Ứng dụng CNTT vào hoạt động đào tạo và tác nghiệp báo chí

Với góc nhìn của các nhà nghiên cứu, các cơ sở đào tạo báo chí - truyền thông cần nhanh chóng thích ứng và nắm bắt xu hướng số hóa, chuyển đổi số (CĐS) báo chí - truyền thông. Việc ứng dụng công nghệ hiệu quả sẽ góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng nhu cầu học tập ngày càng cao của người học trong thời đại công nghệ.

Để thực hiện thành công CĐS lĩnh vực giáo dục, đào tạo báo chí và truyền thông, việc số hóa toàn bộ đầu vào và đầu ra cho quá trình giáo dục là vô cùng quan trọng. Điều này bao gồm: học liệu; dữ liệu người học; số hóa kết quả đánh giá; số hóa quá trình đánh giá và lưu trữ kết quả đánh giá.

Trên thực tế, nhiều đơn vị đã áp dụng các giải pháp về e-learning (đào tạo trực tuyến) hoặc LMS (Learning Management System) để có thể đạt được những hiệu quả cao trong công tác đào tạo. Có thể kể đến Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí (Hội Nhà báo Việt Nam) đã xây dựng các khóa học ứng dụng e-learning kết hợp cả hình ảnh đồ họa, ghi hình giảng viên, hoạt họa và các học liệu đính kèm trên nền tảng YouTube.

Thời gian gần đây, Báo Nhân Dân đã chú trọng trong hoạt động phân phối nội dung, ưu tiên các nội dung lên nền tảng số trước (digital first), thậm chí là mạng xã hội (MXH) trước (social first).

Đặc biệt, Báo Nhân Dân đã hiện diện trên nền tảng video ngắn Tik Tok - một nền tảng dành cho thể hệ trẻ (Gen Z từ 13 - 18 tuổi). Thực tế, thông qua Tik Tok, khán giả trẻ lại rất quan tâm đến những vấn đề chính trị xã hội tưởng chừng khô khan.

Do đó, để có thể đào tạo, huấn luyện các nguồn nhân lực ứng dụng được mô hình tương tự thì cũng cần những đặc tính kỹ thuật CNTT phục vụ đào tạo như: Sản xuất và tiêu chuẩn hóa nhanh theo quy định của nền tảng; hệ thống quản lý nội dung số CMS (content management system); hệ thống phê duyệt và đăng tải; hệ thống tự động hóa chuẩn SEO,...

"Xây" nền tảng hạ tầng CNTT cho đào tạo báo chí - truyền thông

Theo phân tích của ông Trần Trọng Hải, Giám đốc điều hành - Công ty công nghệ Mate Technology, việc xây dựng nền tảng hạ tầng CNTT phục vụ đào tạo báo chí và truyền thông có thể kết hợp bằng nhiều giải pháp khác nhau song các cơ quan báo chí nói riêng cần bám sát Chiến lược CĐS báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 được phê duyệt tại Quyết định số 348/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 06/4/2024 và hướng dẫn của Bộ TT&TT.

Để quá trình này diễn ra một cách thuận lợi và phù hợp, ông Trần Trọng Hải cho biết cần xem xét một số nhóm giải pháp:

Thứ nhất, giải pháp về xây dựng nền tảng hạ tầng CNTT: Các cơ sở đào tạo báo chí - truyền thông, cần xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu, máy chủ, đảm bảo băng thông phục vụ công tác đào tạo; Thuê các đơn vị cung cấp giải pháp CNTT tư vấn xây dựng kiến trúc hạ tầng để đảm bảo tốc độ truy cập, lưu lượng người dùng lớn, lưu trữ dữ liệu lớn cũng như bảo mật, an toàn thông tin (ATTT)...

Cùng với đó, các cơ sở đào tạo cần cân nhắc thuê, mua các giải pháp ảo hóa nhằm xây dụng hệ thống độc lập với các công tác khác của cơ quan báo chí, tổ chức đào tạo; Liên kết với các đơn vị viễn thông nhằm cung cấp đường truyền và các giải pháp về mạng phục vụ công tác sản xuất ghi hình, lưu trữ, phân phối trên diện rộng;

Các cơ sở đào tạo có thể tham khảo hoạt động quyền đối với các vai trò trong hệ thống nhằm đảm bảo quyền truy cập và phạm vi hoạt động của mỗi cá nhân trong quá trình đào tạo; Tham khảo hoạt động danh mục hóa và quản lý các thiết bị kỹ thuật phục vụ đào tạo, chú trọng công tác bảo hành bảo trì và nâng cấp theo nhu cầu sử dụng thực tế. Đối với các dự án lớn phải đấu thầu, cần cân nhắc thuê các chuyên gia, có giải pháp CNTT tư vấn thiết kế hệ thống phù hợp với quy mô và phạm vi của dự án đào tạo.

