Ngày 18/6/2024, Trung tâm Chứng thực điện tử quốc gia (NEAC) - Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) phối hợp cùng Câu lạc bộ (CLB) Chữ ký số và Giao dịch điện tử (CKS&GDĐT) Việt Nam tổ chức hội thảo tập huấn “Quy trình kiểm toán kỹ thuật quốc tế và
công nghệ mới trong lĩnh vực xác thực điện tử - kinh nghiệm từ EU”.

Việt Nam đang trong giai đoạn gấp rút để triển khai Đề án 06 của Chính phủ, việc tổ chức Hội thảo tập huấn nhằm tăng cường, thúc đẩy, nâng cao nhận thức cho các cơ quan, tổ chức, DN về quy trình kiểm toán kỹ thuật hệ thống cung cấp dịch vụ chứng thực CKS nói riêng và dịch vụ tin cậy nói chung.

Đồng thời, hội thảo cung cấp thông tin, kiến thức cập nhật các công nghệ mới về xác thực điện tử, xác minh danh tính từ xa, tăng cường năng lực quản trị, vận hành hệ thống cũng như nâng cao chất lượng dịch vụ, đảm bảo tuân thủ và đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế.

Nâng cao năng lực quản trị, vận hành hệ thống, chất lượng dịch vụ tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế

Phát biểu tại hội thảo, bà Tô Thị Thu Hương, Giám đốc Trung tâm Chứng thực điện tử quốc gia nhấn mạnh: chuyển đổi số (CĐS) đang là xu hướng phát triển chung của toàn thế giới. Việt Nam cũng đang hòa mình vào xu hướng CĐS, chuyển đổi xanh phát triển Chính phủ điện tử, kinh tế số, xã hội số, công dân số. Chính phủ Việt Nam xác định danh tính số, chứng thư CKS là một trong những tài sản số quan trọng để thúc đẩy quá trình CĐS, chuyển đổi xanh toàn diện.

Giám đốc NEAC cho biết CKS đang ngày càng phổ biến trên thế giới nói chung và tại Việt Nam nói riêng. Tuy nhiên, nếu CKS chỉ có giá trị trong phạm vi quốc gia là chưa đáp ứng được nhu cầu của nhiều cơ quan, DN, tổ chức, cá nhân cũng như xu thế toàn cầu hóa. Đối với các tổ chức chứng nhận quốc tế như Chrome, Mozilla, Microsoft hay Webtrust, các tổ chức chứng thực CKS (CA) đều được yêu cầu kiểm toán kĩ thuật để đánh giá mức độ sẵn sàng của hệ thống; trong khi đó, các quốc gia như Hàn Quốc, Ấn Độ đã xây dựng một chu kỳ yêu cầu kiểm toán hệ thống từ 24 - 36 tháng.

Chính vì vậy, Giám đốc NEAC khẳng định việc xây dựng hệ thống sẵn sàng cung cấp dịch vụ và nâng cao tính tin cậy của Root CA Việt Nam trong cộng đồng PKI, đáp ứng được những tiêu chuẩn quốc tế để tạo tiền đề cho các CA công cộng của Việt Nam thuận lợi hội nhập với thế giới là yêu cầu cấp thiết.

Bên cạnh đó, bà Tô Thị Thu Hương cũng nhấn mạnh việc xác minh danh tính nhằm đảm bảo tính xác thực trong các giao dịch trên môi trường số là rất cần thiết. “Xu hướng công nghệ xác thực điện tử trên thế giới đang ngày càng phát triển. Chúng ta cần luôn luôn cập nhật xu thế, công nghệ mới, thực tiễn triển khai hiện nay trên thế giới để giúp quá trình CĐS của Việt Nam được toàn diện và sánh ngang với các quốc gia phát triển trên thế giới”.

