Một số vi phạm phổ biến trong lĩnh vực bưu chính

Trung tuần tháng 3/2024, Bộ TT&TT đã công bố danh sách 38 doanh nghiệp (DN) bưu chính không liên hệ được, 30 DN bị thu hồi giấy phép bưu chính (GPBC). Đây là những kết quả rà soát, kiểm tra sẽ được Bộ TT&TT tiếp tục trong năm 2024.

Tại hội nghị hội nghị tuyên truyền, phổ biến pháp luật bưu chính năm 2024 cho hơn 130 DN bưu chính trên địa bàn Hà Nội sáng ngày 17/4, ông Đỗ Hữu Trí, Phó Chánh Thanh tra Bộ TT&TT đã chỉ ra một số vi phạm phổ biến trong lĩnh vực bưu chính trong khoảng 119 hành vi theo Nghị định số 14/2022/NĐ-CP ngày 27/1/2022 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 15/2020/NĐ-CP ngày 03/02/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, CNTT và giao dịch điện tử và Nghị định số 119/2020/NĐ-CP ngày 7/10/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động báo chí, hoạt động xuất bản.

Hành vi phổ biến đầu tiên được ông Đỗ Hữu Trí chỉ rõ là việc DN xin GPBC nhưng không hoạt động cung cấp dịch vụ bưu chính. Qua việc thu hồi 30 GPBC vừa qua cho thấy thực trạng là các DN xin GPBC nhưng không triển khai dịch vụ và dùng cho các mục đích khác rất là nhiều.

“Kinh doanh bưu chính không dễ dàng, GPBC không phải là “phép màu”, “thuốc tiên”, “bảo bối” hỗ trợ cho DN. Lĩnh vực Bưu chính không giống như các lĩnh vực khác xin giấy phép là có đặc quyền, đặc lợi nào”, ông Trí cho hay.

Qua thực tiễn thanh, kiểm tra, ông Trí cho biết có hơn 700 GPBC được cấp nhưng hiện nay việc kinh doanh bưu chính bao gồm nhiều hoạt động liên quan như giao hàng thu tiền hộ (COD), vận chuyển hàng hoá, không đơn thuần là gửi thư, đánh điện báo như trước đây.

“Việc kinh doanh bưu chính hiện nay dường như DN nào cũng có thể làm được nên việc cạnh tranh rất khốc liệt, không giống loại hình kinh doanh khác có nhiều đặc quyền, đặc lợi, riêng biệt. Theo đó, DN muốn “tâm huyết” kinh doanh lĩnh vực này thì phải có chiến lược cụ thể””, ông Trí lưu ý.

Phó Chánh Thanh tra Bộ TT&TT cũng thẳng thắn chỉ ra có DN giao hàng ăn, vận tải cũng xin GPBC. “Đó là xin giấy phép cho mục đích khác chứ không phải “toàn tâm toàn ý” kinh doanh dịch vụ bưu chính. DN xin GPBC để chạy xe vào tuyến phố cấm, dừng đỗ xe… Trong khi đó, luật Bưu chính chỉ quy định ưu tiên dịch vụ bưu chính công ích thực hiện chuyển thư, báo đến 2kg, chứ vận chuyển hàng hoá giao hàng thu tiền không phải là nghĩa vụ công ích”.

“Những trường hợp chúng tôi phát hiện thấy DN không cung cấp dịch vụ phát thư thì chúng tôi thu hồi giấy phép”.

Một số vi phạm khác được lãnh đạo Thanh tra Bộ TT&TT chỉ ra là DN xin GPBC để vận chuyển hàng hóa nhưng “cung cấp dịch vụ bưu chính là phải đóng thành gói, kiện, có tên địa chỉ người gửi, người nhận”. Theo đó, DN xin GPBC mà không cung cấp dịch vụ bưu chính thì nên trả lại GPBC.

