Cộng đồng văn hoá - xã hội là một trong những trụ cột quan trọng của ASEAN

Cộng đồng Văn hóa – Xã hội của ASEAN một trong ba trụ cột quan trọng của Cộng đồng ASEAN, với mục tiêu chính là hướng tới việc nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân thông qua sự hợp tác giữa các nước và tập trung vào con người.

Trong việc xây dựng một ASEAN tập trung vào con người, Cộng đồng coi người dân là trung tâm và có trách nhiệm xã hội nhằm xây dựng tình đoàn kết và thống nhất lâu bền giữa các quốc gia và dân tộc ASEAN, thúc đẩy người dân tham gia tích cực vào quá trình xây dựng Cộng đồng ASEAN. Sự thành công của ASEAN phụ thuộc vào việc đặt một nền tảng vững chắc ở mức độ cơ bản nhất, đó chính là về vấn đề Văn hóa - Xã hội.

Để xây dựng một Cộng đồng ASEAN mạnh mẽ, việc tăng cường nhận thức về đa dạng văn hóa và thúc đẩy sự đoàn kết trong ASEAN là quan trọng nhất. ASCC là hệ thống có sự hợp tác chặt chẽ giữa các nước, có quy định và tiêu chuẩn chung; đề cao các vấn đề: an sinh xã hội, sự bình đẳng và công bằng xã hội, bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu. ASCC cũng tập trung vào lĩnh vực văn hóa, giáo dục, y tế, cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân. Đồng thời tăng cường nhận thức về cộng đồng và bản sắc chung của ASEAN, có sự quan tâm đặc biệt đến trẻ em, thanh niên, phụ nữ, người già, cũng như những người khuyết tật và khó khăn.

ASCC thúc đẩy quyền tự quyết và quyền tham gia dân sự, thúc đẩy công bằng xã hội, tuân thủ nền pháp luật. Tôn trọng và nâng cao phúc lợi và nhân phẩm của con người, cùng với việc tạo ra môi trường xanh và sạch, đảm bảo rằng Cộng đồng được phát triển bền vững.

Những ưu tiên trong việc xây dựng cộng đồng ASCC

Chủ tịch luân phiên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) trong năm 2023 - Indonesia đã công bố các ưu tiên của Cộng đồng Văn hóa - Xã hội ASEAN (ASCC). ASEAN cần duy trì vai trò trung tâm và trở thành điểm đến của sự ổn định và thịnh vượng trong khu vực. Để thực hiện điều này, ASCC cần tập trung vào một loạt các biện pháp, bao gồm tăng cường hệ thống y tế, thúc đẩy sự phát triển nông thôn, giảm thiểu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, bảo vệ và nâng cao năng lực lao động, cùng với việc thúc đẩy sự phát triển toàn diện của người khuyết tật.

Trong việc tăng cường hệ thống y tế khu vực, cần đánh giá các biện pháp để cải thiện tiếp cận y tế và ứng phó tốt hơn với nhiều nguy cơ rủi ro về sức khỏe trong khu vực. Đặt sự kết nối giữa con người, động vật, thực vật và môi trường là trọng tâm.

Một ưu tiên khác được đề ra trong năm nay, đó là việc trao quyền cho làng bản giúp thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng của khu vực nông thôn. Để làm được điều này, ASCC cần tăng cường phát triển nông thôn thông qua việc sử dụng các cơ hội hợp tác và chia sẻ kiến thức.

Cụ thể, Indonesia sẽ tiến hành tăng cường năng lực khu vực nhằm bảo tồn đa dạng sinh học và thực hiện thỏa thuận ASEAN về chống ô nhiễm khói mù xuyên biên giới. Đồng thời, để bảo vệ cũng như nâng cao năng lực của lao động nhập cư cả trên đất liền và biển tốt hơn trong tương lai, ASCC sẽ tăng cường bảo vệ quyền của lao động trong các tình huống khủng hoảng và các hoạt động trên các tàu cá thông qua tái đào tạo cùng thúc đẩy kĩ năng. Cuối cùng, để đảm bảo quyền và thúc đẩy phát triển toàn diện của người khuyết tật, Indonesia sẽ tăng cường quan hệ đối tác và hành động theo Kế hoạch tổng thể ASEAN 2025 và các biện pháp xa hơn.