Để đạt mục tiêu nhanh chóng được quốc tế công nhận, Giám đốc NEAC cho rằng cần tăng cường nâng cao năng lực quản trị, vận hành hệ thống cũng như nâng cao chất lượng dịch vụ, đảm bảo tuân thủ và đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế. Trong những năm gần đây, Tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực điện tử quốc gia (RootCA Việt Nam) do NEAC đảm trách đã thường xuyên thực hiện kiểm toán kỹ thuật hệ thống RootCA-G3 của mình phục vụ mục đích hội nhập quốc tế về CKS, xác thực điện tử.

Không những thế, việc kiểm toán kỹ thuật hướng đến hệ thống RootCA-G3 được cấp chứng nhận quốc tế của tổ chức WebTrust tạo tiền để tiến tới Chứng thư số của RootCA được công nhận trong các nền tảng trình duyệt lớn và hệ điều hành phổ biến. Điển hình là NEAC đang triển khai tích cực các quy trình thủ tục để gia nhập danh sách tin cậy của Microsoft. Đây được đánh giá là một bước tiến quan trọng trong mục tiêu hội nhập quốc tế.

Công nghệ mới trong lĩnh vực xác thực điện tử, xác minh danh tính từ xa mang lại hiệu quả chuyển đổi tích cực

Tại hội thảo, ông Hsiung Chen Chung, chuyên gia kiểm toán công ty CPA AKAM Hồng Kông đã chia sẻ về quy trình kiểm toán hệ thống kỹ thuật cung cấp dịch vụ chứng thực CKS và dịch vụ tin cậy, các thủ tục, điều kiện cần đáp ứng để các tổ chức kiểm toán quốc tế công nhận (quy trình kiểm toán kỹ thuật bắt buộc để chứng thư số của Root CA và các sub-CA của Việt Nam được quốc tế công nhận).

Xu hướng công nghệ mới trong lĩnh vực xác thực điện tử, xác minh danh tính từ xa đang được các quốc gia phát triển trên thế giới áp dụng rộng rãi và mang lại hiệu quả chuyển đổi tích cực. Hội thảo là cơ hội để các tổ chức, DN tiếp thu thêm thông tin và có kế hoạch mở rộng dịch vụ bao gồm việc cấp và quản lý chứng thư số, hướng đến mô hình TSP và xa hơn là QTSP dựa theo tiêu chuẩn eIDAS 2.0.

Trong bối cảnh Luật Giao dịch điện tử 2023 cùng các Nghị định, Thông tư hướng dẫn Luật có hiệu lực từ ngày 01/7/2024, các hoạt động, dịch vụ trong lĩnh vực GDĐT sẽ ngày càng mở rộng và phát triển.

Ông Campbell Cowie, Trưởng phòng Chính sách, Tiêu chuẩn và Pháp lý, iProov nhấn mạnh tầm quan trọng của xác thực điện tử khi nhận dạng số đề cập đến thông tin số hóa được sử dụng để nhận dạng một cá nhân trực tuyến.

Theo ông Campbell Cowie, xác minh danh tính số từ xa giải quyết 2 vấn đề kinh tế rất thực tế. Thứ nhất, xác minh danh tính số từ xa cung cấp giải pháp để đưa người dùng vào một dịch vụ an toàn, bao gồm cả quá trình xác thực tiếp theo. Điều này loại bỏ rào cản đáng kể đối với việc cung cấp hiệu quả các dịch vụ chính phủ thường quan trọng, cải thiện đáng kể khả năng tiếp cận và khả năng đưa vào các dịch vụ đó.

Việc đăng ký an toàn có thể được thực hiện thuận tiện ở nhà hoặc tại nơi làm việc hoặc thậm chí khi đang trên tàu. Nhận dạng số có thể mở rộng phạm vi tiếp cận của các dịch vụ chính phủ, đồng thời tạo cơ hội tiết kiệm chi phí, ví dụ như bằng cách sử dụng ít văn phòng hơn và ít nhân viên hơn.

