Xu hướng năm 2024: Chuỗi cung ứng “thông minh” trở thành một điều bình thường mới
Chuyển động ICT - Ngày đăng : 14:00, 14/02/2024
Xu hướng năm 2024: Chuỗi cung ứng “thông minh” trở thành một điều bình thường mới
Với dự báo về tình hình kinh tế vĩ mô tiếp tục bất ổn và tác động của thời tiết khắc nghiệt… các nhà quản lý chuỗi cung ứng phải tìm cách bảo vệ và duy trì hoạt động của mình bằng mọi giá.
Mặt khác, các công nghệ tiên tiến đang làm rung chuyển thế giới chuỗi cung ứng. Với các khả năng phát triển nhanh chóng trên trí tuệ nhân tạo (AI) tạo sinh, phân tích dữ liệu, tự động hóa, học máy, Internet of Things (IoT), blockchain và hơn thế nữa, chuỗi cung ứng “thông minh” đang trên đường trở thành một điều bình thường mới.
5 năm trước, hầu hết các nhà quản lý chuỗi cung ứng toàn cầu sẽ nói rằng họ đang tập trung vào việc tăng hiệu quả bằng “mô hình đúng lúc” JIT và hầu hết mọi người đều không thể biết chuỗi cung ứng thực sự là gì hoặc tại sao nó lại quan trọng.
(JIT là hệ thống điều hành sản xuất trong đó các luồng nguyên nhiên vật liệu, hàng hóa và sản phẩm lưu hành trong quá trình sản xuất và phân phối được lập kế hoạch chi tiết nhất trong từng bước, sao cho quy trình tiếp theo có thể thực hiện ngay khi quy trình hiện thời chấm dứt. Qua đó, không có hạng mục nào trong quá trình sản xuất rơi vào tình trạng để không, chờ xử lý, không có nhân công hay thiết bị nào phải đợi để có đầu vào vận hành).
Tuy nhiên, đại dịch COVID-19 đã làm thay đổi tất cả điều đó. Giờ đây, các nhà lãnh đạo doanh nghiệp, cũng như khách hàng đều hiểu rằng một sự kiện xảy ra ở bên kia thế giới có thể làm ngừng hoạt động và dẫn đến thiếu các nhu yếu phẩm cơ bản. Năm 2023 chứng kiến sự biến động này tiếp tục xảy ra và năm 2024 tình hình có vẻ cũng không mấy khả quan. Vậy các nhà lãnh đạo nên tập trung vào điều gì khi xây dựng chuỗi cung ứng bền vững trong năm 2024?
Sự phát triển của xu hướng nội địa hóa
Saul Resnick, Giám đốc điều hành của DHL Supply Chain UKI - với sự quan tâm đặc biệt liên quan đến bối cảnh địa chính trị đang thay đổi, cho biết điều quan trọng nhất chính là khả năng phục hồi.
“Trước đây, các tổ chức phụ thuộc vào các thị trường rất cụ thể, có lẽ tất cả nguồn cung của họ đều đến từ một nơi, giờ đây họ nhận ra rằng điều đó có thể có tác động lớn đến khả năng cung cấp cho thị trường địa phương của họ. Có sản phẩm ở gần, sản xuất tại chỗ, ở nhiều địa điểm có thể không phải là chiến lược tiết kiệm chi phí nhất, nhưng chắc chắn mang lại sự ổn định hơn rất nhiều.”
Tuy nhiên, thay vì đưa toàn bộ hoạt động về chính quốc thông qua hoạt động onshoring hoặc reshoring, quan điểm của Resnick là các tổ chức phải áp dụng multi-shoring, với các nhà kho và nhà máy ở nhiều địa điểm để khi nếu một nơi bị xâm phạm, toàn bộ chuỗi cung ứng sẽ không bị gián đoạn. Gilles Tisserand, Phó chủ tịch phụ trách khí hậu và đa dạng sinh học tại công ty chế biến thực phẩm đa quốc gia Tetra Pak, đồng ý với quan điểm trên: “Vào năm 2024, vấn đề không phải là thoát khỏi toàn cầu hóa mà đồng thời đẩy nhanh xu hướng nội địa hóa”.
