Người dùng có thể tự do truy cập các mô hình mới thông qua GeoHub, từ đó tiếp cận các dữ liệu và hiểu rõ các thách thức cũng như cơ hội trong lĩnh vực năng lượng sạch.

Hỗ trợ hoạch định chính sách phát triển năng lượng sạch

Những giải pháp sáng tạo này sử dụng các công nghệ như nền tảng dữ liệu và trí tuệ nhân tạo (AI) IBM watsonx, cho phép người dùng - từ các nhà hoạch định chính sách ở cấp quốc gia và cộng đồng cho đến công chúng - phân tích các vấn đề năng lượng phức tạp thông qua công nghệ AI tiên tiến và truy cập nguồn tài nguyên dữ liệu đa dạng, từ đó đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu để thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng.

Bà Justina Nixon-Saintil, Phó Chủ tịch và Giám đốc Tác động của IBM cho biết: "Chúng tôi giới thiệu những giải pháp thể hiện sức mạnh của công nghệ nhằm tạo ra tác động tích cực và lâu dài cho môi trường và cộng đồng. Bằng cách cung cấp miễn phí các mô hình sáng tạo này, chúng tôi mong muốn trao quyền cho các nhà lãnh đạo, tổ chức và các thành viên trong cộng đồng có cái nhìn sâu sắc để đưa ra các quyết định quan trọng về năng lượng toàn cầu".

Là một phần của nền tảng DFx của UNDP, GeoHub là một hệ sinh thái dữ liệu và dịch vụ tập trung theo không gian địa lý, giúp người dùng dễ dàng tải lên, hình dung và phân tích các bộ dữ liệu, kết hợp dữ liệu thời gian và địa lý với hình ảnh vệ tinh.

GeoHub cung cấp cách tiếp cận chi tiết, cục bộ dựa trên bằng chứng đối với các thách thức trong phát triển và hoạch định chính sách tích hợp - từ việc phân bố điện năng ở cấp độ quốc gia đến việc đánh giá mức độ dễ bị tổn thương của các cộng đồng đối với tác động của biến đổi khí hậu theo thời gian.

"Các giải pháp mà chúng tôi đồng sáng tạo cung cấp bằng chứng tin cậy, là cơ sở giúp các quốc gia đạt được tiến bộ thực tiễn, hướng tới quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng. Đầu tư vào phát thải ròng bằng không và chiến lược phát triển lấy con người làm trung tâm là yếu tố cơ bản để thúc đẩy các Mục tiêu phát triển bền vững (SDGs)," bà Laurel Patterson, Trưởng nhóm tích hợp các mục tiêu Phát triển bền vững của UNDP, Văn phòng Hỗ trợ Chính sách và Chương trình của UNDP, cho biết.

Hướng tới tiếp cận năng lượng công bằng và phát triển bền vững

Ra mắt năm 2022, IBM Sustainability Accelerator là một chương trình tác động xã hội nhằm giải quyết các mối đe dọa về môi trường có thể ảnh hưởng đến các cộng đồng dễ bị tổn thương trên toàn thế giới. Mỗi năm, chương trình chọn khoảng 5 dự án để mở rộng các giải pháp công nghệ và AI trong một lĩnh vực bền vững mới. Đến nay, IBM Sustainability Accelerator đã hỗ trợ 15 dự án trên toàn cầu thuộc 3 nhóm chủ đề: tập trung vào nông nghiệp bền vững; năng lượng sạch và quản lý nguồn nước.

UNDP và IBM đã hợp tác trong hơn 2 năm qua thông qua chương trình IBM Sustainability Accelerator. Dự án này bắt đầu với quan hệ hợp tác thông qua IBM Garage, từ đó, dẫn đến việc cải tiến GeoHub của UNDP với hai mô hình sáng tạo: mô hình AI dự báo khả năng tiếp cận điện và mô hình thống kê không gian địa lý Chỉ số công bằng năng lượng sạch.

Mô hình AI dự báo khả năng tiếp cận điện sử dụng nền tảng dữ liệu và IBM watsonx, IBM Cloud và thư viện máy học mã nguồn mở để đưa ra dự báo về khả năng tiếp cận điện ở quy mô lớn đến năm 2030, bằng cách đánh giá một tập hợp các yếu tố bao gồm dân số, cơ sở hạ tầng, đô thị hóa, độ cao, và dữ liệu vệ tinh cùng với dữ liệu sử dụng đất do IBM Environmental Intelligence cung cấp.

Bằng cách mô hình hoá các yếu tố này để đưa ra dự báo cho tương lai, mô hình dự báo này bao gồm dữ liệu từ 102 quốc gia ở khu vực Nam bán cầu, bao gồm châu Phi, châu Á - Thái Bình Dương, Mỹ Latinh và Trung Đông, mang lại lợi thế khác biệt so với các ước tính hiện có về khả năng tiếp cận điện.

Chỉ số công bằng năng lượng sạch, được IBM và UNDP cùng với Đại học Stony Brook phát triển, là mô hình thống kê không gian địa lý đầu tiên kết hợp phân tích không gian địa lý với các yếu tố môi trường, kinh tế và xã hội - như giáo dục, khí thải nhà kính, và mức độ giàu có tương đối - để tạo ra điểm Công bằng năng lượng sạch từ 0 - 1.

Số điểm này phản ánh cơ hội phát triển năng lượng sạch cũng như tính cấp bách, dưới góc nhìn của sự công bằng và quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng. Trong giao diện của Geohub, người dùng cũng có thể tùy chỉnh từng yếu tố môi trường, kinh tế hoặc xã hội được phân tích trong mô hình để đánh giá yếu tố nào có tác động lớn nhất đến khả năng tiếp cận năng lượng sạch công bằng, giúp đưa ra quyết định tốt hơn. Mô hình này sẽ cung cấp dữ liệu từ 53 quốc gia châu Phi.

Trước đây, các mô hình tiên tiến như thế này thường không được cung cấp miễn phí và phổ biến cho tất cả người dùng. IBM và UNDP đã cùng nhau đồng sáng tạo các giải pháp nhằm tăng khả năng tiếp cận miễn phí của người dân đối với thông tin về năng lượng sạch và công nghệ tiên tiến, đồng thời cung cấp các nguồn lực thiết yếu về năng lượng cho các nhà hoạch định chính sách, chính phủ, nhà báo và những người có thẩm quyền./.

Minh Thiện