Một cuộc khảo sát gần đây của LexisNexis - nhà cung cấp thông tin và phân tích hàng đầu thế giới, với 7.950 luật sư, sinh viên luật và khách hàng tại các quốc gia Mỹ, Anh, Canada và Pháp về nhận thức chung của họ, cùng những dự báo về tác động của AI tạo sinh đối với việc thực thi luật cũng như kỳ vọng áp dụng, đã cho thấy một nửa số luật sư tin rằng AI tạo sinh sẽ tạo ra những thay đổi tích cực đáng kể công việc của họ.

Tuy nhiên, ngành này cũng phải đối mặt với những thách thức đặc biệt liên quan đến việc áp dụng AI. Trong lĩnh vực pháp lý, vấn đề về bảo mật luôn được ưu tiên và bất kỳ sai sót nhỏ nào từ các công cụ AI đều có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng.

Vậy, liệu các luật sư và chuyên gia pháp lý có nên nắm bắt những cơ hội này không?

Khám phá, tìm kiếm thông tin và nghiên cứu

Một trong những nhiệm vụ mà AI tạo sinh vượt trội là đọc hàng đống tài liệu khổng lồ và có thể phân tích chúng. Điều này giúp tiết kiệm thời gian cho luật sư, cho phép họ dành nhiều thời gian hơn để hiểu rõ vấn đề của khách hàng, điều mà AI không thể thực hiện hiệu quả như con người.

Trong lĩnh vực pháp lý, AI tạo sinh có thể được sử dụng để tìm kiếm thông tin trong các văn bản pháp luật, tra cứu cơ sở dữ liệu về các án lệ, tiền lệ, cũng như xem xét bằng chứng. Sau đó, nó có thể tổng hợp những gì đã được đào tạo sang bất kỳ định dạng nào giúp ích cho những ai sử dụng nó - cho dù đó là một luật sư trẻ, một thẩm phán có kinh nghiệm hay chỉ là một người bình thường muốn tìm hiểu về pháp luật.

Nó cũng có thể tự động tạo ra tài liệu, hợp đồng và thư từ, những công việc mà trước đây ngốn rất nhiều thời gian của luật sư. Ông Bernard Marr - nhà tương lai học, cố vấn chiến lược kinh doanh, công nghệ cho nhiều tổ chức hàng đầu thế giới như Microsoft, Google và Liên Hợp Quốc, nhận định có thể sẽ chẳng bao lâu nữa, việc tìm một luật sư không sử dụng AI tạo sinh để tự động hóa những công việc hàng ngày này sẽ khó như việc tìm một kế toán viên không sử dụng máy tính!

Theo nghiên cứu của LexisNexis, các tác vụ được cho là sẽ được ứng dụng nhiều nhất bao gồm nghiên cứu (65%), soạn thảo tài liệu (56%), phân tích tài liệu (44%), và viết email (35%).

Đánh giá rủi ro và thẩm định

Các mô hình AI tạo sinh có khả năng phân tích dự đoán, giúp luật sư đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu một cách dễ dàng hơn. Tuy nhiên, việc này cũng đặt ra những vấn đề về đạo đức AI và bảo mật thông tin. Theo ông Bernard Marr, luật sư cần phải minh bạch với khách hàng của mình về việc sử dụng công nghệ AI, đồng thời đảm bảo rằng dữ liệu được sử dụng là chính xác và không bị ảnh hưởng bởi dữ liệu sai lệch.

Tất nhiên, AI tạo sinh cũng tiềm ẩn rủi ro. Luật sư thường có quyền truy cập vào những thông tin rất nhạy cảm về khách hàng của họ hoặc những người có liên quan đến vụ việc mà họ đang giải quyết. Việc đưa loại thông tin này vào các công cụ AI công cộng rõ ràng có thể dẫn đến vấn đề rò rỉ dữ liệu.

Tuy nhiên, hiện nay các hệ thống AI riêng tư, bao gồm cả những hệ thống có thể được triển khai an toàn tại chỗ hoặc trên các đám mây riêng, đang ngày càng phổ biến, giúp giải quyết các vấn đề liên quan đến quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu trong ngành luật pháp.

