Đổi mới và công nghệ vì bình đẳng giới

Từ cải thiện dịch vụ chăm sóc sức khỏe đến chống biến đổi khí hậu, việc giải quyết những thách thức lớn nhất của thế giới sẽ đòi hỏi nỗ lực chung để thúc đẩy các giải pháp đổi mới. Điều này cần những quan điểm mới mẻ và sáng tạo bởi việc khai thác nguồn kiến thức đa dạng sẽ cho phép chúng ta khai thác toàn bộ tiềm năng của khoa học.

Tuy nhiên, trên thực tế vẫn còn những khoảng trống về giới trong khoa học, công nghệ, kỹ thuật, toán học. Nữ giới chỉ chiếm hơn 35% số sinh viên tốt nghiệp trong các lĩnh vực liên quan đến STEM và chỉ 1/3 số nhà nghiên cứu, theo UNESCO. Số lượng phụ nữ tham gia các lĩnh vực STEM, nhất là ở vị trí lãnh đạo, còn hạn chế.

Bình đẳng giới không chỉ là một trong những Mục tiêu phát triển bền vững (SDG) của Liên Hợp Quốc mà còn là chìa khóa để đạt được các SDG khác như giáo dục chất lượng, giảm bất bình đẳng, phát triển công nghiệp và cơ sở hạ tầng.

“

Năm 2024, ngày quốc tế Nữ giới trong lĩnh vực CNTT-TT sẽ được tổ chức vào ngày 25/4. Năm nay lễ kỷ niệm chính của ITU sẽ được tổ chức tại Philippines và được tổ chức bởi Bộ Công nghệ Thông tin và Truyền thông Philippines (DICT).

Phát biểu tại triển lãm khoa học và công nghệ STEM Expo diễn ra tháng 2 vừa qua, Tổng Thư ký Liên minh Viễn thông quốc tế (ITU), bà Doreen Bogdan-Martin cho biết: “Kết hợp sự khéo léo của phụ nữ và trẻ em gái trong khoa học với sức mạnh của đổi mới kỹ thuật số là chìa khóa để đạt được Chương trình nghị sự 2030 và 17 Mục tiêu phát triển bền vững”.

Công nghệ và các giải pháp kỹ thuật số đang trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, tỷ lệ nữ giới lãnh đạo trong lĩnh vực kỹ thuật số còn thấp; định kiến giới tiếp tục cản trở phụ nữ tiếp cận công nghệ và kỹ thuật số.

Cụ thể, theo báo cáo của UNESCO, mặc dù chiếm tới 33,3% tổng số nhà nghiên cứu nhưng phụ nữ thường được cấp các khoản hỗ trợ nghiên cứu ít hơn so với các đồng nghiệp nam và chỉ có 12% thành viên của các học viện khoa học quốc gia là phụ nữ.

Trong các lĩnh vực mũi nhọn như trí tuệ nhân tạo (AI), chỉ có 1/5 chuyên gia (22%) là phụ nữ. Mặc dù có sự thiếu hụt kỹ năng trong hầu hết các lĩnh vực công nghệ thúc đẩy cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, chỉ có 28% sinh viên tốt nghiệp ngành kỹ thuật và 40% sinh viên tốt nghiệp ngành khoa học máy tính và tin học là nữ giới. Mặt khác, các nhà nghiên cứu nữ thường có sự thăng tiến và được trả lương thấp hơn nam giới.

ITU - cơ quan công nghệ của Liên Hợp Quốc – đã tăng cường cam kết lâu dài của mình nhằm thay đổi lĩnh vực này vốn do nam giới thống trị trước đây. Cụ thể, tổ chức này đang nỗ lực tăng cường vai trò của phụ nữ tại Hội nghị Tiêu chuẩn Viễn thông thế giới (WTSA-24) dự kiến diễn ra vào tháng 10 năm nay.

Phụ nữ trong lĩnh vực tiêu chuẩn hóa

Theo Seizo Onoe, Giám đốc Cục Tiêu chuẩn Viễn thông của ITU, khi phát động chiến dịch “NOW4WTSA24” ông hy vọng tỷ lệ phụ nữ tham gia hội nghị sẽ vượt quá 35%.

Hội nghị cũng nhằm mục đích thu hút nhiều phái đoàn cân bằng về giới hơn, nhiều phụ nữ làm trưởng đoàn và nhiều phụ nữ được đề cử vào các vị trí lãnh đạo trong các nhóm chuyên gia tiêu chuẩn hóa của ITU hơn.

Sứ mệnh lớn hơn của chiến dịch là khiến cho việc phát triển các tiêu chuẩn về công nghệ thông tin và truyền thông (CNTT-TT) trở nên hấp dẫn hơn đối với phụ nữ.

Phụ nữ trong lĩnh vực phát triển viễn thông

Mạng lưới phụ nữ trong lĩnh vực phát triển viễn thông của ITU (NoW in ITU-D) tiếp tục triển khai nhiều kế hoạch hoạt động thú vị trong các sự kiện quan trọng và mang tính chiến lược.

Vào tháng 12/2023, TS. Cosmas Zavazava, Giám đốc Cục Phát triển Viễn thông của ITU, đã ký một thỏa thuận với Ủy ban Truyền thông, Vũ trụ và Công nghệ của Vương quốc Ả Rập Saudi để hỗ trợ mạng lưới này thông qua các cơ hội đào tạo và cố vấn.

Chủ đề của lễ kỷ niệm ngày Nữ giới trong lĩnh vực CNTT-TT năm 2024 là “Lãnh đạo”, nhằm nhấn mạnh nhu cầu thiết yếu về những hình mẫu phụ nữ mạnh mẽ trong STEM.

