Chiều ngày 23/9/2024, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ, đã tổ chức Tọa đàm trực tuyến với chủ đề "Tăng cường hiệu quả quản lý thuế đối với thương mại điện tử".

TMĐT Việt Nam phát triển nhanh trong vòng 10 - 15 năm qua

Chia sẻ tại tọa đàm, bà Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục TMĐT và Kinh tế số, Bộ Công Thương cho biết: TMĐT Việt Nam phát triển rất nhanh trong vòng 10 - 15 năm qua, đặc biệt 5 năm gần đây, tốc độ tăng trưởng duy trì từ 20 - 25%/năm.

Cách đây khoảng 10 năm, quy mô thị trường TMĐT bán lẻ của Việt Nam đạt khoảng 2,2 tỷ USD, nhưng đến năm 2023, theo thống kê, đánh giá của Bộ Công Thương thì quy mô thị trường TMĐT bán lẻ đã đạt mức 20,5 tỷ USD, chiếm 8% tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng toàn quốc. Tỷ lệ này đang được dự đoán đạt 10% vào năm 2025.

“Có thể nói, TMĐT phát triển nhanh và mạnh đã đóng góp rất tích cực cho việc phát triển mô hình thương mại khá hiện đại trong những năm qua, đặc biệt trong giai đoạn COVID-19 khi giãn cách xã hội và giảm sự tiếp xúc giữa các đối tượng. Đây là phương thức rất hiệu quả để có thể phân phối hàng hóa, dịch vụ đến với người tiêu dùng cuối. Đồng thời, đây cũng là kênh để các doanh nghiệp (DN) vừa, nhỏ, siêu nhỏ có thể tham gia kinh doanh, mở rộng thị trường, nâng cao thu nhập cũng như tăng sức cạnh tranh của mình trên thị trường trong và ngoài nước”.

Tuy nhiên, với tốc độ tăng trưởng nhanh như thế, đặt ra bài toán phải phát triển bền vững TMĐT. Trong đó bảo đảm được sự cạnh tranh lành mạnh cũng như bảo đảm việc tuân thủ pháp luật của chủ thể tham gia thị trường, cũng như việc tuân thủ nghĩa vụ về thuế đối với TMĐT.

Để nâng cao hiệu quả quản lý thuế, một trong những mấu chốt là việc xây dựng CSDL quản lý một cách toàn diện và ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong công tác quản lý.

Thực hiện Chỉ thị số 18/CT-TTg, trong hơn 1 năm qua, Bộ Công Thương đã phối hợp rất chặt với các cơ quan liên quan như Tổng cục Thuế, Bộ Tài chính, Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) để ứng dụng CNTT và phát triển CSDL phục vụ cho quản lý thuế.

Bộ Công Thương đã xây dựng và hoàn thiện cơ sở dữ liệu (CSDL) dùng chung về TMĐT trên Cổng Thông tin quản lý về TMĐT (online.gov.vn). Tại đây, có dữ liệu đầy đủ về những DN sở hữu các website TMĐT bán hàng và các sàn giao dịch TMĐT đã thực hiện thủ tục thông báo và đăng ký với Bộ Công Thương.

Bộ Công Thương đã chia sẻ dữ liệu về hơn 1.000 chủ thể sở hữu nền tảng TMĐT ở dạng website hay dạng ứng dụng; tiến tới chia sẻ dữ liệu của khoảng 50.000 những chủ thể sở hữu website TMĐT bán hàng.

Bộ Công Thương cũng ứng dụng CNTT, những công nghệ mới phân tích dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo (AI) để giúp sàng lọc thông tin, giám sát hoạt động TMĐT trên môi trường trường trực tuyến và phát hiện hành vi sai phạm. Đây cũng là một công tác để có thể giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực này.

Cùng các Bộ, ngành chia sẻ, kết nối dữ liệu phục vụ quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT

Bà Nguyễn Thị Lan Anh, Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế DN (DN) nhỏ và vừa và hộ kinh doanh, cá nhân thuộc Tổng cục Thuế, Bộ Tài chính cho biết: Để nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT, thời gian qua Tổng cục Thuế đã và đang thực hiện đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hỗ trợ hướng dẫn người nộp thuế tham gia hoạt động kinh doanh TMĐT thực hiện kê khai, nộp thuế theo quy định pháp luật. Đồng thời, phối hợp với các sàn trong nước, các nền tảng TMĐT nước ngoài tuyên truyền về nghĩa vụ thuế của các tổ chức, các nhân kinh doanh trên các nền tảng.

Ngành Thuế tiếp tục cung cấp các dịch vụ thuế điện tử để hỗ trợ việc kê khai, nộp thuế ở mức 4.0, bảo đảm người nộp thuế có thể thực hiện đăng ký thuế, khai thuế, nộp thuế, cung cấp thông tin hoàn toàn theo hình thức điện tử.

