Theo báo cáo tổng quan về hạ tầng thủy lợi và phòng chống thiên tai của Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Quảng Ngãi, gần đây thiên tai thường xuyên xảy ra, đặc biệt 2 đợt hạn hán kéo dài năm 2015 với chu kỳ xuất hiện trên 50 năm và đợt hạn 2019-2020. Hạn hán, xâm nhập mặn đã ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của người dân và nhu cầu cấp nước cho nông nghiệp, công nghiệp trên địa bàn tỉnh.

Vùng hạ lưu các sông đã và đang được đầu tư nhiều công trình đập, cống ngăn mặn: Bình Dương, đập hạ lưu sông Trà Khúc, Hiền Lương, Đức Lợi, Khê Hòa, Cầu Chùa… nên tình hình xâm nhập mặn không quá nghiêm trọng, nhưng hiện tại một số vùng tình trạng xâm nhập mặn vẫn còn ảnh hưởng trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi ở các huyện, thị ven biển, đặc biệt tại các xã vùng hạ lưu sông Trà Bồng và một số phường xã ven biển thuộc thị xã Đức Phổ.

Vùng đồng bằng ven biển của tỉnh Quảng Ngãi hàng năm xảy ra tình trạng ngập úng ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp, điển hình là vùng ngập úng Sông Thoa. Ngoài ra còn có các vùng ngập úng cục bộ khác như vùng hạ lưu sông Trà Bồng, vùng phía Đông huyện Sơn Tịnh, vùng hạ lưu sông Trà Khúc (Huyện Tư Nghĩa, TP Quảng Ngãi), vùng sông Vệ (Huyện Nghĩa Hành, Tư Nghĩa). Quảng Ngãi có 126 hồ chứa, 528 đập dâng, 7 đập ngăn mặn được đưa vào quản lý, khai thác để cấp nước, ngăn mặn phục vụ cho sản xuất nông nghiệp và các ngành kinh tế khác. Nhờ đầu tư sửa chữa, nâng cấp bằng nhiều nguồn vốn khác nhau như: Trung ương, địa phương, viện trợ không hoàn lại, vốn vay ODA… nên đến nay phần lớn các hồ đập đã được kiên cố, còn lại 21 hồ chứa nước bị hư hỏng, xuống cấp nặng cần phải đầu tư sửa chữa, nâng cấp để đảm bảo khả năng chống chịu với thiên tai.

Về phòng chống thiên tai, đê điều còn nhiều tuyến đê được xây dựng trong những năm trước đến nay đã xuống cấp, không đảm bảo cao trình chống lũ và mặt cắt ổn định nên nhu cầu đầu tư xây dựng, nâng cấp đê điều lớn, trong khi nguồn kinh phí của tỉnh còn hạn hẹp. Ở cấp huyện, cấp xã chưa có nhân lực chuyên trách về phòng, chống thiên tai nên gặp nhiều khó khăn trong tham mưu chỉ huy, chỉ đạo và triển khai thực hiện các nhiệm vụ được giao. Cơ sở vật chất, trang thiết bị hỗ trợ phòng, chống thiên tai ở các cấp còn thiếu và yếu, nhất là ở cấp huyện, xã.

Ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong quản lý vận hành công trình thủy lợi và phòng chống thiên tai góp phần từng bước chuyển đổi số trong ngành Nông nghiệp và PTNT Quảng Ngãi. WebGIS thủy lợi Quảng Ngãi (Địa chỉ: http://thuyloi.quangngai.gov.vn) là công cụ đắc lực trong công tác quản lý tổng thể, cung cấp thông tin chính xác, nhanh chóng. Người dùng được phân làm 4 nhóm: Lãnh đạo và cán bộ Chi cục Thủy lợi, Sở NN và PTNT; Cơ quan quản lý hồ đập (huyện, xã): Là cán bộ thuộc xí nghiệp hay tổ quản lý từng công trình hồ chứa cụ thể. Các nhóm có trách nhiệm theo dõi, báo cáo và thực hiện các chỉ thị về vận hành hồ chứa, nâng cấp sửa chữa công trình khi có sự cố.

WebGIS thủy lợi Quảng Ngãi là phần mềm quản lý nghiệp vụ chuyên môn lĩnh vực đập, hồ thuỷ lợi trên địa bàn toàn tỉnh; Là công cụ đắc lực trong công tác quản lý tổng thể, cung cấp thông tin chính xác, nhanh chóng, phục vụ quản lý, quy hoạch; Phục vụ tốt cho việc cải cách hành chính của địa phương; Xây dựng bổ sung hệ thống cơ sở dữ liệu về đê, kè; Phát triển chức năng giám sát, hỗ trợ ra quyết định trong công tác vận hành hồ, đập; Phát triển chức năng cập nhật an toàn công trình thuỷ lợi; Giám sát, theo dõi vi phạm hành lang an toàn công trình thủy lợi.

Q.H