Mặc dù phụ nữ hiện chiếm 40% các công việc đòi hỏi kỹ năng cao trên toàn cầu nhưng sự tham gia của họ vào các lĩnh vực liên quan đến CNTT-TT vẫn ở mức thấp. Phụ nữ ít có khả năng theo đuổi sự nghiệp phát triển phần mềm, kỹ thuật, nghiên cứu công nghệ, học viện hoặc đạt đến cấp độ hoạch định chính sách cao nhất so với nam giới. Họ cũng có xu hướng rời bỏ công việc khoa học và công nghệ với tỷ lệ cao hơn nam giới.

Mặc dù có khoảng cách giới ở vị trí lãnh đạo trong mọi ngành, nhưng khoảng cách lớn nhất được nhìn nhận là trong các lĩnh vực STEM. Phụ nữ trong lĩnh vực CNTT-TT thường giữ vai trò cấp dưới hoặc hỗ trợ hơn là quản lý, lãnh đạo và có ít cơ hội thăng tiến. Họ cũng ít có khả năng nắm giữ vị trí điều hành, trở thành doanh nhân CNTT hay các nhà hoạch định chính sách khoa học và công nghệ.

Để thúc đẩy phụ nữ và trẻ em gái tham gia STEM cần phải truyền cảm hứng và phá bỏ các rào cản cản trở sự tiến bộ của họ. Chủ đề của ngày Nữ giới trong lĩnh vực CNTT-TT năm 2024 nhằm giải quyết những thách thức này - khuyến khích trao quyền và phát triển khả năng lãnh đạo vì một tương lai công bằng hơn trong lĩnh vực STEM.

Phụ nữ trong lĩnh vực truyền thông vô tuyến

Hội nghị Thông tin Vô tuyến thế giới gần đây của ITU năm 2023 (WRC-23) đã nhận được những kết quả tích cực từ chương trình hoạt động 3 năm của Mạng lưới kết nối phụ nữ cho WRC-23 (NOW4WRC23) nhằm tập trung vào việc tối đa hóa sự hiện diện của phụ nữ tại WRC-23, các hội nghị trong tương lai và trong lĩnh vực này.

Theo đó, tại WRC-23 phụ nữ chiếm 22% số đại biểu của các quốc gia thành viên ITU, tăng từ con số 18% của 4 năm trước tại WRC-19. Điều này phản ánh mức tăng trưởng 22% về tỷ lệ đại biểu nữ, trong bối cảnh tổng số đại biểu giữa hai hội nghị tăng 16%.

Mario Maniewicz, Giám đốc Cục Thông tin vô tuyến của ITU cho biết: “Ở mọi cấp độ, phụ nữ đã và đang tiếp tục đóng những vai trò quan trọng trong hội nghị này. Những thành tựu không hề nhỏ này là kết quả hoạt động của mạng lưới kết nối phụ nữ cho WRC-23.”

NOW4WRC23 đã cung cấp một diễn đàn để kết nối, cố vấn và chia sẻ kiến thức cho hội nghị.

Ông Maniewicz cũng thông báo ra mắt mạng lưới phụ nữ cho WRC-27, kêu gọi các chính phủ và doanh nghiệp hỗ trợ những tiến bộ liên tục hướng tới bình đẳng giới, bình đẳng và công bằng.

Ông nói thêm rằng NOW4WRC27 mới sẽ “giúp tạo ra một thế giới tốt đẹp hơn cho mọi người”.

Lãnh đạo nữ tại WRC-23

Phụ nữ giữ vai trò lãnh đạo tại WRC-23 bao gồm 114 trưởng, phó trưởng đoàn, 10 bộ trưởng, 3 thứ trưởng và 3 đại sứ. Ở cấp ủy ban, có 3 chủ tịch và 10 phó chủ tịch là nữ giới.

Những phụ nữ khác giữ các vai trò chủ chốt bao gồm chủ trì các cuộc họp trù bị Hội nghị (CPM23-1 và CPM23-2) và Hội nghị Hội đồng thông tin vô tuyến ITU năm 2023 (RA-23) diễn ra trước thềm WRC-23. Phụ nữ cũng tham gia vào quá trình chuẩn bị hội nghị ở các nhóm khu vực.

Đặc biệt, Hội nghị RA-23 cũng đã thông qua một nghị quyết mới có tiêu đề "Thúc đẩy bình đẳng và công bằng giới, thu hẹp khoảng cách đóng góp và tham gia giữa phụ nữ và nam giới trong các hoạt động của các lĩnh vực thông tin vô tuyến của ITU" .

Thúc đẩy bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ

Trong lĩnh vực khoa học, khả năng tiếp cận là nguyên tắc cơ bản, cho phép mọi người có cơ hội học hỏi, theo đuổi sự nghiệp và đóng góp. Tuy nhiên, phụ nữ và trẻ em gái thường gặp nhiều rào cản trong việc giao tiếp và nhận được sự hỗ trợ để vượt qua những thách thức về giáo dục và nghề nghiệp. Nỗi sợ không đủ năng lực và bị nghi ngờ về khả năng của một người dựa trên giới tính đã cản trở việc trao đổi ý tưởng tự do, nhấn mạnh sự cần thiết phải xóa bỏ những thành kiến ​​về năng lực.

Chấp nhận sự cởi mở, hợp tác và giao tiếp mở là điều cần thiết cho sự tiến bộ của khoa học. Khoa học phát triển dựa trên kiến thức được chia sẻ, trong đó không có ý tưởng nào là tầm thường hoặc vĩ đại. Do đó, bình đẳng giới trong khoa học, công nghệ cũng sẽ giúp phát huy tốt nhất thế mạnh của cả hai giới và tiềm năng to lớn của nguồn nhân lực của mỗi quốc gia./.

Ngọc Diệp