Với ngành bán dẫn, Việt Nam không đi từ con số 0

Chia sẻ tại buổi gặp gỡ báo chí mới đây, bà Nguyễn Thị Thu Giang - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội phần mềm và dịch vụ CNTT Việt Nam (VINASA) cho biết, chúng ta đang đứng trước nhiều thay đổi và cơ hội lớn, trong bối cảnh sau 2 năm, nhu cầu chip bán dẫn trên toàn thế giới tăng gấp đôi, còn kiến thức về AI thì được cập nhật liên tục.

Chưa kể, tình hình trên thế giới cũng có nhiều điểm đáng chú ý với sự rút khỏi Trung Quốc của các đại gia công nghệ làm đứt gãy chuỗi cung ứng chip bán dẫn, dẫn đến nhiều doanh nghiệp (DN) sản xuất thiếu nhân lực.

Cũng theo bà Giang, nếu như hơn 20 năm trước, các thành viên VINASA cùng nhau đồng hành, xây dựng ngành phần mềm, thì hiện nay, với ngành bán dẫn, Việt Nam không nên tự thân mà cần tập hợp lực lượng vì người Việt ở trên thế giới làm chip rất đông đảo.

“Để xây dựng ngành công nghiệp mới cho đất nước, Việt Nam có thể “đứng trên vai những người khổng lồ” để thực hiện, khi mà chúng ta có khát vọng, nhân sự và sẵn sàng học hỏi để làm cùng các nước lớn trên thế giới”, bà Giang cho biết thêm

Dù vậy, bà Giang cũng thừa nhận, không chỉ Việt Nam, cả Thái Lan, Malaysia đều đang đứng trước cơ hội trong lĩnh vực này với những lợi thế nhất định, như Malaysia đang làm nhiều, nói tiếng Trung giỏi, còn Chính phủ Thái Lan đã có sự cởi mở, tạo điều kiện cho các nhà sản xuất chip. Còn Việt Nam, chúng ta mới đang có niềm tin, với mong muốn, khát vọng đưa đất nước đi lên, cố gắng nắm bắt cơ hội này khi chỉ có “3 -5 năm để làm và phải rất quyết liệt”.

Mô tả về chip bán dẫn, ông Trần Đăng Hòa, Chủ tịch FPT IS, Chủ tịch FPT Semiconductor đã lấy dẫn chứng 3 vòng tròn, trong đó vòng tròn đầu tiên là kinh tế số. Bên trong vòng tròn kinh tế số là các thiết bị điện tử, vòng tròn thứ 3 trong cùng là chip bán dẫn. Từ đó, ông Hòa khẳng định, nếu Việt Nam muốn thúc đẩy nền kinh tế số, ngành điện tử thì phát triển ngành bán dẫn là điều cốt lõi nhất.

Chip bán dẫn có 3 công đoạn: Thiết kế bao gồm người hoặc công cụ thiết kế, hiện Mỹ nắm phần công cụ này; Nhà máy sản xuất với các công nghệ nano, để sản xuất được cần máy quang khắc với vật liệu do Mỹ kiểm soát; Đóng gói và kiểm thử.

Ông Hòa cho biết, Việt Nam chưa tham gia vào công đoạn thứ 2 - sản xuất vì cần đầu tư lớn với quy mô hàng tỷ đô, mà mới chỉ tham gia vào khâu thiết kế (người và công cụ). “Hiện đang có khoảng 50 công ty thiết kế chip, trong đó có FPT Semiconductor, còn chủ yếu là công ty nước ngoài tuyển nhân sự Việt Nam”, ông Hòa cho biết thêm.

Ngoài ra, không chỉ khâu thiết kế, mà ngay cả trong khâu sản xuất cũng đang thiếu hụt nhân sự. Vì vậy, có thể nói, Việt Nam đang có cơ hội tham gia vào chuỗi bán dẫn toàn cầu.