Đặc biệt, trong thời gian tới, Tổng cục Thuế sẽ đưa vào vận hành Cổng thông tin điện tử dành cho các cá nhân, hộ kinh doanh phát sinh hoạt động kinh doanh TMĐT có thể thực hiện các nghĩa vụ thuế một cách thuận tiện. Đây cũng là kênh thông tin để cho người nộp thuế thực hiện theo đúng quy định pháp luật.

Ngoài ra, nhằm hỗ trợ hiệu quả các tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh TMĐT thực hiện nghĩa vụ thuế theo đúng quy định, Tổng cục Thuế đã ban hành "Thư ngỏ" gửi đến các tổ chức, cá nhân kinh doanh TMĐT tại Việt Nam để trao đổi việc thực hiện nghĩa vụ thuế đối với hoạt động TMĐT và kinh doanh trên nền tảng số và cung cấp bộ tài liệu hướng dẫn về việc đăng ký thuế, kê khai, nộp thuế và danh sách email của các cơ quan thuế để người nộp thuế chủ động liên hệ khi có vướng mắc.

Ngành Thuế đã đề xuất giải pháp sửa đổi chính sách thuế một cách đồng bộ, thống nhất, không những thống nhất trong ngành thuế mà còn thống nhất trong các Bộ, ngành có liên quan đến hoạt động TMĐT.

Ngành Thuế sẽ tiếp tục làm giàu CSDL lớn về TMĐT, thu thập thông tin từ nhiều nguồn, đó là thông tin do sàn cung cấp, thông tin do các nền tảng xuyên biên giới cung cấp, thông tin thu thập được qua công tác kiểm tra, thông tin thu thập trên Internet, thông tin kết nối chia sẻ từ các bộ ngành.

Đồng thời, xây dựng mô hình quản lý rủi ro đối với tổ chức, cá nhân kinh doanh TMĐT, theo đó áp dụng AI để xử lý dữ liệu lớn, đưa ra các cảnh báo đối với trường hợp có rủi ro về thuế.

“Một giải pháp mà tôi cho rằng rất quan trọng đó là ngành Thuế sẽ phối hợp với bộ ngành chia sẻ, kết nối dữ liệu phục vụ quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT theo nhiệm vụ được giao tại Chỉ thị số 18/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 30/5/2023 về đẩy mạnh kết nối, chia sẻ dữ liệu phục vụ phát triển TMĐT, chống thất thu thuế, bảo đảm an ninh tiền tệ. Trong đó, Bộ Công an cùng với cơ quan Thuế sẽ rà soát và đồng nhất CSDL quốc gia về dân cư với CSDL mã số thuế; Bộ Công Thương sẽ cung cấp dữ liệu về sàn giao dịch TMĐT, Bộ TT&TT sẽ chia sẻ dữ liệu về các tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực viễn thông, quảng cáo, phát thanh truyền hình; Ngân hàng Nhà nước sẽ thông tin về dòng tiền thanh toán, về tài khoản cá nhân”, Bà Nguyễn Thị Lan Anh chia sẻ.

Bảo đảm kết nối liên thông các CSDL phục vụ cho hoạt động TMĐT

Ông Trần Minh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Kinh tế số và Xã hội số, Bộ TT&TT cho biết: Sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 18/CT-TTg, Bộ TT&TT đã nhanh chóng triển khai xây dựng kế hoạch với 7 nhóm và 25 nhiệm vụ cụ thể. Đồng thời, giao nhiệm vụ cho các đơn vị trong Bộ triển khai, hỗ trợ Tổng cục Thuế trong quá trình triển khai công tác thu thuế trên hoạt động TMĐT.

Cụ thể, ngày 29/12/2023, Bộ TT&TT đã ban hành Quyết định số 2568/QĐ-BTTTT ban hành Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử (CPĐT) Việt Nam, phiên bản 3.0, hướng tới Chính phủ số, thay cho khung Kiến trúc Chính phủ 2.0 năm 2019. Theo đó quy định toàn bộ những cấu trúc, mô hình nghiệp vụ, dữ liệu, an toàn thông tin…, để toàn bộ các bộ, ngành, địa phương có thể dựa trên khung Kiến trúc CPĐT, xây dựng toàn bộ cấu trúc của các nghiệp vụ, các dữ liệu và để trao đổi thông tin một cách thông suốt giữa các bộ, ngành, địa phương trên nền tảng tích hợp chia sẻ dữ liệu quốc gia, nền tảng tích hợp chia sẻ dữ liệu của các bộ, ngành, địa phương.

