Lĩnh vực công nghệ đã khởi đầu năm mới với một loạt đợt cắt giảm việc làm tại nhiều công ty. Điều này diễn ra cùng thời điểm khi ngành này đang tăng gấp đôi đầu tư vào AI.

Mặc dù các công cụ AI khiến người lao động (NLĐ) mất việc là vấn đề gây lo lắng lớn ở Thung lũng Silicon và rộng ra là trên cả toàn cầu trong năm qua, nhưng không phải tất cả các vụ sa thải gần đây trong ngành công nghệ đều liên quan trực tiếp đến việc các công cụ AI thay thế NLĐ.

Tuy vậy, nhiều thông báo cắt giảm việc làm gần đây được đưa ra ngay sau khi các công ty này tiết lộ các khoản đầu tư lớn vào công nghệ AI. Mặc dù các công ty chỉ nói rằng họ đang tìm cách phân bổ lại nguồn lực song cũng ngày càng nhiều công ty công nghệ đã trích dẫn lý do rõ ràng về việc AI thúc đẩy họ xem xét lại số lượng nhân viên.

Biến động nhân sự đang tiếp tục diễn ra trong chính ngành công nghiệp tạo ra AI và tình trạng bất ổn hơn có thể sắp xảy ra khi công nghệ này được dự báo sẽ định hình lại bối cảnh kinh doanh rộng lớn hơn trong những năm tới.

Hơn 5.500 nhân viên công nghệ bị sa thải trong vòng chưa đầy 2 tuần đầu năm 2024

Các đợt cắt giảm việc làm công nghệ mới nhất đang diễn ra và các nhân sự ở nhiều vai trò, vị trí khác nhau đang bị ảnh hưởng, tại cả các công ty Big Tech cũng như các công ty khởi nghiệp (startup) nhỏ hơn.

Những gã khổng lồ công nghệ Google và Amazon đều tuyên bố sa thải hàng loạt trong tuần này, ảnh hưởng đến hàng trăm NLĐ ở nhiều bộ phận kinh doanh khác nhau. Tin tức về việc cắt giảm việc làm tại Google và Amazon xuất hiện vài tháng sau khi cả hai công ty này công bố riêng các khoản đầu tư trị giá hàng tỷ USD vào startup AI Anthropic.

Cũng trong tuần này, nền tảng xã hội Discord cho biết họ đang cắt giảm 17% nhân sự. Unity Software, nhà sản xuất công nghệ được sử dụng trong các trò chơi di động phổ biến như Pokemon Go, cho biết họ đang cắt giảm 25% lực lượng lao động. Và ứng dụng học ngôn ngữ Duolingo cho biết họ đã sa thải khoảng 10% nhân viên hợp đồng.

Nói chung, đã có hơn 5.500 nhân viên công nghệ mất việc trong chưa đầy 2 tuần đầu năm 2024, theo dữ liệu do Layoffs.fyi tổng hợp.

Và những đợt cắt giảm công nghệ mới nhất này diễn ra sau 2 năm đầy chênh vênh đối với nhân sự của ngành này, được đánh dấu bằng việc hàng trăm nghìn NLĐ mất việc. Theo dữ liệu của Layoffs.fyi, có khoảng 262.682 nhân sự bị sa thải trong ngành công nghệ được ghi nhận vào năm 2023, và 164.969 nhân sự bị cắt giảm vào năm 2022.

Nhu cầu phục hồi sau đại dịch và nỗi lo lắng về AI

Roger Lee, một nhà sáng lập startup, người từ lâu đã theo dõi tình trạng sa thải nhân viên trong ngành công nghệ thông qua trang web Layoffs.fyi của mình, nói rằng nhiều công ty công nghệ vẫn đang cố gắng “khắc phục tình trạng tuyển dụng quá mức trong thời kỳ đại dịch”.

