Từng bước chuyển mình trong doanh nghiệp nhỏ và vừa

Theo thống kê khoảng 50% doanh nghiệp đã bắt đầu khởi động chuyển đổi số, 15% doanh nghiệp ở mức độ bắt đầu chuyển đổi số và khoảng 6% doanh nghiệp đã ở mức nâng cao. Chuyển đổi số trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa là ứng dụng internet di động, thiết bị nhúng, các công nghệ và thiết bị kỹ thuật số khác vào hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

Trong đó số hóa doanh nghiệp nhỏ và vừa không chỉ dừng lại ở việc ứng dụng công nghệ số mà còn là quá trình cải cách tổ chức doanh nghiệp đó. Đặc biệt để đạt được doanh nghiệp chuyển đổi số, doanh nghiệp cần chú ý đến việc sử dụng các tài sản kỹ thuật số hiện có, với sự hỗ trợ mạnh mẽ của cơ cấu và văn hóa tổ chức, sự trợ giúp của các nền tảng kỹ thuật số đa dạng. Tuy nhiên, số hóa doanh nghiệp thường đề cập đến việc số hóa kết cấu hạ tầng doanh nghiệp, chuyển đổi số đòi hỏi nhiều hơn là chỉ số hóa các quy trình hiện có.

Quá trình chuyển đổi số của doanh nghiệp không chỉ bao gồm số hóa kết cấu hạ tầng mà còn tích hợp các ứng dụng kỹ thuật số ở nhiều khía cạnh khác nhau, bao gồm nghiên cứu và phát triển (R&D), sản xuất, tài chính và nhân lực.

Theo đó chuyển đổi số doanh nghiệp bao gồm việc ứng dụng công nghệ số vào quy trình sản xuất của doanh nghiệp, quy trình kinh doanh, đổi mới mô hình kinh doanh và hỗ trợ ra quyết định. Đặc biệt để một doanh nghiệp nhỏ và vừa bắt kịp xu thế chuyển đổi số tất yếu các doanh nghiệp này đều phải chuyển mình theo từng giai đoạn:

Giai đoạn một: Sự chuyển đổi vật lý thông qua việc tích hợp các công nghệ mới để cải thiện các quy trình vật lý của doanh nghiệp bằng các công nghệ và phương pháp mới như sản xuất tinh gọn. Hệ thống sản xuất của doanh nghiệp có thể từng bước được cải tiến với việc khai thác các công cụ tổ chức để giảm thời gian sản xuất, nâng cao chất lượng (quy trình, hệ thống, sản phẩm) và giảm chi phí sản xuất. Quá trình chuyển đổi này bao gồm việc sử dụng các công nghệ mới có thể tham gia vào quá trình sản xuất, như máy điều khiển bằng máy tính (CNC), robot, internet vật (IoT), trí tuệ nhân tạo…

Giai đoạn hai: Sự chuyển đổi quyết định với việc cấu trúc các quyết định chiến lược, chiến thuật và hoạt động của doanh nghiệp để đưa ra quyết định của doanh nghiệp nhất quán hơn. Các quyết định trong doanh nghiệp phải được cấu trúc và liên kết để tăng khả năng cạnh tranh. Ở mỗi cấp độ quyết định, cấu trúc doanh nghiệp sẽ được tối ưu hóa để mang lại phản hồi tốt nhất về hiệu quả cho quá trình chuyển đổi của nó. Các công cụ hỗ trợ ra quyết định và các hệ thống thông minh sẽ được phát triển và triển khai ở từng cấp độ, góp phần cải thiện hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Người vận hành sẽ có sẵn các công cụ để thực hiện nhiệm vụ của mình và đưa ra các quyết định đúng đắn trong quá trình sản xuất. Các nhà quản lý sẽ chuyển mình thành nhà quản lý 4.0. Họ sẽ tích hợp các công nghệ mới và tính bền vững trong quá trình quản lý của mình, như tự động hóa quy trình bằng robot (RPA) để thực hiện các nhiệm vụ lặp đi lặp lại và sau đó có thể tập trung sự chú ý vào việc quản lý nhóm của mình.

Giai đoạn ba: Sự chuyển đổi thông tin thông qua việc tích hợp các công cụ hệ thống thông tin trong doanh nghiệp. Các công cụ thông tin có thể được lựa chọn và triển khai trong doanh nghiệp. Dữ liệu khổng lồ của doanh nghiệp phải được thu thập bằng IoT trong quá trình sản xuất, được lưu trữ, phân tích và xử lý thông qua hồ sơ dữ liệu và kho dữ liệu cổ điển để đưa ra các quyết định tối ưu trong quy trình cải tiến của doanh nghiệp. Người quản lý hoặc người điều hành có thể dễ dàng yêu cầu và trích xuất dữ liệu từ kho dữ liệu để lưu trữ và xử lý tất cả dữ liệu phi cấu trúc. Đó là một lợi thế để thực hiện thành công các quyết định theo thời gian thực ở mỗi cấp độ. Hệ thống thông tin của doanh nghiệp có thể quản lý dữ liệu liên quan đến hệ thống sản xuất và tăng hiệu quả của quy trình sản xuất của doanh nghiệp.

Từng bước đồng hành cùng doanh nghiệp nhỏ và vừa

Nhằm thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án hỗ trợ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025; Quyết định số 749/QĐ-TTg, về “Phê duyệt Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”.