Bên cạnh đó, các quốc gia thành viên ASEAN đều đang nỗ lực trong việc thúc đẩy các ưu tiên quan trọng trong Kế hoạch tổng thể ASCC. Bao gồm những sáng kiến giúp phát triển bền vững, tăng cường hỗ trợ xã hội, cải thiện hệ thống y tế khu vực, trao quyền cho các nhóm nhân dân dễ bị tổn thương và đẩy mạnh khả năng thích ứng trước biến đổi khí hậu, tăng cường hợp tác để giải quyết các thách thức hiện nay và đảm bảo rằng tất cả các bên đều cùng hưởng lợi từ quá trình hội nhập khu vực này.

Đưa ra những định hướng tham gia cụ thể tại Việt Nam

Đề án xây dựng và triển khai Kế hoạch thực hiện của Cộng đồng Văn hoá - Xã hội ASEAN nêu rõ nội dung hoạt động cụ thể, giúp Việt Nam đảm bảo vai trò tích cực, chủ động và trách nhiệm trong quá trình hội nhập ASEAN, đặc biệt là trong Cộng đồng Văn hóa -Xã hội.

Trong đó, phải tập trung vào mục tiêu và biện pháp mang lại lợi ích cho người dân, thúc đẩy hòa nhập, bền vững, tự cường và năng động cho Cộng đồng Văn hóa - Xã hội ASEAN. Tăng cường năng lực và sự tham gia của tất cả các bên liên quan trong quá trình xây dựng và thực hiện các hoạt động của Cộng đồng Văn hóa - Xã hội đến năm 2025. Đưa ra các sáng kiến và giải pháp phù hợp với điều kiện và lợi ích quốc gia, đảm bảo trách nhiệm trong hội nhập và xây dựng Cộng đồng ASEAN. Đa phương và đa dạng hóa các hình thức hợp tác với các quốc gia thành viên ASEAN khác trong các lĩnh vực văn hóa - xã hội, tận dụng tối đa cơ hội và nguồn lực. Tăng cường sáng kiến của Việt Nam, lồng ghép các ưu tiên trong nước vào ưu tiên của khu vực nhằm tận dụng tối đa sự hỗ trợ của các nước thành viên và các đối tác trong quá trình thực hiện ưu tiên trong nước.

Nâng cao năng lực cho tất cả các cấp, các ngành từ Trung ương tới địa phương và toàn dân để tăng cường sự tham gia trong quá trình xây dựng, thực hiện, giám sát và đánh giá các chương trình, chính sách, pháp luật và hoạt động liên quan, đồng thời, phải tạo thể chế, tổ chức và trách nhiệm rõ ràng cho các cơ quan, tổ chức cũng như cá nhân, tiếp tục củng cố và hoàn thiện hệ thống dịch vụ xã hội.

Nhanh chóng loại bỏ các rào cản và bất bình đẳng trong cuộc sống để tất cả người dân đều có điều kiện tiếp cận bình đẳng với các dịch vụ xã hội. Tăng cường sự tham gia xã hội bằng cách cung cấp các dịch vụ xã hội, phát triển nguồn nhân lực, việc làm, giảm nghèo bền vững và tạo môi trường hòa nhập. Bảo vệ và thúc đẩy quyền con người, bảo tồn và quản lý bền vững đa dạng sinh học và tài nguyên thiên nhiên để có đối phó với biến đổi khí hậu.

Phát triển các nguồn lực trong các lĩnh vực quan trọng như tài chính, lương thực, thực phẩm, nước và năng lượng. Tối ưu hóa việc sử dụng công nghệ thông tin, tôn trọng tự do tín ngưỡng; thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng trong xã hội. Khuyến khích sáng kiến và đổi mới, tăng cường tính cạnh tranh của nguồn nhân lực và hợp tác khu vực trong nghiên cứu, giáo dục và đào tạo. Từ đó, mở ra những cơ hội phát triển tốt và bền vững hơn cho Việt Nam, tạo dựng chỗ đứng vững chắc cho quốc gia trong khu vực ASEAN.

Quỳnh Trang