Tuy nhiên, nỗ lực nội địa hóa lớn hơn sẽ mang lại những thách thức. Trong nhiều thập kỷ, nhiều thương hiệu đã dựa vào chuyên môn và hiệu quả chi phí của việc sản xuất tại các khu vực pháp lý như Trung Quốc. Việc chuyển các phần của chuỗi cung ứng sang các khu vực chưa được thử nghiệm sẽ mang đến một loạt thách thức mới.
Bindiya Vakil, Giám đốc điều hành của công ty phân tích chuỗi cung ứng Resilinc, lấy ví dụ về Công ty sản xuất bán dẫn Đài Loan (TSMC), nhà sản xuất vi mạch lớn nhất thế giới. Sau làn sóng tấn công mạng nhằm vào Đài Loan, TSMC đã đầu tư hàng tỷ USD vào một nhà máy bán dẫn khổng lồ ở Arizona để gần gũi hơn với các khách hàng Mỹ như Apple. Tuy nhiên, nhà máy mới kể từ đó đã gặp phải tình trạng thiếu lao động và bị cáo buộc về độ an toàn kém, làm chậm tiến độ và lùi ngày bắt đầu sản xuất.
Vakil nói: “Thế giới thực sự đang phân chia và ngày càng trở nên khu vực hóa hơn”. “Mạng lưới chuỗi cung ứng đang chuyển động và nó tiềm ẩn rất nhiều rủi ro vì những nhà máy mới này không có cùng trình độ chất lượng hoặc chuyên môn. Chúng ta vẫn dễ bị tổn thương vì không có quốc gia nào là không có rủi ro.”
Khả năng phục hồi là rất quan trọng đối với cả con người và quan hệ đối tác
Tuy nhiên, theo Vakil, xu hướng chuỗi cung ứng đáng lo ngại nhất lại liên quan đến con người hơn là địa điểm. Bà nói: “Xu hướng đáng sợ nhất là thực tế dân số già ở hầu hết các nơi trên thế giới”. Mặc dù điều này có thể không gây lo ngại trực tiếp cho năm 2024, nhưng các giám đốc chuỗi cung ứng hiểu biết sẽ tìm cách quản lý nhân tài và nguồn kỹ năng càng nhiều càng tốt để giải quyết tình trạng thiếu lao động sắp xảy ra.
Đối với Andrew Shaw, Giám đốc chuỗi cung ứng Nestlé UK & Ireland, điều này có nghĩa là trước tiên phải tuyển dụng những người có khả năng thích ứng. Ông nói: “Những người mà chúng tôi đang tìm kiếm là những người tò mò, họ hiểu rằng mọi thứ đang phát triển và họ có thể đương đầu với sự thay đổi với tốc độ nhanh chóng”.
Mặc dù các nhà quản lý chuỗi cung ứng vẫn sẽ tìm kiếm các nhân sự có kỹ năng công nghệ đặc biệt vào năm 2024, nhưng Shaw tin rằng cách tiếp cận cởi mở trước những hoàn cảnh đang thay đổi quan trọng hơn bất kỳ bộ kỹ năng cụ thể nào. “Đó là việc hiểu những gì chúng ta cần để đối phó với công nghệ đang phát triển. Vì vậy, cần những người có khả năng phục hồi và có thể chấp nhận rằng sự thay đổi đó sẽ diễn ra vĩnh viễn”.
Tisserand cho biết, nhân tài trong chuỗi cung ứng trong tương lai cũng cần phải hợp tác vì việc tạo dựng và duy trì các mối quan hệ đối tác phù hợp sẽ rất quan trọng vào năm 2024: “Cần có những người có khả năng tham gia và cộng tác vì chúng ta cần một cách tiếp cận hoàn toàn mới để quản lý việc mua bán hàng hóa”.
Resnick của DHL đã giải thích rằng khi tình trạng bất ổn kinh tế tiếp tục kéo dài, các nhà quản lý chuỗi cung ứng đang lựa chọn hợp tác với “các đối tác lớn hơn, mạnh mẽ hơn và an toàn hơn”. Ông chỉ ra rằng trong quá khứ, các doanh nghiệp (DN) có “những “anh hùng” địa phương rất mạnh, là những thực thể nhỏ hơn với những cơ hội thích hợp trên thị trường”. Bây giờ những liên minh đó dường như không còn thận trọng nữa. Những nhà cung cấp lớn hơn “mang lại sự an toàn và ổn định tài chính. Chúng ta có thể dựa vào chúng để chống chọi với số lượng sự kiện xảy ra”.