Theo đó, cách đây 10 năm, FPT làm dịch vụ CNTT cho các công ty quốc tế về chip. Khi chiến tranh thương mại Mỹ - Trung Quốc nổ ra cách đây vài năm, FPT nhìn thấy cơ hội thị trường và sẵn có năng lực cung cấp nên đã thành lập FPT Semiconductor, với định hướng trước mắt tập trung vào thiết kế chip nguồn.

“20 năm trước, Việt Nam đã xây dựng ngành phần mềm từ số 0. Vì thế, tôi cho rằng, mảng bán dẫn hiện nay, khi có nhiều Việt kiều góp sức, chúng ta hoàn toàn có thể đào tạo vài lứa sinh viên thành kỹ sư ngang đẳng cấp với thế giới”, ông Hòa chia sẻ thêm.

Làm chip khó một thì bán hàng khó 10

Bà Nguyễn Thị Thu Giang cho biết, đối với chip bán dẫn, bên cạnh cơ hội, Việt Nam cũng đang đứng trước không ít thách thức, đầu tiên là nhân sự. Việt Nam có khoảng 5.000 - 6000 người làm trong lĩnh vực này, số lượng trường Đại học có ngành bán dẫn cũng rất ít.

Tiếp theo, khác với mảng phần mềm, việc trao đổi, tiếp cận thông tin trong ngành bán dẫn cũng gặp khó khăn. Khi VINASA gặp gỡ, trao đổi với đại diện làm chip bán dẫn ở các nước thì họ đều tìm nhiều cách từ chối và phải nhờ đến những mối quan hệ cá nhân.

Về định hướng trong thời gian tới, đối với mảng thiết kế và kiểm thử, sẽ tập trung đào tạo nhân lực cho Việt Nam và thế giới. VINASA sẽ kiến nghị với Chính phủ và mời các chuyên gia tư vấn cho thành viên hiệp hội có mong muốn tham gia lĩnh vực này.

Về mảng sản xuất, VINASA mong muốn DN chip nước ngoài biến Việt Nam thành quê hương thứ 2. Việt Nam có thể hỗ trợ cung cấp điện sạch, giảm phát thải cũng như các chính sách hỗ trợ cho DN sản xuất.

Cuối cùng, VINASA sẽ nỗ lực tập hợp lực lượng người Việt làm chip trên toàn cầu, đứng trên vai người khổng lồ thông qua hợp tác các DN lớn phát triển. VINASA hiện có chuyên gia nghiên cứu và cố gắng đưa ra giải pháp phù hợp.

Chia sẻ về những khó khăn của FPT Semiconductor, ông Hòa cho rằng, khi làm thiết kế chip, con người là nhân tố quan trọng. Nếu như các DN nước ngoài khi vào Việt Nam thường đưa ra nhiều sách sách thu hút nhân sự với mức lương cao thì FPT chọn cách “đi 2 chân”, đó là vừa làm dịch vụ cho khách hàng (có cơ hội tuyển, đào tạo người cho đối tác để bổ sung lực lượng) và tự tuyển dụng lao động cho công ty.

“Với thiết kế chip, FPT Semiconductor có đội ngũ nhân sự gắn bó, mang khát vọng dân tộc, khát khao làm sản phẩm "Make in Việt Nam" rất lớn. Thậm chí, có những người xăm mình những hình, khẩu hiệu quyết tâm làm ra sản phẩm Việt Nam. Họ là đội ngũ dẫn dắt thế hệ tiếp theo”, ông Hòa cho biết thêm.

Chưa kể, FPT Semiconductor cũng có đội ngũ nhân sự, chuyên gia là Việt Kiều mà thu nhập không phải vấn đề của họ, sẵn sàng làm việc và dẫn dắt thế hệ trẻ làm chip. Công ty luôn có những phương án để đảm bảo đủ nhân lực.

Bên cạnh câu chuyện nhân sự, bài toán bán hàng mới cũng là vấn đề lớn, nhất là khi “làm chip khó một, bán hàng khó 10” vì phải chọn đúng phân khúc sản phẩm. Hiện, FPT Semiconductor chọn ngách chip nguồn và đang tìm thị trường ngách tiếp theo để giải bài toán này./.

Nguyễn Khiêm