Bên cạnh đó, có tình trạng DN xin GPBC để tránh sự kiểm soát của Công an và quản lý thị trường. Đồng thời có DN hoạt động tại địa chỉ, trụ sở, văn phòng làm việc không như trong giấy phép. Cũng DN chưa tự nguyện nộp lại giấy phép và nêu lý do bị đội thanh tra giao thông giữ. Có DN viện lý do mẹ, người thân ốm nặng, chưa thu xếp lên nộp được, kéo dài thời gian.

Ông Đỗ Hữu Trí lưu ý các DN một số vi phạm điển hình thường mắc phải như một số DN vận tải đồng ý cho dán biển hiệu bưu chính lên các xe ô tô, thu tiền hàng tháng. Việc này sẽ bị thu hồi giấy phép, phạt 20 - 30 triệu đồng.

Tiếp theo thông tin khối lượng trên bưu gửi không đúng với khối lượng thực tế của bưu gửi sẽ bị phạt 5 - 7 triệu đồng/bưu gửi. Việc báo cáo chậm chưa đến 15 ngày sẽ bị phạt 2 - 3 triệu đồng, quá 15 ngày sẽ bị phạt 3 - 5 triệu đồng, không báo cáo sẽ bị phạt 5 - 10 triệu đồng.

Đặc biệt, ông Đỗ Hữu Trí lưu ý DN bưu chính có hệ thống thông tin cần phải đảm bảo an toàn thông tin (ATTT) cấp độ 3. Theo điểm c khoản 2 Điều 21 Luật ATTT, hệ thống thông tin của DN “khi bị phá hoại sẽ làm tổn hại nghiêm trọng tới sản xuất, lợi ích công cộng và trật tự, an toàn xã hội” sẽ bị phạt 10 - 20 triệu đồng

DN bưu chính không làm ăn nghiêm túc thì khó tồn tại

Theo số liệu của Vụ Bưu chính, Bộ TT&TT, đến hết ngày 31/12/2023, có 81 DN bưu chính được cấp GPBC, xác nhận thông báo hoạt động bưu chính (XNTB), có cung ứng dịch vụ nhưng đến nay không còn cung ứng dịch vụ, rời khỏi thị trường; 35 DN bưu chính không cung ứng dịch vụ thư theo GPBC và đã nộp lại GPBC; Có Tổng số 717 DN bưu chính được Bộ cấp GPBC, XNTB.

Thông tin về tổng quan thị trường bưu chính, ông Lê Văn Chung, Vụ Bưu chính cho biết sản lượng bưu chính, DN bưu chính tăng trưởng sản lượng khá nhanh trong bức tranh chung của nền kinh tế. Doanh thu bưu chính cũng tăng nhanh, tương ứng với tăng sản lượng là 30%, đóng góp 0,7% GDP quốc gia.

Theo đánh giá của Liên minh Bưu chính thế giới (UPU) năm 2022, Việt Nam xếp thứ 4 trong ASEAN và top các nước có ngành bưu chính phát triển. Dù COVID-19, suy thoái kinh tế toàn cầu nhưng ngành vẫn tăng trưởng cao và dư địa phát triển còn lớn cho thấy lĩnh vực bưu chính ngày càng đóng vai trò quan trọng thiết yếu trong nền kinh tế nước ta. “Tuy nhiên, trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt giữa các DN bưu chính, nếu DN bưu chính không làm ăn nghiêm túc thì khó tồn tại”.

Ông Chung lưu ý 5 điểm mà các DN bưu chính cần quan tâm: (1) Cung cấp đầy đủ thông tin về dịch vụ cho người sử dụng dịch vụ; (2) Bảo đảm an toàn, an ninh trong cung ứng dịch vụ bưu chính; (3) Thực hiện chế độ báo cáo định kỳ (tháng, quý, năm) đầy đủ, đúng hạn và báo cáo đột xuất theo yêu cầu của Bộ TT&TT; (4) Khi thay đổi các nội dung trên GPBC, XNTB thì phải thực hiện thủ tục cấp sửa đổi, bổ sung GPBC, XNTB; (5) Thông báo hoạt động bưu chính tới Sở TT&TT địa phương nơi Công ty có chi nhánh/văn phòng đại diện.