Ông dự đoán rằng năm 2024 sẽ chứng kiến nhiều sự thay đổi mang tính chất này hơn khi các thương hiệu trong chuỗi cung ứng tìm cách đưa ra những lựa chọn an toàn hơn khi nói đến nhà cung cấp của họ - không chỉ từ quan điểm khả năng phục hồi tài chính mà còn từ quan điểm môi trường.
Tính bền vững là ưu tiên hàng đầu
Không còn nghi ngờ gì nữa, mối quan tâm về tính bền vững sẽ vẫn là ưu tiên hàng đầu trong năm tới. Donna Lyndsay là người đứng đầu về tính bền vững tại cơ quan bản đồ quốc gia Ordnance Survey (Anh). Cô đã chứng kiến sự thay đổi về mức độ giám sát mà các DN đang yêu cầu đối với chuỗi cung ứng của họ.
Cô nói: “Mọi người cần thực sự hiểu những tác hại tiềm ẩn trong hệ thống của họ nằm ở đâu”. “Họ cần phải có ý thức về lượng khí thải carbon của mình, bao gồm cả lượng khí thải ở phạm vi ba, cũng như các rủi ro về thiên nhiên và đa dạng sinh học”.
Các DN không chỉ phải xem xét tác động của việc bỏ qua ESG (ESG là cụm từ viết tắt bởi Environmental (Môi trường); Social (Xã hội) và Governance (Quản trị DN). Đây là một bộ tiêu chuẩn để đo lường các yếu tố liên quan đến phát triển bền vững và ảnh hưởng, tác động của doanh nghiệp đến cộng đồng) vào thời điểm khách hàng yêu cầu trách nhiệm giải trình, mà biến đổi khí hậu cũng đang tạo ra những thách thức không lường trước được cho chính chuỗi cung ứng. Ví như, năm 2023, nhiều đoạn sông Rhine đã phải đóng cửa do mưa lớn trong khi kênh đào Panama đang bị hạn hán nghiêm trọng.
Shaw cho biết, vào năm 2024, các công ty sẽ cần tiếp tục nỗ lực chống lại biến đổi khí hậu và tìm ra những cách mới để khử cacbon trong chuỗi cung ứng, ngay cả khi chi phí cao hơn. Nestlé đang tìm cách chuyển đổi việc giao hàng từ đường bộ sang đường sắt và đã phát triển một container đường sắt cho phép các sản phẩm được xếp chồng lên nhau - loại container đầu tiên thuộc loại này. “Việc này sẽ khiến chúng tôi tốn kém hơn một chút nhưng đó là điều nên làm vì nó giúp loại bỏ một lượng CO2 đáng kể trên đường vận chuyển”.
Tisserand lập luận rằng không phải lúc nào tính bền vững cũng mang theo gánh nặng tài chính - đôi khi nó cũng có thể làm giảm bớt gánh nặng. Ông nói: “Trong nhiều trường hợp, nếu không phải tất cả, đầu tư bền vững có liên quan đến việc tiết kiệm chi phí”, trích dẫn ví dụ về việc chuyển từ năng lượng khí đốt và dầu sang điện sạch hơn, rẻ hơn. Trong năm 2024, các nhà quản lý chuỗi cung ứng thông minh nên xem xét các cơ hội tiết kiệm chi phí trong dài hạn bằng cách thực hiện những chuyển đổi xanh này.
Những công nghệ nào đang trở nên tin cậy?
Cùng với hàng loạt phát triển công nghệ, một mô hình mới đang xuất hiện trong quản lý chuỗi cung ứng. Một nơi mà các tổ chức có thể đáp ứng nhanh hơn các yêu cầu hàng ngày, chủ động giải quyết vấn đề và giảm thiểu sai sót cũng như sự thiếu hiệu quả. Nó cũng có thể cung cấp khả năng hiển thị, minh bạch và truy xuất nguồn gốc tốt hơn. Quan trọng nhất, các tổ chức sẽ kiên cường hơn trước những cú sốc chuỗi cung ứng trong tương lai.
