất nước.

Ngành CNHT Việt nam có nhiều chuyển biến tích cực trong 10 năm qua

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, hiện Việt Nam có khoảng 5.000 DN thuộc mảng CNHT. Các công ty hỗ trợ tại Việt Nam cung cấp một loạt các dịch vụ như gia công, sản xuất linh kiện, đóng gói, phân phối và quản lý chuỗi cung ứng. Nhiều công ty nước ngoài đã chọn Việt Nam làm địa điểm để thiết lập các trung tâm dịch vụ hỗ trợ, tận dụng lợi thế về chi phí lao động thấp, đào tạo chất lượng và môi trường kinh doanh thuận lợi. Đáng chú ý, nhiều sản phẩm CNHT của Việt Nam như dây cáp điện, hộp số, các linh kiện nhựa…. đã xuất khẩu đi một số thị trường trên thế giới, bao gồm Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc, Hoa Kỳ …

Có khoảng 100 DN hỗ trợ Việt Nam là nhà cung ứng cấp một cho các tập đoàn đa quốc gia. Ngoài ra, khoảng 700 DN là nhà cung ứng cấp hai, cấp ba. Riêng hãng điện tử Samsung hiện nay đang có khoảng 50 DN hỗ trợ của Việt Nam đang làm nhà cung ứng cấp một và khoảng 170 DN là nhà cung ứng cấp hai.

Việt Nam có một lực lượng lao động trẻ, có trình độ đào tạo tốt và tinh thần làm việc chuyên nghiệp. Ngoài ra, địa điểm địa lý của Việt Nam cũng mang lại lợi thế về giao thông thuận tiện và quy mô sản xuất lớn. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng thu hút một lượng lớn đầu tư từ các công ty nước ngoài trong ngành CNHT.

Các DN nước ngoài đã đầu tư vào việc xây dựng nhà máy sản xuất, trung tâm dịch vụ và các cơ sở hỗ trợ khác tại Việt Nam. Tất cả những yếu tố này đã tạo ra một môi trường thuận lợi để ngành CNHT phát triển và mở rộng. Điều này không chỉ tạo ra cơ hội việc làm cho người dân địa phương mà còn đóng góp vào phát triển kinh tế của đất nước.

Tại Tọa đàm về "Tháo gỡ khó khăn, tăng trợ lực cho CNHT" do Tạp chí Công Thương tổ chức ngày 22/9, ông Phạm Tuấn Anh, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp, (Bộ Công Thương) cho biết ngành CNHT của Việt nam đã có nhiều chuyển biến tích cực trong gần 10 năm qua. Những chính sách khuyến khích phát triển CNHT cũng như những nỗ lực của DN đã mang lại nhiều kết quả tích cực. DN CNHT phát triển không chỉ về cả số lượng mà cả chất lượng. Năng lực sản xuất của các DN ngày càng hiệu quả, sản lượng được nâng lên, tỷ lệ nội địa hóa của một số ngành công nghiệp tại Việt Nam được cải thiện.

Những thách thức cần vượt qua

Ngành CNHT của Việt Nam không chỉ đáp ứng nhu cầu nội địa mà còn đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Các công ty hỗ trợ tại Việt Nam đã tạo ra một lượng lớn sản phẩm xuất khẩu, đáp ứng nhu cầu của các thị trường quốc tế. Sản phẩm công nghiệp như linh kiện điện tử, thiết bị điện tử, giày dép, dệt may và sản phẩm gỗ đã trở thành những mặt hàng xuất khẩu chủ lực.

Mặc dù ngành CNHT ở Việt Nam đang đạt được những thành tựu đáng kể, nhưng cũng đối diện với một số thách thức. Một trong những thách thức chính là cạnh tranh với các quốc gia khác trong khu vực và trên thế giới. Việc đảm bảo chất lượng sản phẩm, nâng cao năng lực đối tác và khả năng nghiên cứu và phát triển sẽ là những yếu tố quan trọng để ngành CNHT có thể tiếp tục phát triển và thúc đẩy sự đổi mới.