Trong 5 điểm này, ông Lã Hoàng Trung, Vụ trưởng Vụ Bưu chính cho biết, các DN cần đặc biệt chú ý thực hiện chế độ báo cáo định kỳ (tháng, quý, năm) đầy đủ, đúng hạn và báo cáo đột xuất theo yêu cầu của Bộ TT&TT. “Đây là việc “đến hẹn lại lên””.

Về trách nhiệm DN bưu chính, ông Lã Hoàng Trung lưu ý: “Các DN có trách nhiệm công khai giá cước dịch vụ, chất lượng đảm bảo quyền lợi cho người tiêu dùng. Khi cung ứng dịch vụ cho khách hàng thì phải thông báo công khai về giá cước, chất lượng dịch vụ”.

Vụ trưởng Vụ Bưu chính cũng đề nghị các DN lưu ý dịch vụ bưu chính là dịch vụ kinh doanh có điều kiện theo quy định của pháp luật. Thị trường bưu chính trong 5 năm vừa qua tăng trưởng rất là nhanh, tốc độ tăng trưởng trung bình hàng năm là khoảng 20 - 25%, song hành cùng với tốc độ tăng trưởng của thương mại điện tử (TMĐT) và cùng với sự tăng trưởng rất nhanh như vậy thì các DN có rất nhiều cơ hội để kinh doanh, mở rộng hoạt động của mình và kéo theo nhiều hành vi, nguy cơ đã bị xử lý.

Từ tháng 12/2023 đến hết quý I năm 2024, Bộ TT&TT đã tiến hành rà soát các DN bưu chính trên địa bàn Hà Nội, đã trực tiếp liên hệ với tất cả các DN tham dự hội nghị hôm nay. Số lượng DN được Bộ TT&TT rà soát khoảng 250 DN. Trong quý I năm 2024 vừa qua có 30 DN đã bị thu hồi giấy phép bưu chính.

Bộ TT&TT đang phối hợp với các Sở TT&TT trên cả nước rà soát các DN xin cấp GPBC và sẽ kết thúc công việc này trong quý II để giúp các DN bưu chính hoạt động đúng theo quy định của pháp luật, giúp cho thị trường bưu chính phát triển lành mạnh, bền vững, giúp cho giá trị đóng góp của bưu chính cho xã hội ngày một tốt hơn, an toàn, an ninh hơn, chất lượng dịch vụ bưu chính được nâng lên.

Vụ trưởng Lã Hoàng Trung cho biết hội nghị lần này được tổ chức để phổ biến, quán triệt cho các DN về trách nhiệm khi tham gia cung ứng, kinh doanh dịch vụ bưu chính và nếu sai phạm thì sẽ bị xử lý như thế nào. Trong năm 2024, Bộ TT&TT đang tiến hành sửa đổi Luật Bưu chính, là cơ sở pháp lý quan trọng cho lĩnh vực bưu chính phát triển trong thời gian tới. Theo đó, Hội nghị cũng là dịp để tiếp nhận các ý kiến để điều chỉnh sửa đổi luật Bưu chính.

“Bộ TT&TT sẽ tiếp tục tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát, đồng thời, Bộ luôn lắng nghe ý kiến của các DN nếu có khó khăn, vướng mắc hoặc các vấn đề không lành mạnh của thị trường bưu chính”.

Cuối cùng, ông Lã Hoàng Trung cho biết: “Bộ TT&TT cũng đề nghị trong thời gian tới, các DN bưu chính cần quan tâm hơn cho đầu tư mạng lưới, công cụ quản lý, chất lượng lao động trong lĩnh vực bưu chính để nâng cao chất lượng dịch vụ bưu chính, để dịch vụ ngày càng tốt hơn, nhanh hơn, giá cước rẻ hơn, phục vụ người dân ngày một tốt hơn”./.

Hoàng Linh