Về dữ liệu, Bộ TT&TT có hướng dẫn các Bộ, ngành, địa phương trong việc bảo đảm dữ liệu theo đúng quy định tại Nghị định 47/2024/NĐ-CP ngày 09/5/2024 của Chính phủ quy định về danh mục CSDL quốc gia; việc xây dựng, cập nhật, duy trì, khai thác và sử dụng CSDL Quốc gia. Dữ liệu phải được làm sạch, phải được phân loại, dán nhãn, bảo đảm đúng, đủ, sạch, sống. Đặc biệt là loại bỏ những dữ liệu trùng lặp có liên quan, bảo đảm khi kết nối các CSDL hoạt động hiệu quả.

“Cuối cùng là công tác thanh tra, kiểm tra, bảo đảm dữ liệu luôn luôn đúng, đủ, sạch, sống, đó là trách nhiệm của Bộ TT&TT trong việc xây dựng tiêu chuẩn bảo đảm kết nối liên thông các CSDL phục vụ cho hoạt động TMĐT”.

Ngoài việc phối hợp giữa Bộ Công Thương và Bộ Tài chính trong đối soát thông tin liên quan đến người nộp thuế, về trách nhiệm quản lý nhà nước, Bộ TT&TT có một số lĩnh vực sau:

Về hoạt động bưu chính và chuyển phát, đây là một khâu trong hoạt động TMĐT, Bộ TT&TT có thể hỗ trợ Bộ Công Thương và Bộ Tài chính trong vấn đề kiểm tra, đối soát khi DN có hoạt động. Đối với TMĐT xuyên biên giới cũng vậy, DN vẫn phải có hoạt động bưu chính, hoạt động về hải quan, hoạt động ở các kho hàng, chúng ta có thể kiểm soát được từ đó.

Ngoài ra, còn một số dịch vụ liên quan đến TMĐT, tuy nhiên, những hoạt động này không liên quan đến lĩnh vực chuyển phát, như hoạt động về quảng cáo số, phát thanh, truyền hình; truyền hình trả tiền.

“Chúng tôi có cung cấp cho Tổng cục Thuế, Bộ Tài chính các thông tin về 14 tổ chức, cá nhân ở nước ngoài có hoạt động quảng cáo xuyên biên giới; 24 tổ chức, cá nhân kinh doanh có hoạt động liên hệ với các tổ chức nước ngoài về quảng cáo số xuyên biên giới; 6 DN nước ngoài hiện đang cung cấp các dịch vụ phát thanh, truyền hình, truyền hình trả tiền từ nước ngoài. Và chúng tôi đối soát dữ liệu của 86 DN viễn thông về các số liệu hoạt động viễn thông, CSDL tên miền .vn có hoạt động TMĐT”.

Ông Trần Minh Tuấn cho rằng, sự phối hợp đồng bộ của các bộ, ngành có liên quan: Bộ Tài chính, Bộ Công Thương, Ngân hàng Nhà nước, Bộ TT&TT, Bộ Công an sẽ tạo thành bức tranh tổng thể để có thể quản lý đúng và đủ.

Hiện nay đã có những quy định mới từ Luật Giao dịch điện tử (GDĐT) (quy định các nền tảng số cũng phải kết nối với các cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực TMĐT), trong đó vai trò của Bộ Công Thương rất quan trọng trong kết nối giữa các nền tảng số với các nhà cung cấp, cơ quan quản lý nhà nước.

Bộ TT&TT đã trình Thủ tướng Chính phủ Nghị định hướng dẫn Luật GDĐT, đó là Nghị định về GDĐT trong cơ quan nhà nước và hệ thống thông tin phục vụ GDĐT, trong đó đã quy định rõ toàn bộ hệ thống GDĐT nói chung và TMĐT nói riêng có số lượng người sử dụng trên 3 triệu thì được coi là hệ thống GDĐT, TMĐT lớn và trên 10 triệu người sử dụng được coi là rất lớn, có trách nhiệm định kỳ hằng năm báo cáo các cơ quan nhà nước, đặc biệt, phải chia sẻ dữ liệu để phục vụ sự quản lý nhà nước cho GDĐT cũng như bảo đảm quyền lợi khách hàng.

"Chúng tôi cũng đang xây dựng một thông tư về hệ thống tiếp nhận tổng hợp phục vụ quản lý nhà nước về TMĐT và GDĐT để hỗ trợ cho các bộ, ngành liên quan trong kết nối, chia sẻ dữ liệu và đặc biệt các dịch vụ TMĐT; Hay các mô hình kinh doanh có thay đổi thì phải sử dụng công cụ như AI, dữ liệu lớn, blockchain để cập nhật, trên cơ sở đó xây dựng các tiêu chí về dữ liệu, trao đổi dữ liệu để phục vụ việc bám sát với những thay đổi rất nhanh về mô hình TMĐT”, ông Trần Minh Tuấn cho hay./.

TT