Với một tương lai hứa hẹn tự động hóa, những cỗ máy tự học sẽ quản lý liền mạch quy trình chuỗi cung ứng rộng hơn, giờ là lúc các tổ chức vượt qua những rào cản vốn có trong hệ thống doanh nghiệp sẽ ngăn cản tiến trình của họ. Để bắt đầu, trước tiên các tổ chức cần nắm bắt các xu hướng sẽ định hình trong năm 2024, bao gồm tìm hiểu về các công nghệ mới nổi từ AI đến công nghệ sổ cái phân tán, nền tảng mã thấp cũng như điện khí hóa đội xe. Điều này sẽ cần được thực hiện bằng cách quản lý việc di chuyển sang kiến trúc kỹ thuật số mới và thực hiện nó một cách hoàn hảo.
Những xu hướng này sẽ định hình các mô hình hoạt động mới và cải thiện các quy trình thực hiện. Để tránh bị bỏ lại phía sau, điều quan trọng là các tổ chức phải hiểu những xu hướng này và áp dụng các hành động cụ thể để bắt đầu chuyển đổi càng sớm càng tốt. Bằng cách này, họ có thể tạo ra một chuỗi cung ứng linh hoạt và phản ứng nhanh hơn, có thể nắm bắt được cơ hội tạo ra giá trị, giảm chi phí.
Xu hướng 1: AI tạo sinh trong vận hành
Generative AI (GenAI) là một tập hợp con của AI có tiềm năng cách mạng hóa việc quản lý chuỗi cung ứng, hậu cần và mua sắm. Các công cụ phần mềm do GenAI cung cấp có thể xử lý các tập dữ liệu lớn hơn nhiều so với các hình thức học máy trước đây và có thể phân tích một tập hợp các biến phức tạp gần như vô hạn. GenAI cũng có thể học - và tự dạy - về các sắc thái của hệ sinh thái chuỗi cung ứng của bất kỳ công ty nào, cho phép công ty tinh chỉnh và nâng cao khả năng phân tích của mình theo thời gian.
Danh sách các cơ hội cho GenAI rất phong phú. Nó có thể giúp đảm bảo việc mua sắm và tuân thủ quy định, hợp lý hóa và nâng cao hiệu quả của quy trình sản xuất hoặc cho phép giao tiếp hậu cần ảo bằng cách sử dụng trợ lý ảo để xử lý các yêu cầu thông thường và đưa ra phản hồi nhanh chóng.
Việc sử dụng AI là vấn đề được toàn doanh nghiệp cân nhắc, các tổ chức phải tránh lãng phí khi triển khai AI do bị ngắt kết nối tại một số điểm duy nhất. Các quy trình kinh doanh cốt lõi cần được xem xét lại và thiết kế lại một cách chiến lược để tận dụng GenAI một cách hiệu quả.
Xu hướng 2: AI hỗ trợ lập kế hoạch không chạm/ít chạm
Với việc tiếp tục tập trung vào khả năng phục hồi và ESG cùng với việc mở rộng địa điểm, quy trình và đối tác, áp lực lên kế hoạch chuỗi cung ứng ngày càng tăng. Khả năng lập kế hoạch hiện tại không thể đáp ứng nhu cầu của một thế giới phức tạp hơn, đa tầng hơn, nhiều sắc thái hơn. Kết quả là rất ít công ty có thể tiến hành phân tích kịch bản một cách hiệu quả để xác định hậu quả tài chính của các quyết định quan trọng.
Các ứng dụng lập kế hoạch hoạt động và bán hàng (S&OP) và lập kế hoạch kinh doanh tích hợp (IBP) được hỗ trợ bởi AI sẽ giúp loại bỏ khoảng cách giữa lập kế hoạch và thực hiện chuỗi cung ứng. Lập kế hoạch ít chạm sẽ loại bỏ phần lớn công việc thủ công ra khỏi quy trình lập kế hoạch từ đầu đến cuối và tận dụng sức mạnh của phân tích nâng cao để trả lời các câu hỏi sâu hơn với sự can thiệp tối thiểu của con người. AI sẽ có thể phân tích dữ liệu trên quy mô lớn, xác định các điểm bất thường, tìm kiếm các mẫu dẫn đến sự gián đoạn không mong muốn và đưa ra đề xuất về cách giải quyết chúng - gần như ngay lập tức.
