Cho đến nay, các phòng tin tức trên thế giới thường có hai mảng nhân sự. Đầu tiên là những người làm nội dung, bao gồm các phóng viên, điều tra viên hoặc nhà bình luận dày dạn kinh nghiệm, những người dành thời gian đi sâu vào các chủ đề, nghiên cứu, phân tích và tìm kiếm nguồn tin.

Thứ hai chính là đội ngũ những người hiểu rõ về định dạng, quản lý kênh, số liệu, sản phẩm và độc giả, đồng thời luôn tìm kiếm các xu hướng mới để giúp các tác phẩm báo chí của đội ngũ sản xuất được nhiều người đọc nhất.

Nhưng với sự ra đời của trí tuệ nhân tạo (AI) sáng tạo, việc ẩn náu trong thế giới cũ và ổn định của báo chí truyền thống sẽ không còn là lựa chọn nữa. Mọi người trong phòng tin tức phải hiểu cách hoạt động của các mô hình ngôn ngữ lớn và cách sử dụng chúng - rồi sau đó thực sự sử dụng chúng. Đây là lý do tại sao năm 2024 sẽ là năm mà các tổ chức truyền thông nghiêm túc quan tâm đến giáo dục và đào tạo.

Trong báo chí, ứng dụng AI và học máy mang lại những phạm trù rộng lớn hơn cho nền báo chí số. Chẳng hạn, các công nghệ này không chỉ hỗ trợ sản xuất tin tức mà còn để xác minh tính xác thực, xác minh nguồn gốc của hình ảnh và lời chứng bằng video, nhập giọng nói, tìm kiếm nâng cao và thậm chí cả phân tích dữ liệu.

Trong lĩnh vực này, Google cũng cung cấp một số công cụ, khóa học và hướng dẫn trực tuyến miễn phí cho báo chí. Google cũng tài trợ cho một nền tảng có tên là Báo chí AI, cùng với Trường Kinh tế và Khoa học Chính trị Luân Đôn và VRT News và Texty, cung cấp một khóa học giới thiệu về Học máy: cấp độ cơ bản bao gồm bảy bài học kéo dài khoảng 35 phút.

Anne Lagercrantz, Phó giám đốc điều hành của đài truyền hình công cộng Thụy Điển SVT cho biết: “Chúng tôi phải thu hẹp khoảng cách kỹ thuật số trong các phòng tin tức của mình”. Điều này đòi hỏi phải giáo dục và đào tạo tất cả nhân viên.

Mặc dù trước đây, việc một phóng viên điều tra không biết về SEO, thuật toán TikTok hoặc tỷ lệ mở bản tin là hoàn toàn có thể chấp nhận được, thì giờ đây, tất cả những người liên quan đến nội dung phải nhận thức được khả năng, những thiếu sót và cơ chế của các mô hình ngôn ngữ lớn, các công cụ xác minh thông tin đáng tin cậy cũng như các trách nhiệm pháp lý và đạo đức đi kèm với việc sử dụng chúng.

Ngoài ra, AI có tất cả tiềm năng để biến các nhà nghiên cứu và phóng viên giỏi thành những người xuất sắc, đóng vai trò là phần mở rộng mạnh mẽ cho bộ não con người. Nghiên cứu từ Trường Kinh doanh Harvard cho thấy các chuyên gia tư vấn sử dụng rộng rãi AI đã hoàn thành nhiệm vụ của họ nhanh hơn khoảng 25% và vượt trội hơn 40% về chất lượng so với các đồng nghiệp của họ.

Tuy nhiên, việc xây dựng các phòng tin tức phù hợp với những thách thức mới này không dễ dàng. Đầu tiên, đào tạo đòi hỏi nguồn lực và thời gian. Nhưng ban lãnh đạo có thể miễn cưỡng hoặc thay vào đó muốn đầu tư vào các công cụ mới hào nhoáng. Nhiều nhà quản lý vẫn chưa hiểu rằng chuyển đổi số là một thách thức về văn hóa hơn là thách thức về công nghệ.

Thứ hai, đào tạo cần những giảng viên hiểu rõ nội dung của họ. Thứ ba, đào tạo có thể vô ích khi không đi đôi với thực hành. Với AI nói riêng, mục tiêu phải là thực hiện văn hóa thử nghiệm, cộng tác và minh bạch thay vì biến nó thành một bài tập máy móc.

Do đó, việc thiết lập văn hóa học tập xung quanh tòa soạn phải là mục tiêu đáng giá cho năm 2024. Những thách thức ngày nay đối với các tòa soạn báo là việc phải liên tục thích ứng, làm việc với dữ liệu và xây dựng kết nối với những khán giả khó tính hơn, dễ thay đổi và thiếu kiên nhẫn hơn trước đây./.

Anh Minh