Việc xác minh danh tính số từ xa giải quyết thách thức về việc giới thiệu người dùng an toàn, hiệu quả về chi phí và thuận tiện có nghĩa là chứng kiến ​​​​sự gia tăng việc áp dụng trong một loạt trường hợp sử dụng, từ chống rửa tiền, trong đó xác minh danh tính từ xa là giải pháp được Cơ quan Ngân hàng châu Âu khuyến nghị, vào ứng dụng của Dịch vụ Y tế Quốc gia của Vương quốc Anh (NHS), theo đó người dùng có thể chọn xác minh danh tính số để thiết lập và sau đó truy cập thông tin chi tiết về tiêm chủng COVID-19 của họ.

Việc xác minh danh tính từ xa cũng được áp dụng tại kiểm soát biên giới và tiếp cận vật lý, chẳng hạn như ở Vương quốc Anh, nơi hành khách đi tàu Eurostar đi du lịch đến Pháp có thể liên kết danh tính của họ với vé của họ khi ở nhà bằng hộ chiếu và ứng dụng di động, sau đó tránh phải xếp hàng dài khi kiểm soát hộ chiếu, thay vào đó sử dụng sinh trắc học để tiếp cận khu vực khởi hành.

Theo các yêu cầu biên giới mới, có hiệu lực vào cuối năm 2024, tất cả du khách đến EU sẽ phải có danh tính số đã được xác minh. Một ứng dụng nhận dạng số mới sẽ cho phép khách du lịch xác minh danh tính của họ trước khi đi du lịch, nhằm giảm bớt tình trạng xếp hàng dài tại các sân bay.

Những ví dụ khác có thể kể đến như người nộp thuế ở Úc và Hoa Kỳ được cung cấp tùy chọn đăng ký an toàn với xác minh danh tính để đẩy nhanh quá trình nộp thuế và yêu cầu giảm giá. Công dân ở Singapore có thể sử dụng danh tính số của mình để truy cập các dịch vụ của chính phủ và quản lý tài chính của họ.

Thứ hai, nhận dạng số là yếu tố then chốt thúc đẩy nền kinh tế số vì nó đảm bảo rằng các giao dịch diễn ra trong một môi trường tin cậy, nơi mỗi bên có thể tin tưởng rằng bên kia chính là người mà họ tin tưởng.

Khi các quốc gia tìm đến AI để thúc đẩy giai đoạn tiếp theo của nền kinh tế số, khả năng xác minh rằng bên kia tham gia giao dịch là có thật chứ không phải danh tính do AI tạo ra sẽ ngày càng trở nên quan trọng.

Một báo cáo gần đây của Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) về niềm tin số ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương (APAC) cho thấy niềm tin số tăng 5% sẽ dẫn đến mức tăng GDP bình quân đầu người trung bình là 3.000 USD.

Các nhà nghiên cứu kinh tế từ Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Kinh doanh nhận thấy rằng người tiêu dùng ở APAC tin tưởng hơn vào nền kinh tế số so với các đối tác phương Tây, mang lại lợi thế kinh tế cạnh tranh tiềm năng.

Theo Ngân hàng thế giới (WB), các quốc gia mở rộng phạm vi bảo hiểm nhận dạng số đầy đủ cho công dân của họ có thể đạt được giá trị tương đương từ 3 - 13% GDP vào năm 2030.

Với tiềm năng phát triển kinh tế này, không có gì ngạc nhiên khi Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (OECD), trong nỗ lực hỗ trợ số hóa chính phủ, coi tầm quan trọng của nhận dạng số như một phần của Chính phủ điều hành như một nền tảng, được OECD phân loại là yêu cầu cơ bản của chính phủ số. Ngoài ra, công việc của OECD thừa nhận rằng nhận dạng số an toàn cũng rất quan trọng nếu chính phủ mong muốn tận dụng những lợi ích mang tính chuyển đổi của AI./.

Hoàng Linh