Mục tiêu để Việt Nam trở thành quốc gia số trong đó, chuyển đổi số cho doanh nghiệp có vai trò đặc biệt quan trọng. Theo đó, các doanh nghiệp Việt Nam phải tự tạo ra sức bật phát triển, với cốt lõi là việc số hóa doanh nghiệp trên mọi phương diện. Cho đến nay, chuyển đổi số đã trở thành khái niệm quen thuộc đối với nhiều doanh nghiệp, nhất là trong bối cảnh đại dịch COVID-19, chuyển đổi số là nhu cầu, là giải pháp sinh tồn để duy trì và phát triển doanh nghiệp, trong đó có doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Theo báo cáo của Cisco công bố “Chỉ số phát triển kỹ thuật số của doanh nghiệp nhỏ và vừa khu vực châu Á - Thái Bình Dương”, thực hiện khảo sát trên 1.340 doanh nghiệp tại khu vực, trong đó có 50 doanh nghiệp Việt Nam nói riêng. Tại Việt Nam, các doanh nghiệp nhỏ và vừa đang đối mặt với những rào cản trong quá trình chuyển đổi kỹ thuật số, như thiếu kỹ năng số và nhân lực (17%), thiếu nền tảng công nghệ thông tin đủ mạnh để cho phép chuyển đổi kỹ thuật số (16,7%), thiếu tư duy kỹ thuật số hoặc các thách thức về văn hóa kỹ thuật số trong doanh nghiệp (15,7%)… Dù vậy, báo cáo cũng chỉ ra, các doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam đang bước đầu đầu tư vào công nghệ Cloud Computing (18%), an ninh mạng (12,7%), nâng cấp phần mềm, phần cứng để chuyển đổi số (10,7%).

Bộ Thông tin và Truyền thông cùng các địa phương đã triển khai Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa chuyển đổi số (SMEdx) năm 2022; cùng với đó là hình thành mạng lưới tư vấn kinh tế số và tổ chức mạng lưới tổ công nghệ số cộng đồng đến cấp xã để có đầu mối hỗ trợ người dân, doanh nghiệp triển khai. Điểm mới của SMEdx năm 2022 chính là bộ công cụ đánh giá mức độ chuyển đổi số của doanh nghiệp (DBI). Bộ công cụ này sẽ được áp dụng triển khai đánh giá 3 nhóm doanh nghiệp, gồm doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp lớn; tập đoàn và các tổng công ty.

SMEdx năm 2022 đã chọn được 23 nền tảng số “made in Vietnam” xuất sắc để công bố, giới thiệu tới các doanh nghiệp qua trang web Smedx.vn. Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, dịch vụ tài chính là dịch vụ được các doanh nghiệp sử dụng nhiều nhất trong năm 2021, trong đó nền tảng được doanh nghiệp sử dụng nhiều nhất là nền tảng kế toán dịch vụ số MISA ASP với 4.965 doanh nghiệp nhỏ và vừa được hỗ trợ triển khai. Đây là công cụ dành cho các đơn vị kế toán dịch vụ và các đại lý thuế sử dụng như một công cụ quản lý công việc và quản lý dữ liệu khách hàng. Doanh nghiệp sẽ sử dụng phần mềm kế toán này làm công cụ hạch toán, kế toán. Đặc biệt, với doanh nghiệp không có nhân viên kế toán mà phải thuê kế toán dịch vụ, có thể sử dụng nền tảng này để xem ngay được dữ liệu kế toán, số liệu quyết toán thuế. Đây chính là tiện ích cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Trong năm 2021 và 6 tháng đầu năm 2022, gần 400.000 doanh nghiệp đã được tiếp cận các tài liệu hướng dẫn chuyển đổi số, hơn 600 doanh nghiệp được đánh giá mức độ sẵn sàng và 100 doanh nghiệp được tư vấn hỗ trợ chuyên sâu về chuyển đổi số.

Hiện nay các doanh nghiệp nhỏ và vừa đều đẩy mạnh việc ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất; ứng dụng công nghệ cao thông qua việc tiến hành các hoạt động như tự nghiên cứu để đổi mới công nghệ hoặc tiến hành mua một phần hay mua toàn bộ công nghệ mới. Nhiều doanh nghiệp tự nghiên cứu để đưa ra quy trình sản xuất phù hợp, tự chế tạo máy móc cho quá trình sản xuất. Về cơ bản, trang thiết bị và công nghệ là một trong các yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất, thể hiện năng lực sản xuất, quy mô sản xuất, cho biết mức độ bảo đảm chất lượng cũng như năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong quá trình sản xuất, kinh doanh.

Đặc biệt các doanh nghiệp nhỏ và vừa hiện nay đều đã tập trung cho việc chuyển đổi số theo 6 trụ cột, bao gồm: Trải nghiệm số cho khách hàng; Chiến lược; Hạ tầng và công nghệ số; Vận hành; Chuyển đổi số văn hóa doanh nghiệp; Dữ liệu và tài sản thông tin.

Trong đó, khoảng 50% doanh nghiệp đánh giá đã bắt đầu khởi động chuyển đổi số cho tất cả các trụ cột, khoảng 15% doanh nghiệp đánh giá doanh nghiệp mình ở mức độ bắt đầu chuyển đổi số và khoảng 6% cho rằng mình đã ở mức nâng cao.

Khẳng định rằng các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam đều đã nhận thức được tầm quan trọng của việc chuyển đổi số để duy trì sự phát triển của chính doanh nghiệp mình, đẩy nhanh tiến trình Việt Nam trở thành quốc gia số. Góp phần thực hiện tốt chiến lược quốc gia phát triển kinh tế số và xã hội số đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.

Phạm Lâm