Tòa án điện tử sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) để tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của ngành tư pháp và cung cấp các dịch vụ trực tuyến cho người kiện tụng, luật sư và các bên liên quan khác. Việc triển khai tòa án điện tử (eCourts) ở Ấn Độ là một bước tiến quan trọng hướng tới số hóa hệ thống tư pháp và giúp hệ thống này dễ tiếp cận, hiệu quả và minh bạch hơn.

Dự án tòa án điện tử được chính phủ Ấn Độ khởi xướng vào năm 2005 với mục đích hiện đại hóa các quy trình của tòa án và cho phép nộp hồ sơ điện tử. Dự án được Trung tâm tin học quốc gia (NIC) khởi xướng phối hợp với Bộ Tư pháp và nhiều chính quyền tiểu bang Ấn Độ.

Các lợi ích của tòa án điện tử

Dự án toà án điện tử đã đặt ra các mục tiêu mà toà án điện tử phải đạt được bao gồm:

Khả năng tiếp cận: Tòa án điện tử hướng đến mục tiêu giúp công lý dễ tiếp cận hơn với mọi công dân bằng cách cung cấp các dịch vụ trực tuyến như nộp hồ sơ, theo dõi trạng thái vụ án, thanh toán phí trực tuyến và truy cập vào các tài liệu pháp lý. Điều này giúp loại bỏ nhu cầu phải có mặt trực tiếp tại tòa án, tiết kiệm thời gian và công sức cho người kiện tụng.

Hiệu quả: Việc số hóa các quy trình của tòa án giúp cải thiện hiệu quả quản lý vụ án và giảm giấy tờ. Nộp hồ sơ điện tử giúp loại bỏ nhu cầu về hồ sơ giấy, giúp thẩm phán và luật sư dễ dàng truy cập và xem xét hồ sơ vụ án hơn. Điều này giúp đẩy nhanh việc giải quyết các vụ án và giảm sự chậm trễ trong hệ thống tư pháp.

Minh bạch: Tòa án điện tử thúc đẩy tính minh bạch bằng cách đáp ứng quyền truy cập trực tuyến vào thông tin vụ án, lệnh của tòa án và phán quyết. Người kiện tụng và luật sư có thể theo dõi tiến độ vụ án của mình và truy cập các tài liệu có liên quan từ bất kỳ đâu vào bất kỳ lúc nào. Điều này giúp tăng cường trách nhiệm giải.

Hiệu quả về chi phí: Việc đưa vào sử dụng tòa án điện tử giúp giảm nhu cầu về cơ sở hạ tầng vật lý, không gian lưu trữ hồ sơ và các quy trình thủ công, giúp ngành tư pháp tiết kiệm chi phí. Toà án điện tử cũng giúp các bên tranh tụng không phải chịu các chi phí liên quan đến việc đi lại và nộp hồ sơ trực tiếp.

Dự án tòa án điện tử đã đạt được tiến bộ đáng kể kể từ khi triển khai. Tính đến nay, hơn 17.000 tòa án cấp quận và cấp dưới trên khắp cả nước đã được vi tính hóa và nhiều dịch vụ tòa án điện tử khác nhau đang được cung cấp cho các bên tranh tụng và luật sư. Dự án cũng dẫn đến sự phát triển của Lưới dữ liệu tư pháp quốc gia (National Judicial Data Grid - NJDG), một cơ sở dữ liệu tập trung về thông tin vụ án giúp theo dõi và phân tích hiệu suất của ngành tư pháp

Các giai đoạn triển khai dự án toà án điện tử Ấn Độ

Là một phần của Kế hoạch quản trị điện tử quốc gia, dự án toà án điện tử là một bước tiến đáng kể trong việc số hóa ngành Tư pháp Ấn Độ thông qua các công nghệ số hiện đại. Dự án được triển khai theo hướng dẫn của “Chính sách và kế hoạch hành động quốc gia về ICT trong ngành tư pháp Ấn Độ” - sáng kiến do Bộ Tư pháp và Ủy ban điện tử của Tòa án tối cao Ấn Độ chủ trì.

Giai đoạn đầu tiên của Dự án eCourts (2011 - 2015) là thiết lập cơ sở hạ tầng công nghệ thiết yếu để nâng cấp tòa án. Với ngân sách 935 crore (113 triệu USD) và chi phí 639,41 crore (76 triệu USD), dự án đã vi tính hóa 14.249 tòa án quận và tòa án cấp dưới, thiết lập mạng LAN tại 13.683 tòa án và cài đặt phần cứng và phần mềm tại 13.436 và 13.672 tòa án.

14.309 viên chức tư pháp đã được trang bị máy tính xách tay, với hơn 14.000 người được đào tạo về UBUNTU-Linux và hơn 3.900 nhân viên tòa án được đào tạo về Hệ thống thông tin vụ án (CIS). Hội nghị truyền hình đã được thiết lập giữa 493 khu phức hợp tòa án và 347 nhà tù, giúp tăng cường kết nối và hiệu suất.

Giai đoạn thứ hai, từ năm 2015 - 2023, tiếp tục tích hợp CNTT vào tòa án quận và tòa án cấp dưới và đưa ra các sáng kiến ​​lấy người dân làm trung tâm. Với ngân sách 1.670 crore (khoảng 200 triệu USD), dự án đã chi 1.668,43 crore (khoảng 199 triệu USD).

