Dựa trên các cuộc phỏng vấn với 10 nhà lãnh đạo kỹ thuật số quốc gia tại các quốc đảo Caribe, bài viết đưa ra những phát hiện chính nhằm hướng dẫn và hỗ trợ chuyển đổi số trong khu vực.

Lợi thế của vùng Caribe là có nhiều nhà lãnh đạo chính trị và thành viên nội các rất tích cực và am hiểu

Theo Kevin Cunnington, cựu giám đốc dịch vụ số của chính phủ Vương quốc Anh, tại vùng Caribe các bộ trưởng biết họ đang làm gì và có những hành động cần thiết; vai trò và sự lãnh đạo của các bộ trưởng sẽ tạo ra sự khác biệt lớn. Thường thì các bộ trưởng và trong một số trường hợp cả thủ tướng cũng có nền tảng về CNTT. Điều này giúp họ có các kỹ năng và chuyên môn để trực tiếp xây dựng chiến lược và thúc đẩy cải cách.

"Hầu hết các bộ trưởng mới đều đã “số hóa”; họ đã thay đổi duy của mình", một nhà lãnh đạo kỹ thuật số cho biết.

Xây dựng chiến lược và kế hoạch số hóa thống nhất

Kevin Cunnington cho biết: "Khi xây dựng chiến lược, bạn phải đảm bảo rằng các phòng ban của mình hoàn toàn cam kết thực hiện chiến lược đó”.

Ở vùng Caribe, tầm nhìn của hầu hết các chính phủ đều hợp lý nhưng vẫn còn ở giai đoạn sơ khai; một số chưa rõ ràng về cách thực hiện và ai sẽ thực hiện. Trong khi đó, việc phân bổ trách nhiệm cùng với xác định mốc thời gian và mục tiêu đề ra là yếu tố cốt lõi trong triển khai. Do đó, sau khi đưa ra những sáng kiến​​ thì phải xác định rõ vai trò, trách nhiệm cũng như ai là người thực hiện đối với từng sáng kiến chính.

Điều này đòi hỏi các chiến lược số phải được xây dựng với sự hợp tác từ các nhà quản lý cấp cao trong chính phủ để đảm bảo cam kết thực hiện kế hoạch đã thống nhất. Tuy nhiên, một vấn đề khó khăn là những cá nhân tại các bộ, sở, ban ngành… không làm việc cùng nhau. Để giải quyết vấn đề này thì họ cần tham gia vào những chiến lược, kế hoạch đang được xây dựng.

Các nhóm kỹ thuật số trong các cơ quan đầu não cần có những kỹ năng kỹ thuật và đòn bẩy cần thiết để thúc đẩy chương trình nghị sự số

Kevin Cunnington cho biết: "Một số nhà lãnh đạo kỹ thuật số ở Caribe không phải là chuyên gia công nghệ và họ không làm việc trong những cơ quan đầu não của chính phủ. Hầu như ở mọi nơi trên thế giới, các quốc gia thành công đều có các chuyên gia công nghệ giỏi làm việc trong nhưng cơ quan này".

Thông thường, những cơ quan này là văn phòng thủ tướng hoặc bộ tài chính - kết nối chương trình nghị sự số với bộ phận có thẩm quyền hoặc hoặc phân bổ nguồn lực. Khi các chức năng số được thiết lập ở các bộ ngành khác thì sự ảnh hưởng sẽ không lớn.

Theo Kevin Cunnington, các nhóm kỹ thuật số cần có đòn bẩy và thẩm quyền để thực hiện. Caribe có rất ít quốc gia thực hiện tốt được quá trình này. Do đó, điều quan trọng là phải thiết lập một đơn vị có khả năng ban hành các chính sách và tiêu chuẩn, tạo ra các công cụ số và cung cấp hỗ trợ cho toàn bộ chính phủ.

Chính phủ nên ưu tiên cung cấp hệ thống ID số như một nền tảng chính của quá trình chuyển đổi số, yêu cầu các sở ban ngành áp dụng các nền tảng chung hoặc tương thích để công dân có thể sử dụng hệ thống ID số duy nhất trên toàn chính phủ và lý tưởng nhất là trên toàn khu vực.

Kevin Cunnington cho biết: "Tại Vương quốc Anh, chúng tôi bắt đầu xây dựng các ứng dụng mà không có hệ thống ID số chung". Hiện tại, anh có 7.700 ứng dụng của chính phủ và do không có một nền tảng ID duy nhất trên toàn chính phủ nên chúng sử dụng rất nhiều hệ thống đăng nhập khác nhau. Ông bình luận rằng: "Chúng tôi sẽ mất một thập kỷ để giải quyết vấn đề này. Xin đừng mắc sai lầm đó!"