Thứ hai, giải pháp về nguồn nhân lực vận hành nền tảng hạ tầng CNTT: Các cơ sở đào tạo cần có kế hoạch chiến lược trong công tác tổ chức nhân sự là chuyên viên, kỹ sư CNTT phục vụ chuyên biệt cho công tác đào tạo; Cơ chế về quyền lợi, trách nhiệm, nghĩa vụ đối với việc sử dụng vận hành và bảo trì hệ thống CNTT của đơn vị báo chí hoặc tổ chức đào tạo; Nhân sự cần am hiểu về hệ thống, cách thức vận hành của các ứng dụng, hiểu rõ quyền truy cập và các phạm vi hoạt động. Họ cũng cần có chức năng thao mưu cho các lãnh đạo hoặc người có trách nhiệm chịu quyền CĐS của đơn vị.

Về giải pháp về ứng dụng e-learning/LMS trong công tác đào tạo, các đơn vị báo chí hoặc tổ chức đào tạo báo chí truyền thông có thể lựa chọn giải pháp tự xây dựng hệ thống e-learning hoặc sử dụng các giải pháp sẵn có trên thị trường;

Đối với việc tự xây dựng hệ thống e-learning, lãnh đạo hoặc người chịu trách nhiệm cơ sở đào tạo cần tham vấn các chuyên gia CNTT nhằm thiết kế những cấu phần phù hợp với nhu cầu và quy mô đào tạo;

Đối với việc thuê mua các giải pháp sẵn có trên thị trường, các cơ sở đào tạo cần chú trọng tới khả năng đáp ứng về các tính năng sản xuất học liệu, dung lượng lưu trữ, kiểu hình học tập, đảm bảo giải pháp được lựa chọn cần phù hợp với công tác giảng dạy và học tập, đặc biệt phải phù hợp với nội dung về báo chí truyền thông (ghi hình, đồ họa, hoạt họa, học liệu đính kèm, ...)

Người quản trị hệ thống cần quản lý các hạng mục như: nguồn học liệu, thông tin học viên, thiết kế bài giảng, quản lý lộ trình học tập, kiểm tra và thực hành trực tuyến,...

Công tác số hóa bài giảng cần được thực thi một cách có chiến lược, phù hợp với từng khóa học, nội dung đào tạo và đảm bảo phù hợp với các đặc tính kỹ thuật của giải pháp đã lựa chọn.

Hoạt động số hóa và lưu trữ các tài nguyên, học liệu, nội dung bài giảng bằng nhiều phương thức khác nhau cần được chú trọng. Cùng với đó, cần đồng bộ và chia sẻ các nội dung này với Trung tâm dữ liệu của đơn vị báo chí nói riêng và của quốc gia nói chung. Hệ thống cần có cấu phần thống kê, báo cáo, theo dõi và giám sát chất lượng đào tạo.

Thứ ba, giải pháp về tuyên truyền, hướng dẫn, áp dụng công nghệ trong đào tạo báo chí - truyền thông.

Cơ sở đào tạo có thể tổ chức đào tạo đội ngũ tham gia số hóa học liệu, thiết kế bài giảng phù hợp với công tác đào tạo báo chí truyền thông đã được các cơ quan quản lý nhà nước quy định.

Tiếp theo, các cơ sở đào tạo có thể yêu cầu các đơn vị cung cấp giải pháp đào tạo tổ chức bàn giao, hướng dẫn cho những người chịu trách nhiệm CĐS trong đơn vị. Đảm bảo các điều khoản về bảo hành bảo trì trong hệ thống được thực hiện đúng theo cam kết;

Cùng với đó, cơ sở đào tạo có thể xây dựng sổ tay hướng dẫn, video thực hành về các thao tác sử dụng, quản lý, quản trị hệ thống; thao tác tham gia học và thực hành trên hệ thống của học viên; Chia sẻ kinh nghiệm xây dựng, tổ chức và quản lý đào tạo trên môi trường số; tổng kết thực trạng và các bài học trong đơn vị của mình với các cơ quan quản lý; Thường xuyên giám sát và cập nhật các nội dung kỹ thuật nhằm đảm bảo tính ổn định và hoạt động liên tục của hệ thống.

Ông Trần Trọng Hải cho biết: "Việc xây dựng nền tảng hạ tầng CNTT phục vụ đào tạo báo chí - truyền thông cần được thực hiện đồng bộ với các hoạt động CĐS báo chí nói tiêng và chiến lược CĐS quốc gia nói chung. Các cơ quan báo chí và các cơ sở đào tạo báo chí - truyền thông cần đầu tư song song nguồn lực cả về kỹ thuật lẫn tổ chức nhân sự, bên cạnh đó cần có cơ chế kiểm tra, giám sát và quản lý hệ thống".

Để có thể thực thi được các giải pháp trên, bên cạnh việc quy hoạch nhân sự chuyên trách, ông Trần Trọng Hải thông tin thêm: "Các đơn vị có thể phối hợp cùng các chuyên gia, các đơn vị hỗ trợ CĐS để có kế hoạch và lộ trình đầu tư, xây dựng phù hợp với đặc điểm của tổ chức. Việc các đơn vị đào tạo có thể tổ chức xây dựng nền tảng hạ tầng CNTT phục vụ đào tạo báo chí - truyền thông phù hợp với các yêu cầu CĐS không chỉ có ý nghĩa về đáp ứng được các đặc điểm về công nghệ mà qua đó, việc này cũng phản ánh được chất lượng đào tạo, ý chí và tinh thần cầu tiến, thực hiện đúng các nhiệm vụ của bức tranh CĐS báo chí ngày nay".

Bình Minh