Với chủ đề "ASEAN Tầm vóc: Tâm điểm của tăng trưởng", Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 43 và các Hội nghị Cấp cao liên quan diễn ra từ ngày 4/9 đến ngày 7/9 tại Jakarta, Indonesia là hoạt động Cấp cao thường niên lớn nhất của khu vực, thu hút sự tham dự của lãnh đạo các nước thành viên ASEAN, Timor Leste với tư cách quan sát viên, các nước đối tác đối thoại, 2 quốc gia khách mời là Bangladesh và Quần đảo Cook, cùng 9 tổ chức quốc tế.

Với gần 20 hoạt động và khoảng 90 Văn kiện được thông qua và ghi nhận, Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 43 và các hội nghị liên quan đã thành công tốt đẹp. Trên tinh thần chủ đề “ASEAN Tầm vóc: Tâm điểm của tăng trưởng”, lãnh đạo các nước ASEAN và các đối tác đã trao đổi về nhiều nội dung chiến lược đang đặt ra cho ASEAN và khu vực, thống nhất các định hướng củng cố và nâng tầm hợp tác, chuẩn bị cho những bước phát triển mạnh mẽ hơn và bứt phá trong tương lai.

Một ASEAN tầm vóc, tự cường và năng động

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đỗ Hùng Việt cho biết: Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 43 và các Hội nghị Cấp cao liên quan đã truyền đi thông điệp mạnh mẽ về một ASEAN tầm vóc, tự cường và năng động. Các Hội nghị lần này có ba kết quả nổi bật sau:

Thứ nhất, dấu ấn về tầm vóc của ASEAN được khẳng định rõ nét và xuyên suốt. Tầm vóc của ASEAN ngày hôm nay là kết quả của cả một quá trình nỗ lực không mệt mỏi của ASEAN trong suốt hành trình 56 năm qua, trên nền tảng đoàn kết, tin cậy và hợp tác. Trong bối cảnh đầy biến động hiện nay, các giá trị này tiếp tục được phát huy, đưa ASEAN vượt qua khó khăn, thử thách, khẳng định vai trò và uy tín ở khu vực và thế giới.

Tầm vóc của ASEAN còn thể hiện ở việc thành công thu hút sự tham gia của các nước lớn và nhiều đối tác vào hợp tác khu vực, cùng ứng phó thách thức, vì lợi ích chung là hòa bình, ổn định và phát triển. Sự hiện diện của gần 20 đối tác tại các Hội nghị lần này cùng nhiều đề xuất hợp tác và thiết lập, nâng cấp quan hệ (với Nhật Bản, Canada, Hiệp hội Vành đai Ấn Độ Dương (IORA), Ban Thư ký Diễn đàn quần đảo Thái Bình Dương (PIF) phản ánh cam kết và sự coi trọng của các đối tác dành cho ASEAN.

Thứ hai, các nỗ lực hiện thực hóa ASEAN là tâm điểm của tăng trưởng. Đây không chỉ là khát vọng mà còn là sứ mệnh của ASEAN nhằm bảo đảm tốt hơn, hiệu quả hơn môi trường hợp tác và phát triển cho 680 triệu người dân khu vực. Để thực hiện mục tiêu này, ASEAN đã có những bước chuyển trong chiến lược hợp tác, cả nội khối và với các đối tác. Đó là chuyển đổi trong nhận thức, chuyển dịch trong tiếp cận và chuyển hướng trong hành động. Các xu thế lớn của thời đại, cùng hệ lụy đa chiều từ các diễn biến phức tạp ở khu vực và thế giới đặt ra yêu cầu cấp thiết cho tất cả các nước, trong đó có ASEAN, phải đổi mới, sáng tạo, chủ động và nhanh chóng thích ứng trước mọi cơ hội và thách thức.

Các thỏa thuận, sáng kiến như xây dựng hiệp định khung kinh tế số ASEAN, chiến lược trung hòa carbon, phát triển hệ sinh thái xe điện, khung kinh tế biển xanh… là những bước đi chủ động, sáng tạo của cả ASEAN và đối tác nhằm định hình và dẫn dắt xu hướng hợp tác mới ở khu vực.