Hiện tại, hầu hết các quốc gia Caribe đang triển khai ID số, nhưng rất ít quốc gia đã hoàn thành được kế hoạch. Tuy nhiên, đây là nền tảng của quá trình chuyển đổi số hiệu quả, khi các sở ban ngành cho phép truy cập thông qua một hệ thống ID số duy nhất thì việc tích hợp các dịch vụ công sẽ dễ dàng hơn nhiều, sẽ cải thiện cả hiệu quả và hiệu suất.

Hơn nữa, Caribe gặp một thách thức khác trong đưa ID số vào hoạt động. Theo các nhà lãnh đạo số, ở đây có 3 vấn đề quan trọng. Thứ nhất là phải có một hệ thống ID số mạnh mẽ. Thứ hai là quản lý dữ liệu liên chính phủ. Và thứ ba là cần có đội ngũ nhân viên lành nghề và có khả năng triển khai hệ thống. Ngoài ra còn một yếu tố thứ tư là cần thay đổi các quy định pháp luật để để hiện đại hóa các quy tắc liên quan đến việc xác minh danh tính của mọi người và tạo điều kiện trao đổi dữ liệu giữa các phòng ban.

Tuy nhiên, Mark Sullivan, giám đốc dịch vụ số tại công ty Canadian Bank Note cho biết, có một lựa chọn khác là chính phủ có thể áp dụng một trong các khung tiêu chuẩn mở, sau đó triển khai các hệ thống cho phép công dân lưu giữ thông tin xác thực trong ví kỹ thuật số trên điện thoại di động của họ. “Thay vì có một cơ quan ở giữa làm nhiệm vụ xác thực danh tính của bạn, người dùng sẽ nắm giữ thông tin xác thực số. Do đó, việc thực hiện xác minh danh tính có thể thực hiện ngay cả khi ngoại tuyến".

Sau đó, bất kỳ tổ chức nào đều có thể sử dụng hệ thống để xác minh danh tính của mọi người, họ chỉ cần ủy quyền cho một nhà cung cấp để cung cấp bộ công cụ cần thiết. Mark Sullivan giải thích rằng, khi chính phủ áp dụng cách tiếp cận này, mọi người có thể tạo tài khoản thông qua ứng dụng để kiểm tra khuôn mặt của họ với ảnh ID chính phủ hợp lệ hoặc cung cấp những tài liệu liên quan để nhân viên kiểm tra danh tính của họ.

Mark Sullivan cho biết, New Zealand, Úc và EU đều đang đi theo hướng này, đồng thời nói thêm rằng hệ thống ví kỹ thuật số của EU sẽ hoạt động xuyên quốc gia. “Bất kỳ công dân EU nào đi đến một quốc gia EU khác sẽ có thể sử dụng điện thoại của họ để chứng minh danh tính”.

Việc sử dụng các nguồn vốn tài trợ cần không ảnh hưởng đến các ưu tiên kỹ thuật số của các quốc đảo và phải phù hợp nhu cầu và hoàn cảnh địa phương.

Tại vùng Caribe, nhiều chương trình kỹ thuật số của các quốc gia phụ thuộc vào nguồn tài trợ từ các tổ chức bên ngoài như Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc và Ngân hàng Phát triển Liên Mỹ. Kevin Cunnington nhận xét, mặc dù đây là nguồn tiền được hỗ trợ, nhưng nó thường đi kèm với hai vấn đề. Đầu tiên, nguồn tài trợ thường đi kèm với một loạt những ràng buộc để ngăn chặn tham nhũng nhưng lại khiến việc chi tiêu số tiền này trở nên rất khó khăn. Thứ hai là nguồn tài trợ đôi khi đi kèm với yêu cầu thay đổi tổ chức của bạn.

Như chương trình nghiên cứu Digital Leaders cho thấy, các giải pháp phải phù hợp với hiến pháp, văn hóa, chính trị và bản sắc của mỗi quốc gia nhưng như một nhà lãnh đạo số đã phàn nàn rằng có nhiều thông điệp từ các nhà tài trợ bên ngoài như: Đây là cách đã được thực hiện ở châu Phi hay đây là cách đã được thực hiện ở châu Mỹ Latinh.

Tuy nhiên, theo các nhà lãnh đạo kỹ thuật số ở Caribe, điều này là không phù hợp, vì những gì hiệu quả ở châu Phi chưa chắc đã hiệu quả ở St Kitts. Ngay cả những gì hiệu quả ở Jamaica cũng chưa chắc đã hiệu quả ở St Kitts.

Các nhà lãnh đạo Caribe cho biết, việc này tiêu tốn khá nhiều chi phí, thời gian; các chính sách do sự áp đặt của các nhà tài trợ không hiệu quả. Ví dụ, các quy trình đánh giá và phê duyệt kéo dài sẽ trì hoãn các dự án.

Hơn nữa, nhiều bên liên quan tham gia khiến các yêu cầu báo cáo rườm ra, phức tạp hơn, gây khó khăn cho các chính phủ địa phương./.

Hạnh Tâm