Đến cuối giai đoạn này, 18.735 bản án đã được số hóa. Những thành tựu chính bao gồm kết nối mạng diện rộng (WAN) tại 99,4% các khu phức hợp tòa án mục tiêu và Lưới dữ liệu tư pháp quốc gia (NJDG) hiện lưu trữ dữ liệu về hơn 260 triệu vụ án và 269 triệu phán quyết.

Ngoài ra, phần mềm thông tin vụ án (CIS) dựa trên phần mềm nguồn mở và miễn phí (FOSS) đã được triển khai với phiên bản quốc gia 3.2 tại tòa án quận và phiên bản 1.0 tại tòa án cấp cao. 7 nền tảng đã được hình thành để cung cấp thông tin thời gian thực về trạng thái vụ án thông qua SMS, email và các cổng dịch vụ eCourts đa ngôn ngữ, với 2,47 crore (24,7 triệu) lượt tải xuống ứng dụng di động dành cho luật sư và 20.362 lượt tải xuống ứng dụng JustIS dành cho các thẩm phán.

Ấn Độ đã nổi lên như một quốc gia đi đầu toàn cầu trong việc tiến hành các phiên tòa thông qua hội nghị truyền hình, trong đó các tòa án quận và cấp thấp hơn xử lý 3,22 triệu vụ án và Tòa án tối cao thực hiện 754.000 phiên tòa cho đến giữa năm 2024. Phát trực tiếp các phiên tòa đã được triển khai tại một số tòa án cấp cao và tòa án tối cao, thúc đẩy tính minh bạch hơn.

Tòa án điện tử đã được thành lập tại 21 tiểu bang/vùng lãnh thổ liên bang, thực hiện 52,6 triệu vụ phạt vi phạm giao thông và thu được hơn 579,40 crore (khoảng 70 triệu USD) tiền phạt. Một hệ thống nộp hồ sơ điện tử mới (phiên bản 3.0) đã được triển khai và thanh toán điện tử đã được triển khai tại 22 tòa án cấp cao.

Để thu hẹp khoảng cách số, 1.072 eSewa Kendras đã được thành lập để hỗ trợ người dùng nộp hồ sơ điện tử và truy cập vào các dịch vụ toà án điện tử. Một cổng thông tin “Judgment Search” mới đã được ra mắt, đáp ứng truy cập miễn phí vào thông tin chi tiết về vụ án và 39 “Đồng hồ công lý” (Justice Clocks) đã được lắp đặt tại các tòa án cấp cao để nâng cao nhận thức của công chúng về lĩnh vực tư pháp.

Đầu tháng 8 này, Nội các Liên bang Án Độ đã phê duyệt giai đoạn III của dự án toà án điện tử, với khoản phân bổ là 7.210 crore (khoảng 865 triệu USD) trong 4 năm tới nhằm số hóa tất cả hồ sơ tòa án, bao gồm dữ liệu cũ và thiết lập kho lưu trữ trên nền tảng đám mây.

Giai đoạn III sẽ hình thành một hệ thống tòa án số, không giấy tờ và triển khai nộp hồ sơ điện tử và thanh toán điện tử với e-Sewa Kendras. Đồng thời, giai đoạn này cũng sẽ tăng cường giải quyết tranh chấp trực tuyến và mở rộng khả năng hội nghị truyền hình và tòa án ảo.

Đối với năm tài chính 2023 - 2024, 825 crore (khoảng 99 triệu USD) đã được phân bổ, với 768,25 crore (khoảng 92 triệu USD) đã được chi. Đối với năm tài chính 2024 - 2025, 1.500 crore (khoảng 180 triệu USD) đã được dành riêng, với 465,74 crore (khoảng 56 triệu USD) đã được giải ngân.

Giai đoạn III của dự án toà án điện tử được thiết kế để tạo ra một nền tảng công nghệ thống nhất giúp tăng cường việc ra quyết định dựa trên dữ liệu cho thẩm phán và sổ đăng ký tòa án, đảm bảo tương tác liền mạch và không cần giấy tờ giữa tòa án, người kiện tụng và các bên liên quan khác. Dự án nhằm mục đích cải thiện trải nghiệm của người dùng bằng cách xây dựng một hệ sinh thái tư pháp “thông minh”, giúp quá trình xét xử tại tòa án trở nên thuận tiện và hiệu quả hơn đối với công dân, qua đó đánh dấu bước tiến quan trọng hướng tới hệ thống tư pháp số và không giấy tờ.

Theo đó, Giai đoạn III sẽ số hóa 3.108 triệu trang hồ sơ cũ, phát triển cơ sở hạ tầng đám mây, thành lập 4.400 e-Sewa Kendras hoạt động đầy đủ và tích hợp các công nghệ mới nổi như AI và học máy.

Có thể khẳng định, việc triển khai tòa án điện tử vào Ấn Độ là một bước chuyển đổi hướng tới hiện đại hóa hệ thống tư pháp nước này. Bằng cách tận dụng công nghệ, tòa án điện tử hướng tới mục tiêu làm cho công lý dễ tiếp cận hơn, hiệu quả hơn và minh bạch hơn đối với tất cả công dân, tiến tới cách mạng hóa cách thức thực thi công lý ở Ấn Độ.

Tuy nhiên, điều quan trọng là phải tạo ra sự cân bằng giữa tòa án trực tiếp và tòa án điện tử để đảm bảo quyền tiếp cận công lý bình đẳng trong khi tận dụng lợi ích của công nghệ. Một mô hình kết hợp kết hợp các thế mạnh của cả hai hệ thống có thể là con đường phía trước./.

QA