Tất cả các bộ phận trong tòa soạn báo hãy hợp tác cùng nhau để có thể tiếp tục hoạt động và cạnh tranh trong thời đại AI, Uli Köppen đến từ đài truyền hình Đức Bayerischer Rundfunk (BR) đưa ra khuyên cho các tòa soạn báo khi xây dựng chiến lược số.

Bởi vì chắc chắn các tòa soạn sẽ phải xem xét lại cơ sở hạ tầng, hệ thống quản lý dữ liệu, tìm kiếm nhân tài cho các phòng tin tức và xây dựng các nhóm, nguồn nhân tài liên bộ phận để thúc đẩy tòa soạn tiếp cận AI hay công nghệ mới. Và một khi đã bắt đầu, khả năng sẽ là vô tận.

Uli Köppen là một nhà báo từng đoạt giải thưởng, người đi đầu trong lĩnh vực khám phá AI trong các phòng tin tức, với thành tích vững chắc trong việc phát triển các "nhóm chéo" gồm các chuyên gia công nghệ và nhà báo, do chính cô đã vạch ra lộ trình.

Cô gia nhập đài truyền hình công cộng Đức Bayerischer Rundfunk (BR) với tư cách là phóng viên phòng tin tức trực tuyến tự do vào năm 2019, sớm được thăng chức lên Trưởng nhóm nội dung văn hóa - vẫn với tư cách là người làm việc tự do - và vào tháng 6/2012, cô gia nhập BR toàn thời gian với tư cách Giám đốc truyền thông báo chí đa phương tiện.

Kể từ đó, cô đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng một số đội nhóm cho BR và hiện nay, cô đang lãnh đạo ba nhóm: Dữ liệu, Điều tra và AI + Automation Lab của BR, mà theo cô ba nhóm này là “một sự kết hợp bất thường giữa nội dung và kỹ thuật”, bao gồm nhân sự của nhiều bộ phận trong tòa soạn, gồm các nhà báo, lập trình viên và nhà phát triển sản phẩm.

Tại đây, cô làm việc về các nguyên mẫu sản phẩm báo chí và đóng góp vào các phương pháp thuật toán điều tra, đưa những bài học vào chiến lược kỹ thuật số.

Là thành viên Nieman năm 2019 và là người tham gia chương trình Tăng tốc phụ nữ lãnh đạo năm 2022 của Hiệp hội Tin tức Trực tuyến, Köppen cũng nổi tiếng là diễn giả quốc tế về báo chí, tự động hóa và chiến lược, đồng thời đã chia sẻ kinh nghiệm quý giá của mình với khán giả tại Hội nghị thượng đỉnh tin tức của WAN-IFRA năm 2023.

Rào cản về văn hóa đặt ra thách thức lớn nhất trong việc triển khai AI tại tòa soạn báo

Köppen cho biết, các rào cản về văn hóa đặt ra thách thức lớn nhất trong việc triển khai AI trong các phòng tin tức, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc các tòa soạn hiểu rõ quy trình làm việc cũng như sử dụng các công cụ và kênh hiện có để chuyển đổi số dễ dàng hơn.

Ví dụ, sử dụng mô hình ngôn ngữ để lọc nhận xét và tích hợp chúng vào kênh liên lạc của nhóm, giúp nhân viên phòng tin tức dễ dàng tìm thấy các nhận xét có liên quan và tham gia thảo luận: “Chúng tôi đã xây dựng một hệ thống cảnh báo đơn giản cho phòng tin tức để thông báo cho họ về các bình luận đáng chú ý, họ chỉ việc nhấp vào liên kết và họ sẽ được dẫn thẳng vào CMS bài viết đó”, cô giải thích.

BR rõ ràng đang dẫn đầu về khám phá và tiến bộ công nghệ, từ cơ cấu tổ chức cho đến sản phẩm đầu ra. Theo Báo cáo Changing Newsrooms 2023 của Viện Reuters, chỉ “29% các nhà lãnh đạo tòa soạn báo cáo rằng tổ chức của họ đã áp dụng các nguyên tắc cấp cao để hướng dẫn kế hoạch AI”.

Sứ mệnh của Phòng thí nghiệm tự động hóa và AI của BR rất rõ ràng: “Chúng tôi đang sử dụng AI và tự động hóa để phục vụ người dùng tốt hơn. Tất nhiên, chúng tôi đang sản xuất báo chí chất lượng, AI và tự động hóa sẽ giúp chúng tôi cải thiện điều đó và đáp ứng tốt hơn các nhu cầu của người dùng. Nhưng với tư cách là một đài truyền hình công cộng, chúng tôi không muốn chỉ sao chép Netflix và Amazon; chúng tôi muốn tìm ra những cách cá nhân hóa dịch vụ thông tin của mình”, Köppen giải thích.