Từ góc độ công nghệ, các khả năng cho phép lập kế hoạch ít chạm giống như tháp điều khiển, một trung tâm quyết định nhận thức bao gồm các khả năng song sinh kỹ thuật số. Những điều này hứa hẹn cải thiện khả năng dự đoán, nâng cao tỷ suất lợi nhuận gộp và giải phóng nguồn lực để tập trung vào các hoạt động gia tăng giá trị.
Xu hướng 3: Vai trò quan trọng của dữ liệu
Dữ liệu vẫn là một trong những thách thức cốt lõi mà quản lý chuỗi cung ứng phải đối mặt. Mỗi ngày, hàng triệu triệu bản ghi ngày tháng được tạo ra trong chuỗi cung ứng từ nhiều hệ thống. Sự phổ biến của công nghệ kỹ thuật số, thiết bị IoT và hệ thống theo dõi tiên tiến đã khiến vấn đề trở nên phức tạp hơn.
Sự giàu có của dữ liệu này đã làm phát sinh nhiều kho dữ liệu lớn hơn trong tổ chức, từ đó dẫn đến các tập dữ liệu bị ngắt kết nối. Sự trùng lặp và giải thích sai cũng sẽ ngày càng trở thành vấn đề. Điều quan trọng là sự phân mảnh dữ liệu cản trở việc tạo ra cái nhìn toàn diện về chuỗi cung ứng của tổ chức.
Do đó, tính sẵn có, chất lượng, nhịp độ và tính nhất quán của dữ liệu - hiện là những cân nhắc quan trọng. Các chuyên gia chuỗi cung ứng phải quản lý sự phức tạp trong bối cảnh dữ liệu của họ một cách hiệu quả; để có thể đưa ra những quyết định sáng suốt và nâng cao hoạt động của mình.
Một giải pháp là áp dụng cách tiếp cận theo trường hợp sử dụng để chủ động giải quyết các vấn đề về chất lượng dữ liệu. Bằng cách tập trung vào các trường hợp sử dụng cụ thể, các tổ chức có thể ưu tiên cải thiện chất lượng dữ liệu ở những lĩnh vực quan trọng nhất, từ đó dần dần tinh chỉnh và cải thiện bộ dữ liệu của mình.
Xu hướng 4: Nền tảng low-code
Chuỗi cung ứng là một quá trình năng động và phức tạp bao gồm việc cung cấp, cung cấp nguyên liệu thô, lưu kho và phân phối sản phẩm được sản xuất tới người tiêu dùng. Trong lịch sử, điều này đã dẫn đến nhiều hệ thống và nguồn dữ liệu. Việc thực hiện thay đổi phần mềm trong môi trường này tốn thời gian với khả năng xảy ra lỗi cao.
Hầu hết các tác vụ của chuỗi cung ứng có thể được tự động hóa hoàn toàn hoặc một phần thông qua các nền tảng low-code, sử dụng nhiều Giao diện lập trình ứng dụng (API) và tích hợp đóng gói sẵn để liên kết các hệ thống riêng biệt trước đó. Những điều này giúp cắt giảm thời gian phát triển, cho phép các công ty nhanh chóng phản ứng và điều chỉnh ứng dụng của họ cho phù hợp với điều kiện thị trường mới, các sự kiện đột phá hoặc chiến lược thay đổi. Nó cho phép người dùng DN có ít kiến thức kỹ thuật có thể nhanh chóng xây dựng, thử nghiệm và triển khai các khả năng mới.
Các ứng dụng tiềm năng bao gồm lập kế hoạch, sản xuất, vòng đời sản phẩm, hợp tác chuỗi cung ứng cũng như theo dõi và truy nguyên. Nền tảng low-code không chỉ là một bản nâng cấp công nghệ; chúng đại diện cho sự thay đổi mô hình trong cách các tổ chức tiếp cận hoạt động của mình, mang lại con đường dẫn đến một tương lai linh hoạt và dễ thích ứng hơn.
Xu hướng 5: Xe điện, vận tải và logistics
Lĩnh vực logistics cũng đang trải qua quá trình chuyển đổi nhanh chóng. Một số yếu tố của mạng lưới vận tải và hậu cần sẵn sàng cho tương lai đã được chứng minh như tự động hóa kho bãi và bến cảng, cũng như việc sử dụng ngày càng nhiều các phương tiện tự hành. Việc áp dụng chúng sẽ mở rộng khi các tổ chức cam kết đạt được mục tiêu giảm phát thải và công nghệ pin phát triển để mở rộng giới hạn khoảng cách cho xe tải điện, xe buýt và phương tiện giao hàng.
