8/3 là Ngày Quốc tế Phụ nữ, một ngày mang đến cơ hội để ghi nhận những thành tựu và nêu bật những cuộc đấu tranh mà phụ nữ trên toàn thế giới phải đối mặt. Đối với ngành công nghệ nói riêng, đây là cơ hội để suy ngẫm về những tiến bộ đã đạt được và đưa ra những chiến lược mạnh mẽ hơn, trong khi công việc vẫn phải hoàn thành.

Mặc dù khoảng cách về lãnh đạo là rõ ràng ở hầu hết các ngành, nhưng nó còn chênh lệch hơn nhiều (so với nam giới) ở các công ty công nghệ. Theo số liệu thống kê từ Dự báo Lãnh đạo Toàn cầu năm 2023 của DDI (một công ty tư vấn phát triển lãnh đạo và nguồn nhân lực quốc tế), khảo sát gần 2.000 chuyên gia nhân sự và khoảng 13.500 lãnh đạo doanh nghiệp (DN) từ hơn 1.500 công ty trên khắp thế giới, tỷ lệ phụ nữ giữ vai trò lãnh đạo công nghệ hiện ở mức khoảng 28%.

Trong những năm gần đây, lĩnh vực công nghệ đã thừa nhận tầm quan trọng của việc đưa quan điểm của phụ nữ vào khoa học và công nghệ, nhưng những con số cho thấy chúng ta vẫn chưa đạt được tiến bộ thực sự. Do đó, phụ nữ ở vị trí CIO vẫn phải đối mặt với những cuộc chiến khó khăn để đảm bảo có được ghế C-Suite (lãnh đạo cao cấp) trong các DN.

Ví dụ, khi May Govender, CIO của tập đoàn dịch vụ tài chính toàn châu Phi Old Mutual bắt đầu thăng tiến trong công ty, cô cảm thấy như các đồng nghiệp đã không lắng nghe hoặc không coi trọng ý tưởng của mình. Cô nhớ lại việc bày tỏ quan điểm và đã bị phớt lờ, chỉ vài phút sau đó một đồng nghiệp nam đề xuất điều tương tự và được khen ngợi vì sự khéo léo của anh ta.

Cô nói: “Tôi nhớ rất rõ việc đưa ra ý kiến ​​của mình về một chủ đề, và có cảm giác như mọi người đã nghe thấy nhưng như thể không thực sự được lắng nghe”.

Mọi người cũng không thừa nhận khả năng kỹ thuật của cô vì phụ nữ giữ vai trò lãnh đạo thường tham gia vào các lĩnh vực khác của DN như tiếp thị hoặc quản lý nhân sự. Và việc thuộc về một nhóm thiểu số, cô nói, có nghĩa là cô bị loại khỏi các nhóm chỉ dành cho nam giới.

Mô tả cuộc đấu tranh này giống như một vấn đề về “xây dựng thương hiệu”, cô cảm thấy bị đánh giá không cao và bị xem xét kỹ lưỡng một cách không cân xứng vì cô không giống những người khác trong bộ phận.

Aveena Mothilall, CIO của tập đoàn năng lượng châu Phi Engen, đã phải đối mặt với những rào cản tương tự ngay từ đầu sự nghiệp của mình. Giống như Govender, cô đấu tranh để thâm nhập vào giới do nam giới thống trị và giành được sự tin tưởng. Thêm vào đó, nhiều đồng nghiệp của cô có nhận thức tiêu cực về những trách nhiệm khác mà phụ nữ phải gánh chịu, chẳng hạn như họ cho rằng cô không coi trọng công việc của mình vì phải tham dự một cuộc họp ở trường của con cái chẳng hạn.

Theo Mothilall, ngành công nghiệp này đã đi được một chặng đường dài, nhưng cô thừa nhận cần phải thay đổi rất nhiều để tạo không gian cho phụ nữ trong lĩnh vực công nghệ và tăng số lượng phụ nữ trong vai trò lãnh đạo.

Khuyến khích phát triển

Mothilall và Govender cho biết, việc tạo ra không gian cho phụ nữ trong lĩnh vực công nghệ phải có mục đích, với các lộ trình mang tính chiến lược được tạo ra để đảm bảo các CIO trong tương lai sẽ đa dạng hơn. Và đã quá muộn để cố gắng thu hút phụ nữ vào ngành sau khi họ đã tốt nghiệp; họ cần sớm được lôi kéo vào lĩnh vực này và cho thấy tầm quan trọng cũng như giá trị của việc trang bị cho phụ nữ sự nhạy bén về CNTT để họ có thể đảm nhận các vị trí lãnh đạo có ảnh hưởng lớn.

Trong khi một số người tin rằng các sự kiện và hội nghị về "phụ nữ trong ngành công nghệ" sẽ củng cố thêm sự chia rẽ vốn đã tồn tại giữa nam giới và phụ nữ, Mothilall và Govender nhấn mạnh rằng những nền tảng này thực sự tạo ra không gian, nơi phụ nữ có thể chia sẻ kiến ​​thức, học hỏi lẫn nhau và xây dựng mạng lưới giúp nâng cao khả năng của họ.

Các cộng đồng này cũng thể hiện những gì có thể thực hiện được với các cơ cấu và sự hỗ trợ. Mothilall nói: “Những diễn đàn này cho phép chúng tôi đưa ra giải pháp cho những thách thức chung. Một thách thức mà nhiều nhà lãnh đạo nữ phải đối mặt là tìm kiếm sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống. Trong đại dịch năm 2020, sự nghiệp của phụ nữ bị ảnh hưởng nặng nề - cao hơn một cách không tương xứng so với các đồng nghiệp nam - vì họ phải làm việc trong khi cũng phải đảm nhận phần lớn trách nhiệm chăm sóc gia đình và chăm sóc con cái, dẫn đến nhận thức về sự cống hiến cho công việc giảm sút".

Nhưng Mothilall tin rằng việc phải gánh vác nhiều trách nhiệm khác nhau khiến phụ nữ dễ thích nghi hơn và các CIO nữ có xu hướng trao quyền cho nhóm của họ thực hiện và tự mình đưa ra những quyết định lớn. Cô nói: “Khi chúng tôi làm như vậy, các CIO nữ có nhiều thời gian hơn để tập trung vào các nỗ lực chiến lược".

Với việc công nghệ hiện được tích hợp liền mạch vào mọi lĩnh vực của cuộc sống, điều quan trọng là những người tạo ra những công cụ này phải có cách nhìn và suy nghĩ đa dạng. Một báo cáo gần đây của McKinsey tiết lộ rằng các DN có đội ngũ điều hành như vậy có nhiều khả năng hoạt động tài chính tốt hơn theo thời gian vì họ tạo ra các sản phẩm và dịch vụ phù hợp với nhiều đối tượng khách hàng hơn.

Mothilall cho biết: “Kỷ nguyên CNTT hiện đại ít liên quan đến phần cứng và máy chủ mà liên quan nhiều hơn đến các giải pháp thiết kế và xây dựng. Không còn một công thức cố định nào để thành công nữa. Đây là lý do tại sao việc có những ý tưởng và quan điểm khác nhau trong cùng một bộ phận lại rất quan trọng để chúng tôi có thể đảm bảo rằng các giải pháp chúng tôi tạo ra là đúng đắn"./.

Tuấn Trần