Tiếp cận luật pháp dễ dàng

AI tạo sinh cũng có tiềm năng cải thiện khả năng tiếp cận pháp luật bằng cách hỗ trợ luật sư trong việc giao tiếp với khách hàng hoặc bất kỳ ai cần sự trợ giúp. Các chatbot có thể trả lời nhiều câu hỏi cơ bản mà mọi người hay gặp khi có những vấn đề về pháp lý, và thường không yêu cầu dữ liệu cá nhân. Chúng có khả năng xác định các câu hỏi cần phản hồi từ chuyên gia và hướng người dùng đến các chuyên gia phù hợp nhất.

Các công cụ này cũng có thể nâng cao khả năng truyền đạt thông tin của các luật sư một cách nhanh chóng và hiệu quả đến khách hàng, giúp họ cập nhật những diễn biến mới nhất trong vụ việc của mình. Ví dụ, một phán quyết phức tạp của tòa án có thể được tóm tắt và giải thích một cách nhanh chóng cho nhiều nhóm người khác nhau.

Tuy nhiên, việc giám sát là rất quan trọng để đảm bảo rằng các phản hồi là phù hợp và không vi phạm về mặt bảo mật.

Luật sư sẽ có nhiều thời gian hơn để tập trung vào khả năng tương tác với khách hàng

Mặc dù AI có thể hỗ trợ trong việc nghiên cứu, viết, xây dựng pháp luật và giải thích luật, nhưng vai trò của con người vẫn không thể thay thế. Các luật sư sẽ có nhiều thời gian hơn để tập trung vào khả năng tương tác con người. Họ sẽ ưu tiên vào việc tìm hiểu để hiểu khách hàng và các vấn đề pháp lý cần giải quyết, từ đó giúp xây dựng các mối quan hệ chuyên nghiệp và sự tin tưởng, điều mà máy móc không thể thực hiện.

Ngoài ra, thay vì dành thời gian cho các công việc lặp đi lặp lại nhàm chán, luật sư sẽ có nhiều thời gian hơn để nâng cao trình độ và kỹ năng, có thể bao gồm việc học các kỹ năng công nghệ mới hoặc phát triển các kỹ năng mềm như giao tiếp và sáng tạo.

Tuy nhiên, các luật sư và chuyên gia pháp lý cũng phải đối mặt với các thách thức liên quan đến việc sử dụng dữ liệu và AI, bao gồm tuân thủ pháp lý và bảo vệ quyền riêng tư của khách hàng. Cụ thể, họ sẽ cần hiểu tất cả các yêu cầu pháp lý xung quanh việc sử dụng dữ liệu cá nhân trong lĩnh vực công việc của họ, cũng như tầm quan trọng của việc công khai và minh bạch về cách sử dụng dữ liệu và AI.

“Một điều chắc chắn là các luật sư và chuyên gia pháp lý thành công trong thập kỷ tới sẽ không phải là những người chọn cách vùi đầu vào các văn bản giấy tờ, các công việc tra cứu tài liệu thủ công khi làn sóng công nghệ đang quét qua mọi lĩnh vực. Những người thành công sẽ là những người có khả năng kết hợp giữa việc tận dụng công nghệ và vượt qua các thách thức pháp lý để phát triển sự nghiệp của mình trong tương lai”, ông Bernard Marr nhận định.

Những công cụ AI nào có sẵn?

Cũng như ChatGPT, Microsoft Co-Pilot và Bard – tất cả đều có khả năng thực hiện nhiều tác vụ thông thường, hiện nay cũng có rất nhiều công cụ chuyên dụng có sẵn hỗ trợ cho lĩnh vực pháp lý như Harvey - một chatbot AI tập trung vào lĩnh vực luật pháp; ExParte - một nền tảng sử dụng xử lý ngôn ngữ tự nhiên kết hợp với học máy để dự đoán kết quả của các vụ kiện; hay Casetext - trợ lý pháp lý AI sử dụng AI tạo sinh để xem xét và chuẩn bị tài liệu cũng như tiến hành nghiên cứu pháp lý; Deepjudge - một công cụ tìm kiếm pháp lý được hỗ trợ bởi AI./.

Tâm An