Các tổ chức sẽ tiếp tục đẩy nhanh quá trình điện khí hóa và tự động hóa chuỗi giá trị vận tải hậu cần - đặc biệt là những chuỗi giá trị vẫn còn tốn kém hoặc thủ công, chẳng hạn như xử lý vận tải hàng không và giao hàng chặng cuối. Tương tự, quá trình chuyển đổi từ phương tiện tự hành do con người giám sát sang phương tiện tự động hoàn toàn mà không cần sự can thiệp của con người gần như đã sẵn sàng để mở rộng từ môi trường khép kín được kiểm soát sang đường công cộng.
Hậu cần và vận tải thông minh cũng sẽ được tăng tốc với sự phát triển liên tục của AI, IoT, phân tích dữ liệu và đám mây trong nhiều trường hợp sử dụng - cải thiện tối ưu hóa tuyến đường truyền thống và áp dụng khả năng học máy, dự đoán và cảm biến để cải thiện đáng kể hiệu quả mạng, khách hàng, kinh nghiệm, giảm thiểu rủi ro và các mục tiêu bền vững.
An ninh mạng phải trở thành ưu tiên hàng đầu
Công nghệ có thể cản trở nhiều nhất và một trong những rủi ro lớn nhất mà chuỗi cung ứng phải đối mặt trong năm tới sẽ là các mối đe dọa an ninh mạng.
Resnick nói: “Các cuộc tấn công mạng có lẽ là nỗi sợ hãi lớn nhất mà tôi hoặc bất kỳ ai ở vị trí hiện tại của tôi gặp phải”. Năm 2023 lại là một năm “bội thu” đối với tội phạm mạng và rõ ràng là hậu quả của việc hack một hệ thống có thể rất sâu rộng.
Vakil lấy cuộc tấn công bằng ransomware năm 2021 vào Colonial Pipeline như một ví dụ về mức độ nghiêm trọng của các cuộc tấn công chuỗi cung ứng. Bà nói: “Nó tạo ra mối đe dọa lớn cho nền kinh tế toàn cầu”. “Một sự cố mạng thực sự tồi tệ chỉ xảy ra ở một điểm truy cập về mặt lý thuyết có thể khiến cả thế giới đóng cửa trong một khoảng thời gian”.
Vì lý do này, Vakil giải thích, điều quan trọng là trong năm 2024, các nhà quản lý chuỗi cung ứng phải chịu trách nhiệm về an ninh mạng cho hoạt động của chính họ và của các nhà cung cấp của họ. Việc giao toàn bộ hoạt động bảo vệ an ninh mạng cho đội ngũ CNTT của chính doanh nghiệp là không đủ.
Resnick cho biết: “Khi toàn bộ chuỗi cung ứng không thể đáp ứng được vì một trong các hệ thống của bạn đã bị tấn công và bạn không thể xử lý đơn đặt hàng - điều đó thật kinh khủng”. “Giảm thiểu điều đó và hợp tác với các công ty có biện pháp bảo vệ chuỗi cung ứng linh hoạt nhất là điều không thể thương lượng”.
Năm 2024 hứa hẹn sẽ là một năm đầy biến động nữa và những nhà quản lý chuỗi cung ứng giỏi nhất nên tìm cách xây dựng khả năng thích ứng bất cứ khi nào có thể. Tự động hóa sẽ tiếp tục mang lại hiệu quả toàn diện vào năm 2024. Công nghệ bốc xếp bằng rô-bốt không ngừng cải tiến và sẽ tiếp tục là lĩnh vực đầu tư chính. Và việc kết hợp công nghệ này với trí tuệ nhân tạo đang tạo ra những chiến thắng lớn hơn nữa. Từ nhân tài đến công nghệ, cơ sở hạ tầng đến đầu tư, khả năng phục hồi vẫn là mục tiêu hướng đến trong năm.
Tài liệu tham khảo:
https://www.raconteur.net/
https://kpmg.com/xx/en/home/in...
(Bài đăng ấn phẩm in Tạp chí TT&TT số 1+2, tháng 1/2024)