Tại hội thảo “Xúc tiến thu hút đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao, CNHT - Kinh nghiệm và giải pháp liên kết tham gia chuỗi sản xuất, cung ứng của các DN, tập đoàn lớn” mới đây, ông Nguyễn Đình Thắng, Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội, cho biết các DN CNHT tại Hà Nội gia tăng cả về số lượng, quy mô, chất lượng, nhiều DN có hệ thống sản xuất và sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế.

Tuy nhiên, lãnh đạo Sở Công Thương Hà Nội cho rằng so với các nước trong khu vực, ngành CNHT Việt Nam hình thành và phát triển muộn hơn. Vì vậy, để thúc đẩy ngành CNHT phát triển cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho các DN, cần có định hướng, cơ chế chính sách phù hợp, đúng đắn và mạnh mẽ.

Ngoài ra, DN hỗ trợ cần chú trọng vào công tác nghiên cứu và phát triển (R&D) đạt được sự đổi mới, nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ, cũng như tăng tính cạnh tranh và giá trị gia tăng. R&D cho phép DN tạo ra sản phẩm và dịch vụ mới, đáp ứng nhu cầu thị trường đa dạng hóa và thay đổi. Bằng cách đầu tư vào R&D, DN có thể nâng cao khả năng cạnh tranh và duy trì lợi thế trong ngành.

Bên cạnh đó, dù các Bộ, ngành, địa phương đã nỗ lực kết nối các DN CNHT với các tập đoàn đa quốc gia, song mối liên kết với các DN FDI chưa thật chặt chẽ. Thời gian qua, Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công thương) đã phối hợp với Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản và Trung tâm ASEAN-Nhật Bản tổ chức các chương trình kết nối, tạo điều kiện thiết thực để các DN Việt Nam và Nhật Bản trao đổi kinh nghiệm và kỹ thuật sản xuất, tìm kiếm cơ hội hợp tác sản xuất phát triển kinh doanh.

Đầu tư vào đào tạo và phát triển nhân lực cho CNHT

Đầu tư vào đào tạo và phát triển nhân lực là một yếu tố giúp Việt Nam nắm bắt được những cơ hội phát triển trong ngành CNHT. Các chương trình đào tạo nghề và đào tạo kỹ năng cần được tăng cường, đảm bảo rằng lao động Việt Nam có đủ trình độ và chất lượng để đáp ứng yêu cầu của công nghiệp hiện đại. Hơn nữa, cần tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy nghiên cứu và phát triển trong ngành CNHT.

Mới đây, Cục Công nghiệp, Bộ Công Thương đã phối hợp với Samsung (Hàn Quốc) tổ chức khai giảng Chương trình hợp tác đào tạo nâng cao chất lượng chuyên gia chuyển đổi số cho DN CNHT khu vực phía Nam. Chương trình nhằm hiện thực hóa biên bản ghi nhớ giữa Bộ Công Thương và Tập đoàn Samsung về việc hợp tác triển khai chương trình đào tạo 200 chuyên gia chuyển đổi số trong vòng 2 năm, bắt đầu từ năm 2022 đến năm 2023.

Tính đến cuối năm 2022, Samsung phối hợp với Bộ Công Thương đã hỗ trợ đào tạo 51 chuyên gia về lĩnh vực nhà máy thông minh tại Việt Nam. Đồng thời tư vấn phát triển nhà máy thông minh cho 26 DN trên cả nước, trong đó có 14 DN phía Bắc và 12 DN phía Nam.

Ngành CNHT đang trở thành một ngành công nghiệp quan trọng và đóng góp đáng kể vào nền kinh tế của Việt Nam. Với tiềm năng và cơ hội phát triển, ngành CNHT có thể tiếp tục tăng trưởng và đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút đầu tư nước ngoài và xuất khẩu. Để đạt được điều này, cần có sự đầu tư vào nâng cao chất lượng, đổi mới và nâng cao năng lực cạnh tranh, đồng thời cải thiện hạ tầng và quy trình hải quan. Với những nỗ lực này, ngành CNHT của Việt Nam có thể tiếp tục phát triển và góp phần vào sự thịnh vượng của đất nước.

Anh Minh