Tìm kiếm các silo trong tòa soạn và phá vỡ chúng

Tháng trước, đài truyền hình công cộng đã tung ra nguyên mẫu podcast được cá nhân hóa của mình.

“Chúng tôi coi những dự án này như những “kỳ lân” vì chúng đang mang lại sự thay đổi công nghệ cho chúng tôi. Chúng tôi không chỉ quan tâm đến sản phẩm, điều chúng tôi thực sự quan tâm trong trường hợp này là cơ sở hạ tầng siêu dữ liệu mới mà chúng tôi đang xây dựng đằng sau. Với cơ sở hạ tầng siêu dữ liệu này, chúng tôi có thể cá nhân hóa âm thanh theo ý muốn”.

Köppen cho rằng những tiến bộ công nghệ của BR là nhờ vào Ban chuyên gia AI chuyên dụng của họ, bắt đầu khoảng 5 năm trước với các cuộc họp liên bộ phận trong tòa soạn báo, từ đó vạch ra chiến lược AI và các hướng dẫn bắt đầu được áp dụng từ năm 2020.

“Chiến lược này rất quan trọng vì tất cả mọi người đều trong một đội nhóm”, Köppen lưu ý. “Chúng tôi biết trách nhiệm, vai trò công việc của người khác. Đây là một cách làm tuyệt vời để tìm kiếm các điểm silo và sau đó cố gắng phá vỡ chúng”.

Koppen nhấn mạnh về một cuộc vận động để tất cả các bộ phận trong một tòa soạn báo cùng hợp tác triển khai AI và tự động hóa, phá vỡ các mô hình hoạt động silo trước đây. Điều này thực sự liên quan đến những thay đổi trong quy trình vận hành và ứng dụng công nghệ của tòa soạn báo.

“Tôi nghĩ phá vỡ các mô hình silo và tạo ra sự hợp tác, thống nhất trên toàn tòa soạn, hay tạo ra một nền tảng công nghệ để cả tòa soạn cùng nắm bắt nội dung công việc, là một nhiệm vụ rất quan trọng. AI đang thay đổi cách thức hoạt động của các tòa soạn báo”, cô nói.

Lời kêu gọi hợp tác làm việc giữa các phòng ban trong tòa soạn của Köppen bắt nguồn từ những thành công mà cô đạt được khi vượt qua các nguyên tắc truyền thống.

“Là nhà báo, bạn phải có quan điểm báo chí khi đưa tin nhưng bạn cũng phải có hiểu biết về công nghệ, vì vậy cần xóa bỏ mô hình làm việc silo, phòng ban tách biệt trước đây. Trong khi đó, những nhân sự làm kỹ thuật trong các tòa soạn cũng cần hiểu về chiến lược báo chí”.

“Có những chuyên gia công nghệ, kỹ thuật trong phòng tin tức là điều quan trọng lúc này, ở thời đại báo chí số và các công nghệ như AI đang len lỏi ngày càng mạnh mẽ. Vì thế, đây cũng là lúc chúng ta phải xây dựng nguồn nhân tài. Trước nay, những người làm công việc kỹ thuật thường bị đánh giá thấp tại các tòa soạn báo, họ chỉ đang ngồi ở đâu đó trong bộ phận truyền thông xã hội hoặc làm biên tập viên sao chép”.

Với sự phát triển và ứng dụng công nghệ mới ngày càng sâu rộng trong báo chí, các bộ phận, phòng ban trong tòa soạn báo sẽ phải liên kết cùng nhau từ khâu lựa chọn đề tài, viết bài cho đến phân phối nội dung trên các kênh của tòa soạn, và cả khâu xử lý những bình luận của độc giả.

Theo Báo cáo Changing Newsrooms 2023 của Viện Reuters, khảo sát về AI tổng quát và tự động hóa sẽ thay đổi quy trình làm việc của các tòa soạn báo trong thập kỷ tới như thế nào, 74% nói rằng “AI tổng quát sẽ giúp một số công việc hiệu quả hơn mặc dù bản chất “công việc làm báo-săn tin” vẫn không thay đổi”, trong khi 21% cho rằng “AI sáng tạo sẽ biến đổi quy trình công việc của tòa soạn, thay đổi căn bản mọi vai trò trong phòng tin tức”. Chỉ 2% cho rằng AI sáng tạo đang bị “cường điệu hóa” và sẽ không thay đổi công việc làm báo./.

Anh Minh