Thứ ba, chuẩn bị những hành trang ban đầu cho giai đoạn phát triển tiếp theo của ASEAN. Hội nghị Cấp cao đã xem xét, ghi nhận Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 xác lập khuôn khổ chiến lược của ASEAN trong 20 năm tới. Với các định hướng trải rộng trên trụ cột chính trị-an ninh, kinh tế và văn hóa-xã hội, Tầm nhìn 2045 mở ra những hy vọng cho sự chuyển mình của ASEAN, hướng đến một ASEAN “tự cường, sáng tạo, năng động và lấy người dân làm trung tâm”.

Dấu ấn Việt Nam

Thứ trưởng Đỗ Hùng Việt cũng cho biết, Đoàn Việt Nam do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dẫn đầu đã có nhiều đóng góp quan trọng vào thành công của Hội nghị, được bạn bè quốc tế đánh giá cao. Thủ tướng đã có các bài phát biểu quan trọng tại tất cả các Hội nghị, mang tới ASEAN và các đối tác nhiều thông điệp, định hướng và sáng kiến thiết thực nhằm củng cố tiến trình xây dựng Cộng đồng và tăng cường quan hệ với các đối tác. Thủ tướng nêu rõ, ASEAN cần xác định bảo đảm hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực, là trách nhiệm và nỗ lực tự thân của chính ASEAN. Muốn vậy, các nước ASEAN phải nêu cao tinh thần đoàn kết, độc lập, tự chủ và tự cường bằng cả lời nói và hành động.

Tại Hội nghị, Thủ tướng đã cùng các lãnh đạo trao đổi sâu rộng về các vấn đề khu vực và quốc tế, tái khẳng định lập trường nguyên tắc của ASEAN. Trong vấn đề Biển Đông, Thủ tướng nhấn mạnh bảo vệ hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông vừa là lợi ích, vừa là trách nhiệm của tất cả các nước, đề nghị thúc đẩy thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và phấn đấu đạt được Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) thực chất, hiệu quả, phù hợp luật pháp quốc tế và Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, kêu gọi các đối tác ủng hộ lập trường của ASEAN, cùng ASEAN bảo đảm môi trường thuận lợi cho đàm phán COC.

Thủ tướng nhấn mạnh định hướng phát triển đồng đều và bền vững, đặc biệt ở các vùng sâu, vùng xa, tiểu vùng. Thủ tướng thông báo Việt Nam sẽ đăng cai tổ chức Diễn đàn Tương lai ASEAN về phát triển nhanh, bền vững, lấy người dân làm trung tâm, nhằm bổ trợ cho các diễn đàn, cơ chế chính thức của ASEAN, tạo cơ hội trao đổi rộng rãi về các ý tưởng, sáng kiến cho hợp tác khu vực, góp phần xây dựng Cộng đồng ASEAN tự cường và bền vững.

Thủ tướng đề nghị tập trung đẩy mạnh giao thương, đầu tư, kết nối doanh nghiệp, ổn định chuỗi cung ứng, hỗ trợ tiếp cận thị trường của nhau; mong muốn các đối tác hỗ trợ tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho hàng hóa của Việt Nam và các nước ASEAN. Thủ tướng đề nghị các cơ chế hợp tác của ASEAN mở rộng các lĩnh vực tiềm năng, như chuyển đổi số, kinh tế số, thương mại điện tử, chuyển đổi năng lượng, tài chính xanh, công nghệ xanh… Thủ tướng cũng đề nghị các đối tác phối hợp thúc đẩy các khuôn khổ hợp tác Mê Công, đóng góp hiệu quả cho phát triển bền vững tiểu vùng Mê Công...

Nhân dịp này, Thủ tướng đã có gần 20 cuộc gặp gỡ, tiếp xúc với lãnh đạo các nước, các tổ chức quốc tế tham dự Hội nghị, góp phần tăng cường quan hệ giữa Việt Nam với các đối tác, đưa hợp tác chính trị-ngoại giao, kinh tế-thương mại-đầu tư, an ninh-quốc phòng, văn hóa-giáo dục, giao lưu nhân dân… ngày càng đi vào chiều sâu, hiệu quả, thực chất.

Các đối tác đều đánh giá cao kết quả phát triển kinh tế-xã hội, điều hành của Chính phủ Việt Nam trong thời gian qua. cũng như vai trò năng động và những đóng góp tích cực của Việt Nam tại ASEAN và khu vực.

XT