Sự bùng phát của đại dịch COVID-19 đã khiến nhu cầu về các dịch vụ số tăng vọt khi mọi người trên khắp thế giới buộc phải làm việc, giao tiếp xã hội và mua sắm tại nhà. Trong bối cảnh đó, ngành công nghệ đã có một đợt tuyển dụng lớn.
Nhưng khi các hạn chế về đại dịch được nới lỏng trong những năm sau đó và sự bất ổn kinh tế vĩ mô rộng hơn xuất hiện, ngành công nghệ đã chứng kiến sự sụt giảm lớn nhất kể từ vụ phá sản dotcom năm 2000, khiến hàng chục nghìn việc làm liên tiếp bị cắt giảm.

Trong khi Lee cho biết môi trường lãi suất cao và suy thoái công nghệ đã kéo dài hơn dự kiến ban đầu, ông nói thêm rằng “ngày càng nhiều công ty công nghệ coi AI là lý do để sa thải”.

Năm ngoái, các công ty bao gồm Chegg, IBM và Dropbox cho rằng sự ra đời của AI là lý do để suy nghĩ lại về quy mô nhân sự. Gần đây hơn, Duolingo và thậm chí cả Google cũng đưa ra đề xuất tương tự khi họ tìm cách huy động nguồn lực tận dụng sự bùng nổ của AI.

Do toàn bộ tác động của AI đối với thị trường lao động vẫn đang bộc lộ rõ ràng, các nhà nghiên cứu cho biết hàng trăm triệu việc làm trên toàn cầu có thể bị ảnh hưởng, mặc dù công nghệ này có thể đồng thời có tiềm năng tạo ra các công việc mới và khác nhau trong tương lai.

Các nhà kinh tế của Goldman Sachs cho biết trong một báo cáo nghiên cứu vào tháng 3 năm ngoái rằng có tới 300 triệu việc làm toàn thời gian trên khắp thế giới có thể bị mất hoặc giảm đi do sự phát triển của công nghệ AI mang tính sáng tạo và những NLĐ “cổ trắng” (những người giữ vị trí cao cấp trong công ty) dường như gặp rủi ro cao nhất. Nghiên cứu riêng biệt cũng chỉ ra rằng công việc của phụ nữ có thể bị ảnh hưởng do các công ty áp dụng AI trong những năm tới.

Các tổ chức bảo vệ NLĐ và các nhà lập pháp lên tiếng

Tình trạng sa thải nhân viên trong ngành công nghệ tiếp tục diễn ra đã thu hút sự chú ý của những tổ chức bảo vệ NLĐ và thậm chí cả các nhà lập pháp.

Theo Parul Koul, kỹ sư phần mềm của Google và chủ tịch Liên minh NLĐ Alphabet cấp cơ sở, những NLĐ Google bị mất việc trong tuần này đã sốc khi biết tin thông qua email rằng họ sắp bị sa thải.

Koul đã chỉ trích việc sa thải là “không cần thiết và phản tác dụng” trong một tuyên bố, trong đó có ám chỉ đến “lòng tham của các công ty”.

Koul nói thêm: “Việc sa thải gây ra sự hỗn loạn và bất ổn tại nơi làm việc, ngay cả những người ở lại cũng làm việc trong nỗi lo lắng thường xuyên rằng họ sẽ là người tiếp theo phải ra đi”.

Về phần mình, Google nói rằng việc cắt giảm nhằm giúp các nhóm “trở nên hiệu quả hơn và làm việc tốt hơn” và họ đang hỗ trợ những nhân viên bị ảnh hưởng “khi tạo điều kiện để họ tìm kiếm vị trí mới tại Google”.

Trong khi đó, một số nhà lập pháp gần đây đã nhắm đến các báo cáo về tác động của việc sa thải công nghệ đối với một số người lao động.

Một liên minh gồm hơn 20 nhà lập pháp dẫn đầu đã bày tỏ lo ngại về “tác động của việc sa thải trên diện rộng trong ngành công nghệ”.

Các nhà lập pháp yêu cầu Bộ Lao động chú ý hơn đến tình trạng sa thải hàng loạt đang diễn ra này và hành động nhiều hơn để bảo vệ những NLĐ có nguy cơ mất sinh kế cao nhất./.

Anh Minh